Kuşlarda Kurtlar, parazitler ve bitler
Kafes kuşlarında da memeli hayvanlarda olduğu gibi birçok iç ve dış parazit hastalıklara sebep olur. Bağırsak kurtları gibi iç parazitler veya kene gibi dış parazitler kuşlarda da görülür.
Halkalı (yuvarlak) kurtlar (Nematodlar): Hemen hemen tüm organ sistemlerinde yerleşebilirler, en çok da sindirim sistemine. Hastalık, parazit yumurtalarının bulunduğu yiyecek maddeleri, su ve kafes içindeki oyuncak v.s. ile ağız yolundan vücuduna girer. Yumurtadan çıkan larvalar zamanla gelişerek parazitlere dönüşür. Bu parazitlerin ürettiği yumurtalar ise dışkı ile dışarı atılarak çevreye yayılır. Bu yumurtaların tekrar alınması ile hastalık sürekli bir çember çizerek ilerler ve diğer kuşlara da bulaşır. Vücudunda çok miktarda parazit olan kuşlarda gelişme bozuklukları, ishal ve besin maddelerinden yararlanamamaya bağlı belirtiler görülür. Hastalığın teşhisi için gaita muayenesi yapılır. Kafesin hijyeni ve su, yem kabı, oyuncak gibi kuşun ağzı ile temas eden materyallerin temiz tutulması koruyucu önlem olarak önemlidir.
Yassı kurtlar ve şeritler (trematodlar ve sestodlar): Bu parazitler gelişme dönemlerinde arakonakçı olarak başka canlıları kullandıkları için daha çok doğal ortamda kurt ve küçük yılanlarla beslenen kuşlarda risk oluşturur. Arakonakçı olan diğer hayvanlar yumurtaları ağız yoluyla alırlar ve kuşlar da bu hayvanları yiyerek paraziti alır. Teşhis ve tedavisi gaita muayenesi ve parazitin tipinin belirlenmesi ile yapılır.
Protozoalar: Bu gruptaki parazitler koksidiya, giardia, ve kriptosporidiya türlerinden oluşur. Bunların ilk ikisi kanlı dışkı ve ishale neden olurlar. Taze gaitada yapılan mikroskobik muayene ile bunlar tespit edilip uygun ilaçlarla tedavi edilebilirler. Kriptosporidiya, şiddetli ishal, burun akıntısı, sinüzit ve öksürük gibi belirtilere yol açar. Bu son parazit tipinin ne yazık ki çok etkin bir tedavisi mümkün değildir.
Dış parazitler (artropodlar): Bunlar, kene ve bit gibi deri ve tüylerde yerleşen eklem bacaklı küçük parazitlerdir. Bazıları nadiren solunum sistemine de yerleşebilir. Kimileri tüm yaşamlarını kuşun üzerinde geçirirken, kimileri bir süre kalır ve sonra çevrede yaşamaya devam ederler. Bazılarını çıplak gözle görmek mümkün. Kaşıntı, tüy yolma, tüy dökülmesi, tüylerin zayıflaması ve deri problemleri gibi belirtilere yol açarlar.
Bu bitler daha çok muhabbet kuşlarında, kanaryalarda ve yabani orman kuşlarında olur.Tavuklarda ”Kireçli bacak ” diye adlandırılan parazitler uyuz bitleridir. Yurt dışı müsabakalarında bu durum diskalifiye nedenidir.Önceden tedbir alırsak bu durumun önüne geçebiliriz.Kuşları ele almaya gerek kalmadan dikkatli bir gözlemle bu bitler belirlenebilir ve tedavi edilebilir.Bitler,ayaklarda,parmaklarda,burun deliklerinde, gagada ve göz kenarlarında görülür.Kaşınma ile yayılır ve vücuda yerleşir.Bit saldırısı renk değişiminden;gri ve maviye çalan yaralardan ve yara kabuklarından anlaşılır.Bunlar bitlerin oluşturduğu işaretlerdir.Görünüş olarak kum taşına benzerler.Hastalık belirtisinin, A vitamini eksikliğine bağlı kabuklanmaya göre farklı olduğu anlaşılabilir.Muhabbet kuşlarının gaga ve göz çevresi kolayca bu saldırıya uğrayabilirler.
