Bazı Kuş Hastalıkları ve Belirtileri
Son zamanlarda hastalıklardan çok bahsedildi ve çok üzücü olaylar yaşandı maalesef, buna dayanarak genel olarak bazı kuş hastalıkları ve bu hastalıkların belirtilerini bir liste haline getirdim, bu aşağıdaki listeye de zaman zaman ilaveler yapılabilir. Burada tabii ki hiç birimiz veteriner değiliz, sadece deneyimlerimize dayanarak tahminlerde bulunuyor ve elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyoruz, bazen hastalıklar çok ilerlediğinden dolayı bizi de aşıyor ve burada ne olduğunu anlamaya çalışırken zaman zaman çok geç olabiliyor maalesef. Kuşu bizzat görmeden ve yakından incelemeden sadece fotoğraf üzerine veya çoğu zaman fotoğraf dahi olmadan bir kaç satırı okuyarak her zaman doğru teşhis koymak mümkün olamıyor ne yazık ki. Kanatlı minik dostlarımızın yapısının çok hassas olduğunu hiç bir zaman unutmamalıyız, bu nedenle de en ufak şüpheli bir belirtide zaman kaybetmeden bildirmek ve harekete geçmek çok çok önemli. Bazı ülkelerde olduğu gibi keşke ülkemizde de sadece kedi ve köpekten değil de kuşlardan da anlayan veterinerlerin sayısı daha fazla olsa demekten de geçemeyeceğim doğrusu...
Bazı Hastalıklar:
GİARDİASİS:
Muhabbet kuşları, gri yanaklı paraketler ve nadiren diğer kuşlarda görülen bir tür protozoon hastalığıdır. Mide ve barsak enfeksiyonu şeklinde görülür.
Belirtileri: diyare, bazen kusmuk tarzında yem çıkarma, tüylerde dökülme, iştah ve kilo kaybı, gelişmede gerilik. Geç kalınmadan veterinere götürülmelidir,tedavisi mevcuttur.
CLAMİDİA ENFEKSİYONU :
Papağanlarda, psittacosis hastalığına, diğer kuş türlerinde de Ornitosis denilen üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olur.
Ornitosis, insanlara da bulaşır. Bu bakterinin şiddet derecesine göre değişen alt tipleri vardır. Son derece bulaşıcıdır.
Belirtileri: yeşil renkte ishal, kilo kaybı, gözlerde kızarıklık ve akıntı, sert , karışık ve kabarık tüyler,titremeler, sinusler de enfeksiyon. İrinli burun akıntısı.
Tedavisi oldukça güçtür. Hastalık bazı antibiotiklere cevap verir. Erken müdahale önemlidir.
GAGA VE TÜY HASTALIĞI (PSİTTACİNE) :
Etkeni Circovirüstür. Hastalık bağışıklık sistemini çökertir. Hastalık başladıktan 6-12 ay içinde ölüm görülebilir. Fakat bu virüsü alıp yıllarca hiç belirti vermeden yaşayan kuşlar olduğu gibi, bu hastalıktan kurtulup yıllarca yaşayan kuşlar görülmüştür.
Belirtileri: gittikçe artan tüy dökümü, tüy kalite kaybı, gaga deformasyonu şeklinde başlar, bağışıklık sistemi etkilendiğinde ve ikincil hastalıklar işe karıştığında tablo ağırlaşabilir.Bilinen bir tedavisi yoktur. Bağışıklık sisteminin kuvvetlendirilmesi önem taşır.
POLYOMAVİRÜS :
Etkeni papovavirüstür. Kalıcı enfeksiyona neden olur. Genellikle yavru muhabbet kuşlarında görülür.
Belirtileri: diyare (ishal), yiyeceği geri çıkarma, kilo kaybı ,erken ölüm.
Tedavi semptomatiktir. Fakat hastalık için bir aşı bulunmuştur.
