‘Bonsai’, Japonca ‘bon’ (tabak veya tepsi) ve ‘sai’ (ağaç veya bitki) kelimelerinden meydana gelir. Canlı materyalle yapılan tek sanat dalıdır. 2000 yıl kadar önce Çin’de Budist rahiplerce yapılmaya başlanmış, yine rahiplerce Japonya’ya taşınmıştır. Günümüzde bütün dünyada yapılmaktadır.
Ülkemizde son yıllarda bonsai’ye karşı ilgi giderek artmakta, ancak yılda satılan yaklaşık 50 bin adet bonsai’nin sadece 1000-1500 kadarı ülkemizde üretilmektedir. Zira bonsai üzerine ciddi olarak çalışanların sayısı oldukça azdır.
Bonsai sanatının esin kaynağı doğadaki yaşlı ağaçlardır. Ağaçlar bulundukları yer, çevre şartları ve yaşları sebebiyle belirli şekiller alırlar. Bu şekiller insanlarda saygınlık, sabır, ihtişam, vakar gibi duygular uyandırır. Hemen her kültürde yaşlı ağaçlara saygı duyulur ve bazı anlamlar yüklenir.
Bonsai ustaları ağaçların aldığı şekilleri inceleyerek belirli bazı bonsai stilleri oluşturmuşlardır. Bonsai bazen uzakta yalnız yaşlı bir ağaç, bazen orman görüntüsü elde edilmeye çalışılır. Her boyutta bonsai yapılabilir.
Bonsai malzemeleri:
Teorik olarak bütün odunsu bitkilerden bonsai yapılabilir. Ancak hepsi aynı derecede iyi sonuç vermez. Bu nedenle tür seçimi yapmak başarı şansımızı arttırır ve daha kısa sürede daha iyi bonsai’ler yapmamızı sağlar. Tür seçiminde ülkenin iklim şartları da dikkate alınmalıdır. Çam, ardıç, ficus, akçaağaç, açelya ve bunların alt türleri dünyada bonsai yapımında en yaygın kullanılan ağaç türlerindendir.
Tür seçimi yapıldıktan sonra yapmayı düşündüğümüz bonsai materyali tespit edilir. Alacağımız ağaç seçtiğimiz stil için uygun şekle sahip bir gövdeye ve dallara sahip olmalıdır.
Hasan Şimşek
Ülkemizde son yıllarda bonsai’ye karşı ilgi giderek artmakta, ancak yılda satılan yaklaşık 50 bin adet bonsai’nin sadece 1000-1500 kadarı ülkemizde üretilmektedir. Zira bonsai üzerine ciddi olarak çalışanların sayısı oldukça azdır.
Bonsai sanatının esin kaynağı doğadaki yaşlı ağaçlardır. Ağaçlar bulundukları yer, çevre şartları ve yaşları sebebiyle belirli şekiller alırlar. Bu şekiller insanlarda saygınlık, sabır, ihtişam, vakar gibi duygular uyandırır. Hemen her kültürde yaşlı ağaçlara saygı duyulur ve bazı anlamlar yüklenir.
Bonsai ustaları ağaçların aldığı şekilleri inceleyerek belirli bazı bonsai stilleri oluşturmuşlardır. Bonsai bazen uzakta yalnız yaşlı bir ağaç, bazen orman görüntüsü elde edilmeye çalışılır. Her boyutta bonsai yapılabilir.
- Yaklaşık 10-15 cm boyutundakiler ‘mame’ olarak adlandırılır.
- 25-30 cm boyuta kadar olanlar ise ‘shohin’ olarak adlandırılır. Yapım ve bakım kolaylıklarından dolayı çoğunlukla bu boylar tercih edilir.
- Jin: Ağaç dallarından bir veya birkaçının doğal sebeplerle kurumasının taklit edilmesidir. Kabuk soyularak o bölge kurutulur. Soyulan yüzeye kireç ve kükürt çözeltisi sürülür. Bir süre beklendiğinde beyaz renkli doğal görünümlü kuru dal elde edilir.Shari: Kabuk soyma ve kurutma işleminin gövdenin de büyük bir bölümüne uygulanmasıdır.
Bonsai malzemeleri:
- Ağaç
- Saksı
- Toprak
- Makas
- Tel
- Belirli işlemler için kullanılan aletler
Teorik olarak bütün odunsu bitkilerden bonsai yapılabilir. Ancak hepsi aynı derecede iyi sonuç vermez. Bu nedenle tür seçimi yapmak başarı şansımızı arttırır ve daha kısa sürede daha iyi bonsai’ler yapmamızı sağlar. Tür seçiminde ülkenin iklim şartları da dikkate alınmalıdır. Çam, ardıç, ficus, akçaağaç, açelya ve bunların alt türleri dünyada bonsai yapımında en yaygın kullanılan ağaç türlerindendir.
Tür seçimi yapıldıktan sonra yapmayı düşündüğümüz bonsai materyali tespit edilir. Alacağımız ağaç seçtiğimiz stil için uygun şekle sahip bir gövdeye ve dallara sahip olmalıdır.
Hasan Şimşek