Kuşlar bu bitleri kolayca kendi aralarında yayarlar.Yeni kuş alırken bunlara dikkat etmek gerekir.Durumdan emin olunamıyorsa,acısız,pratik ve hızlı bir tedavi metodu vardır.Kafeste veya salmada uzun süre yanlız kalan kuşlarda bile hastalık belirtisi aniden ortaya çıkabilir.Buradan anlaşılıyor ki kafeste ve salmada ki hayvanlar kolayca enfeksiyona yakalabilirler. Tedavinin amacı bitleri yok etmektir.Bu tedavide insana zarar vermeyen etkili maddeler kullanılmalıdır.Diğer ilaçların yanında bildiğimiz beyaz vazelin bir kürdanla hastalıklı bölgeye sürülür.Böylece parazitlerin kalıntı izleri silinir ve bitlerin oksijen alması engellenir.Oksijen alamayan bitler ölürler.Diğer bir uygulama ise univesal veya silah yağı olarak tanıdığımız balastik yağdır. Balastik yağ tamamen doğaldır.Piyasada satılan,hayvanların küçük yaraları için,ayak mantarları için ve enfeksiyonlara karşı koymak için üretilen balastik yağ türleri,kuşların gösteriye hazırlanması içinde kullanılabilir.Atlar için hazırlanmış olan” Animal” adlı bir ürünü kuşların ayak bakımları içinde kullabilirsiniz. Kanat dibi enfeksiyonlarında acıyı azaltıcı ve tedavi edici özelliği vardır.Ben her İlkbahar ve Sonbahar’da kuşları tedavi eder,barınağa öyle koyarım.Kuşların ayaklarını,bacaklarını ve gagalarını yıkarım. Balastik yağ,kabuksu artıkların gaga bölgesinden temizlenmesine de yardımcı olur.Derin ve geniş alana yayılmış yaralar daha çabuk iyileşir.
Bunun dışında Parafin %2′lik salisilik asit ve odylen tavsiye edilir. Daha kötüleşmiş durumlarda tedavi tekrar edilmelidir.
Karl Russ kendi el kitabında bu hastalıktan ve çeşitli tedavi metotlarından bahsetmektedir.Burada güncel bazı tedavi yöntemlerinden söz eder.Şunu belirmek isterim ki hayvanlar asla bit spreyleri ile veya haşere ilaçları ile tedavi edilemezler.Aksine bu maddeler kuşlara zarar verir. Özet olarak şunu söyleyebiliriz. Kuşlarımızı sağlıkları bakımından sürekli kontrol altında tutmak en iyi yoldur.
Kafes kuşlarında da memeli hayvanlarda olduğu gibi birçok iç ve dış parazit hastalıklara sebep olur. Bağırsak kurtları gibi iç parazitler veya kene gibi dış parazitler kuşlarda da görülür.
Halkalı (yuvarlak) kurtlar (Nematodlar): Hemen hemen tüm organ sistemlerinde yerleşebilirler, en çok da sindirim sistemine. Hastalık, parazit yumurtalarının bulunduğu yiyecek maddeleri, su ve kafes içindeki oyuncak v.s. ile ağız yolundan vücuduna girer. Yumurtadan çıkan larvalar zamanla gelişerek parazitlere dönüşür. Bu parazitlerin ürettiği yumurtalar ise dışkı ile dışarı atılarak çevreye yayılır. Bu yumurtaların tekrar alınması ile hastalık sürekli bir çember çizerek ilerler ve diğer kuşlara da bulaşır. Vücudunda çok miktarda parazit olan kuşlarda gelişme bozuklukları, ishal ve besin maddelerinden yararlanamamaya bağlı belirtiler görülür. Hastalığın teşhisi için gaita muayenesi yapılır. Kafesin hijyeni ve su, yem kabı, oyuncak gibi kuşun ağzı ile temas eden materyallerin temiz tutulması koruyucu önlem olarak önemlidir.
Yassı kurtlar ve şeritler (trematodlar ve sestodlar): Bu parazitler gelişme dönemlerinde arakonakçı olarak başka canlıları kullandıkları için daha çok doğal ortamda kurt ve küçük yılanlarla beslenen kuşlarda risk oluşturur. Arakonakçı olan diğer hayvanlar yumurtaları ağız yoluyla alırlar ve kuşlar da bu hayvanları yiyerek paraziti alır. Teşhis ve tedavisi gaita muayenesi ve parazitin tipinin belirlenmesi ile yapılır.