ACHEOCO’S DİSEASE :
Etkeni herpes virüstür. Kuşlar belirti göstermeden taşıyıcı olup, ancak strese girdiklerinde hastalık ortaya çıkmaktadır.
Belirtiler: yorgunluk,durgunluk,ilgisizlik,karışık tüyler,sarı-yeşil ishal, aşırı su içme. Aşısı vardır, antivirüs ilaçlar etkilidir.
METABOLİK KEMİK HASTALIĞI :
Kuşlar,sürüngenler, küçük memeliler,ve amfibilerde sık görülen bir hastalıktır. Kalsiyum eksikliğinden kaynaklanır. Nedenleri arasında: Yeterli güneş ışığı alamama, aldığı gıdalardaki fosfor ve kalsiyum eksikliği veya dengesizliğinden kaynaklanır.
Belirtileri: zayıflık, hatta felçler, kas titremeleri, kolayca kırılan kemikler, kalınlaşan bacaklar, gelişmemiş, zayıf, kauçuk gibi kemikler, yüz kemiklerinde deformasyonlar ve ölüm.
Tedavide, kalsiyum desteği, calcitonin hormonları, dengeli ve düzgün beslenmedir.
SALMONELLA :
Binlerce serotipi olan Salmonella enteritis bakterisi, birçok hayvan cinsini ve insanları enfekte eder. Bir çok sürüngen etkilenmeden taşıyıcı olur ve diğer sürüngenlere ve insanlara bulaştırır. Tedavisi bulunmakla birlikte, bakteri tamamen yok edilemezse , birçok sürüngende tedaviden sonra nüksler görülür. En iyi önlem petinizin kafesini temiz tutmak, sık sık ellerinizi yıkamak, ve sürüngenleri, yemek verdiğiniz bölümlerden uzak tutmak, bölgesel dezenfeksiyonu sağlamaktır. Çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar risk grubu altındadır.
EPİLEPSİ
Bu hastalık en cok jako, kanarya ve cennet kuşlarında görülür başlıca nedenide B vitamin eksikliğidir .
Belirtileri: sara nöbeti gibi nöbet geçirmek, halsizlik, koordinasyon eksikliği, kramp (kaslarda), felç, ağızı devamlı açık tutma, hızlandırılmıs nefes alma, kusma, yüksek sesle bagırma.
sebepleri: beyin tümörleri, beyindeki parazitler, kan dolaşımı bozukluğu, zehirlenmeler, kalsiyum ve vitamin eksikliği.
Hemen doktora başvurmak gerekiyor. Kramp için ilaç tedavisi var.Kısaca tedavisi mümkün olan hastalıklardan bir tanesi.
Ascardia hermaphrodita (Solucan)
15-35 cm uzunluğunda sarı-beyaz yuvarlak solucan.
Belirtileri: ip şeklinde ishal, halsizlik, iştahsızlık, kabarık durma, zayıflama, kansızlık.
Tedavi edilmez ise bağırsak tıkanmasına sebeb olup, ölüme sebeb oluyor.
kıl kurdu ( kapillariose)
Dışkılar sümükümsü, bazende iplik gibi ise,ve dışkısı tüylerine bulaşmış ise, kuş boşboş gözlerle etrafa bakıyor tepki vermiyor ise,durgunsa,iştahı yoksa,yorgun gibi görünüyorsa,zayıflıyor ve devamlı kabarık duruyor ise,yutma zorluğu çekiyorsa kıl kurdu yüzünden olması muhtemel..
Kıl kurdunun sekli; ince,renksiz,iplik gibi, 1-5 cm arasındadır.
2 ceşidi vardır;
capillaria obsignata
capillaria caudinflata
Kıl kurdu yumurtası bulaşmış sulardan ve yemlerden geçer.
Kıl kurdunu gözle göremezsiniz,dışkının incelenmesi gerekiyor.
Eğer evinizdeki kuşta kıl kurdu var ise, evinizdeki diğer kuşlardan ayırmanız gerekiyor ve kullanılan ilacı diğer kuşlarında kullanması gerekiyor.
Papağan türlerinde herpes virüs (pacheco’s) hastalığı
Pacheco’s hastalığı, papağan türlerinde görülen bir herpes virüs enfeksiyonudur. Amazon papağanları, macaw’lar, gri Afrika papağanları ve muhabbet kuşları ile diğer papağan türlerinde görülen bu enfeksiyon, özellikle karaciğeri etkiler ve ani ölümlere yol açabilir.
Belirtileri:
Hastalığın başlangıcında, hasta kuşlarda tüylerini kabartma, halsizlik ve dışkının sulu olması gibi sıradan belirtiler görülür ve bu nedenle belirtilere bakarak hastalığın ayırt edilmesi neredeyse imkansız olur. Hastalığın bulaştığı kuşlar, virüsün yol açtığı şiddetli karaciğer tahribatı sonucunda genellikle birkaç gün içinde ölür. Özellikle sağlıklı görünen, beslenmesinde ve genel durumunda hiç problem olmayan bir kuşun çok kısa sürede hastalanarak öldüğü durumlarda, şüphe edilmesi gereken hastalıklardan birisidir. Aniden görülen ölümlerden sonra şüphe edilen kuşların karaciğerlerinin otopsi ile incelenmesi ve mikroskop altında yapılan doku muayeneleri ile herpes virüse bağlı hastalığın teşhis edilmesi mümkündür.
Pacheco’s hastalığı, hasta kuşlar ve bu hastalığa yol açan herpes virüsünü hastalık belirtisi göstermeden taşıyan kuşların dışkıları ile bulaştırması sonucu yayılmakta. Belirti göstermeden taşıyan kuşlar stres, yolculuk, çiftleşme, kötü bakım ve beslenme koşulları ile diğer hastalıklar gibi bağışıklık sistemini zayıf düşüren koşullarda dışkıları ile virüsü etrafa yaymaya başlar. Virüsün bulaştığı su, yem ve kafes ortamına gagası ile temas eden diğer kuşlar da virüsü alarak hastalığa yakalanmış olur.
Hastalık genellikle çok hızlı bir şekilde seyrettiği ve aniden ölüme yol açtığı için tedavisi oldukça güçtür. Ancak birden fazla kuşun yaşadığı ve hastalığın teşhis edildiği durumlarda, aniden rahatsızlanan kuşlarda herpes virüslere karşı kullanılan ilaçlar, ölüm oranını azaltmakta ve virüsün yayılmasını yavaşlatmakta etkili olabiliyor. Aşılı kuşlar da klinik belirti göstermeden virüsü yaymaya devam edebilir.
Hastalığın bulaşmasını önlenmek yapılacak en iyi şeydir. Hastalığı bulaştırma riski olan kuşların sağlıklı kuşların yetiştirildiği ortama konulmaması, hasta kuşların süratle sağlıklı kuşların olduğu ortamdan uzaklaştırılması ve hastalığın daha önce görüldüğü üretim yerlerinde tüm kuşların hastalığa karşı düzenli aşılanması korunmada en etkili yöntemlerdir.
KARACİĞER RAHATSIZLIĞI
Karaciğer aşırı yağlanmaya meğilli bir organdır. Teşhis son derece zordur, deneyimli veterinerler bile erken teşhis koymakta zorlanır.
İleri safhada bazı belirtiler gösterir, örneğin aşırı gaga büyümesi, gagagın ve tırnakların renk değiştirmesi, tüylerin mat ve bakımsız hırpalanmış görünmesi, kanatların sarkık durması, dışkının beyaz kısmının yeşilimsi sarı olması.
Karaciğer rahatsızlığı uygun diyet ve ilaçlar ile kontrol altına alınabiliyor ancak tamamen iyileştirilemiyor. Yukarıda saydığım belirtiler görüldüğü zaman kuşunuzu mutlaka kuşlardan anlayan uzman bir veterinere göstermeniz gerekiyor.
Son zamanlarda hastalıklardan çok bahsedildi ve çok üzücü olaylar yaşandı maalesef, buna dayanarak genel olarak bazı kuş hastalıkları ve bu hastalıkların belirtilerini bir liste haline getirdim, bu aşağıdaki listeye de zaman zaman ilaveler yapılabilir. Burada tabii ki hiç birimiz veteriner değiliz, sadece deneyimlerimize dayanarak tahminlerde bulunuyor ve elimizden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışıyoruz, bazen hastalıklar çok ilerlediğinden dolayı bizi de aşıyor ve burada ne olduğunu anlamaya çalışırken zaman zaman çok geç olabiliyor maalesef. Kuşu bizzat görmeden ve yakından incelemeden sadece fotoğraf üzerine veya çoğu zaman fotoğraf dahi olmadan bir kaç satırı okuyarak her zaman doğru teşhis koymak mümkün olamıyor ne yazık ki. Kanatlı minik dostlarımızın yapısının çok hassas olduğunu hiç bir zaman unutmamalıyız, bu nedenle de en ufak şüpheli bir belirtide zaman kaybetmeden bildirmek ve harekete geçmek çok çok önemli. Bazı ülkelerde olduğu gibi keşke ülkemizde de sadece kedi ve köpekten değil de kuşlardan da anlayan veterinerlerin sayısı daha fazla olsa demekten de geçemeyeceğim doğrusu...
Bazı Hastalıklar:
GİARDİASİS:
Muhabbet kuşları, gri yanaklı paraketler ve nadiren diğer kuşlarda görülen bir tür protozoon hastalığıdır. Mide ve barsak enfeksiyonu şeklinde görülür.
Belirtileri: diyare, bazen kusmuk tarzında yem çıkarma, tüylerde dökülme, iştah ve kilo kaybı, gelişmede gerilik. Geç kalınmadan veterinere götürülmelidir,tedavisi mevcuttur.
CLAMİDİA ENFEKSİYONU :
Papağanlarda, psittacosis hastalığına, diğer kuş türlerinde de Ornitosis denilen üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olur.
Ornitosis, insanlara da bulaşır. Bu bakterinin şiddet derecesine göre değişen alt tipleri vardır. Son derece bulaşıcıdır.
Belirtileri: yeşil renkte ishal, kilo kaybı, gözlerde kızarıklık ve akıntı, sert , karışık ve kabarık tüyler,titremeler, sinusler de enfeksiyon. İrinli burun akıntısı.
Tedavisi oldukça güçtür. Hastalık bazı antibiotiklere cevap verir. Erken müdahale önemlidir.
GAGA VE TÜY HASTALIĞI (PSİTTACİNE) :
Etkeni Circovirüstür. Hastalık bağışıklık sistemini çökertir. Hastalık başladıktan 6-12 ay içinde ölüm görülebilir. Fakat bu virüsü alıp yıllarca hiç belirti vermeden yaşayan kuşlar olduğu gibi, bu hastalıktan kurtulup yıllarca yaşayan kuşlar görülmüştür.
Belirtileri: gittikçe artan tüy dökümü, tüy kalite kaybı, gaga deformasyonu şeklinde başlar, bağışıklık sistemi etkilendiğinde ve ikincil hastalıklar işe karıştığında tablo ağırlaşabilir.Bilinen bir tedavisi yoktur. Bağışıklık sisteminin kuvvetlendirilmesi önem taşır.
POLYOMAVİRÜS :
Etkeni papovavirüstür. Kalıcı enfeksiyona neden olur. Genellikle yavru muhabbet kuşlarında görülür.
Belirtileri: diyare (ishal), yiyeceği geri çıkarma, kilo kaybı ,erken ölüm.
Tedavi semptomatiktir. Fakat hastalık için bir aşı bulunmuştur.
ACHEOCO’S DİSEASE :
Etkeni herpes virüstür. Kuşlar belirti göstermeden taşıyıcı olup, ancak strese girdiklerinde hastalık ortaya çıkmaktadır.
Belirtiler: yorgunluk,durgunluk,ilgisizlik,karışık tüyler,sarı-yeşil ishal, aşırı su içme. Aşısı vardır, antivirüs ilaçlar etkilidir.
METABOLİK KEMİK HASTALIĞI :
Kuşlar,sürüngenler, küçük memeliler,ve amfibilerde sık görülen bir hastalıktır. Kalsiyum eksikliğinden kaynaklanır. Nedenleri arasında: Yeterli güneş ışığı alamama, aldığı gıdalardaki fosfor ve kalsiyum eksikliği veya dengesizliğinden kaynaklanır.
Belirtileri: zayıflık, hatta felçler, kas titremeleri, kolayca kırılan kemikler, kalınlaşan bacaklar, gelişmemiş, zayıf, kauçuk gibi kemikler, yüz kemiklerinde deformasyonlar ve ölüm.
Tedavide, kalsiyum desteği, calcitonin hormonları, dengeli ve düzgün beslenmedir.
SALMONELLA :
Binlerce serotipi olan Salmonella enteritis bakterisi, birçok hayvan cinsini ve insanları enfekte eder. Bir çok sürüngen etkilenmeden taşıyıcı olur ve diğer sürüngenlere ve insanlara bulaştırır. Tedavisi bulunmakla birlikte, bakteri tamamen yok edilemezse , birçok sürüngende tedaviden sonra nüksler görülür. En iyi önlem petinizin kafesini temiz tutmak, sık sık ellerinizi yıkamak, ve sürüngenleri, yemek verdiğiniz bölümlerden uzak tutmak, bölgesel dezenfeksiyonu sağlamaktır. Çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar risk grubu altındadır.
EPİLEPSİ
Bu hastalık en cok jako, kanarya ve cennet kuşlarında görülür başlıca nedenide B vitamin eksikliğidir .
Belirtileri: sara nöbeti gibi nöbet geçirmek, halsizlik, koordinasyon eksikliği, kramp (kaslarda), felç, ağızı devamlı açık tutma, hızlandırılmıs nefes alma, kusma, yüksek sesle bagırma.
sebepleri: beyin tümörleri, beyindeki parazitler, kan dolaşımı bozukluğu, zehirlenmeler, kalsiyum ve vitamin eksikliği.
Hemen doktora başvurmak gerekiyor. Kramp için ilaç tedavisi var.Kısaca tedavisi mümkün olan hastalıklardan bir tanesi.
Ascardia hermaphrodita (Solucan)
15-35 cm uzunluğunda sarı-beyaz yuvarlak solucan.
Belirtileri: ip şeklinde ishal, halsizlik, iştahsızlık, kabarık durma, zayıflama, kansızlık.
Tedavi edilmez ise bağırsak tıkanmasına sebeb olup, ölüme sebeb oluyor.
kıl kurdu ( kapillariose)
Dışkılar sümükümsü, bazende iplik gibi ise,ve dışkısı tüylerine bulaşmış ise, kuş boşboş gözlerle etrafa bakıyor tepki vermiyor ise,durgunsa,iştahı yoksa,yorgun gibi görünüyorsa,zayıflıyor ve devamlı kabarık duruyor ise,yutma zorluğu çekiyorsa kıl kurdu yüzünden olması muhtemel..
Kıl kurdunun sekli; ince,renksiz,iplik gibi, 1-5 cm arasındadır.
2 ceşidi vardır;
capillaria obsignata
capillaria caudinflata
Kıl kurdu yumurtası bulaşmış sulardan ve yemlerden geçer.
Kıl kurdunu gözle göremezsiniz,dışkının incelenmesi gerekiyor.
Eğer evinizdeki kuşta kıl kurdu var ise, evinizdeki diğer kuşlardan ayırmanız gerekiyor ve kullanılan ilacı diğer kuşlarında kullanması gerekiyor.
Papağan türlerinde herpes virüs (pacheco’s) hastalığı
Pacheco’s hastalığı, papağan türlerinde görülen bir herpes virüs enfeksiyonudur. Amazon papağanları, macaw’lar, gri Afrika papağanları ve muhabbet kuşları ile diğer papağan türlerinde görülen bu enfeksiyon, özellikle karaciğeri etkiler ve ani ölümlere yol açabilir.
Belirtileri:
Hastalığın başlangıcında, hasta kuşlarda tüylerini kabartma, halsizlik ve dışkının sulu olması gibi sıradan belirtiler görülür ve bu nedenle belirtilere bakarak hastalığın ayırt edilmesi neredeyse imkansız olur. Hastalığın bulaştığı kuşlar, virüsün yol açtığı şiddetli karaciğer tahribatı sonucunda genellikle birkaç gün içinde ölür. Özellikle sağlıklı görünen, beslenmesinde ve genel durumunda hiç problem olmayan bir kuşun çok kısa sürede hastalanarak öldüğü durumlarda, şüphe edilmesi gereken hastalıklardan birisidir. Aniden görülen ölümlerden sonra şüphe edilen kuşların karaciğerlerinin otopsi ile incelenmesi ve mikroskop altında yapılan doku muayeneleri ile herpes virüse bağlı hastalığın teşhis edilmesi mümkündür.
Pacheco’s hastalığı, hasta kuşlar ve bu hastalığa yol açan herpes virüsünü hastalık belirtisi göstermeden taşıyan kuşların dışkıları ile bulaştırması sonucu yayılmakta. Belirti göstermeden taşıyan kuşlar stres, yolculuk, çiftleşme, kötü bakım ve beslenme koşulları ile diğer hastalıklar gibi bağışıklık sistemini zayıf düşüren koşullarda dışkıları ile virüsü etrafa yaymaya başlar. Virüsün bulaştığı su, yem ve kafes ortamına gagası ile temas eden diğer kuşlar da virüsü alarak hastalığa yakalanmış olur.
Hastalık genellikle çok hızlı bir şekilde seyrettiği ve aniden ölüme yol açtığı için tedavisi oldukça güçtür. Ancak birden fazla kuşun yaşadığı ve hastalığın teşhis edildiği durumlarda, aniden rahatsızlanan kuşlarda herpes virüslere karşı kullanılan ilaçlar, ölüm oranını azaltmakta ve virüsün yayılmasını yavaşlatmakta etkili olabiliyor. Aşılı kuşlar da klinik belirti göstermeden virüsü yaymaya devam edebilir.
Hastalığın bulaşmasını önlenmek yapılacak en iyi şeydir. Hastalığı bulaştırma riski olan kuşların sağlıklı kuşların yetiştirildiği ortama konulmaması, hasta kuşların süratle sağlıklı kuşların olduğu ortamdan uzaklaştırılması ve hastalığın daha önce görüldüğü üretim yerlerinde tüm kuşların hastalığa karşı düzenli aşılanması korunmada en etkili yöntemlerdir.
KARACİĞER RAHATSIZLIĞI
Karaciğer aşırı yağlanmaya meğilli bir organdır. Teşhis son derece zordur, deneyimli veterinerler bile erken teşhis koymakta zorlanır.
İleri safhada bazı belirtiler gösterir, örneğin aşırı gaga büyümesi, gagagın ve tırnakların renk değiştirmesi, tüylerin mat ve bakımsız hırpalanmış görünmesi, kanatların sarkık durması, dışkının beyaz kısmının yeşilimsi sarı olması.
Karaciğer rahatsızlığı uygun diyet ve ilaçlar ile kontrol altına alınabiliyor ancak tamamen iyileştirilemiyor. Yukarıda saydığım belirtiler görüldüğü zaman kuşunuzu mutlaka kuşlardan anlayan uzman bir veterinere göstermeniz gerekiyor.