Protozoalar: Bu gruptaki parazitler koksidiya, giardia, ve kriptosporidiya türlerinden oluşur. Bunların ilk ikisi kanlı dışkı ve ishale neden olurlar. Taze gaitada yapılan mikroskobik muayene ile bunlar tespit edilip uygun ilaçlarla tedavi edilebilirler. Kriptosporidiya, şiddetli ishal, burun akıntısı, sinüzit ve öksürük gibi belirtilere yol açar. Bu son parazit tipinin ne yazık ki çok etkin bir tedavisi mümkün değildir.
Dış parazitler (artropodlar): Bunlar, kene ve bit gibi deri ve tüylerde yerleşen eklem bacaklı küçük parazitlerdir. Bazıları nadiren solunum sistemine de yerleşebilir. Kimileri tüm yaşamlarını kuşun üzerinde geçirirken, kimileri bir süre kalır ve sonra çevrede yaşamaya devam ederler. Bazılarını çıplak gözle görmek mümkün. Kaşıntı, tüy yolma, tüy dökülmesi, tüylerin zayıflaması ve deri problemleri gibi belirtilere yol açarlar.
HAZIRLAYAN : KAAN OLCAY
UYUZ BİTLERİ
Bu bitler daha çok muhabbet kuşlarında, kanaryalarda ve yabani orman kuşlarında olur.Tavuklarda ”Kireçli bacak ” diye adlandırılan parazitler uyuz bitleridir. Yurt dışı müsabakalarında bu durum diskalifiye nedenidir.Önceden tedbir alırsak bu durumun önüne geçebiliriz.Kuşları ele almaya gerek kalmadan dikkatli bir gözlemle bu bitler belirlenebilir ve tedavi edilebilir.Bitler,ayaklarda,parmaklarda,burun deliklerinde, gagada ve göz kenarlarında görülür.Kaşınma ile yayılır ve vücuda yerleşir.Bit saldırısı renk değişiminden;gri ve maviye çalan yaralardan ve yara kabuklarından anlaşılır.Bunlar bitlerin oluşturduğu işaretlerdir.Görünüş olarak kum taşına benzerler.Hastalık belirtisinin, A vitamini eksikliğine bağlı kabuklanmaya göre farklı olduğu anlaşılabilir.Muhabbet kuşlarının gaga ve göz çevresi kolayca bu saldırıya uğrayabilirler.
Kuşlar bu bitleri kolayca kendi aralarında yayarlar.Yeni kuş alırken bunlara dikkat etmek gerekir.Durumdan emin olunamıyorsa,acısız,pratik ve hızlı bir tedavi metodu vardır.Kafeste veya salmada uzun süre yanlız kalan kuşlarda bile hastalık belirtisi aniden ortaya çıkabilir.Buradan anlaşılıyor ki kafeste ve salmada ki hayvanlar kolayca enfeksiyona yakalabilirler. Tedavinin amacı bitleri yok etmektir.Bu tedavide insana zarar vermeyen etkili maddeler kullanılmalıdır.Diğer ilaçların yanında bildiğimiz beyaz vazelin bir kürdanla hastalıklı bölgeye sürülür.Böylece parazitlerin kalıntı izleri silinir ve bitlerin oksijen alması engellenir.Oksijen alamayan bitler ölürler.Diğer bir uygulama ise univesal veya silah yağı olarak tanıdığımız balastik yağdır. Balastik yağ tamamen doğaldır.Piyasada satılan,hayvanların küçük yaraları için,ayak mantarları için ve enfeksiyonlara karşı koymak için üretilen balastik yağ türleri,kuşların gösteriye hazırlanması içinde kullanılabilir.Atlar için hazırlanmış olan” Animal” adlı bir ürünü kuşların ayak bakımları içinde kullabilirsiniz. Kanat dibi enfeksiyonlarında acıyı azaltıcı ve tedavi edici özelliği vardır.Ben her İlkbahar ve Sonbahar’da kuşları tedavi eder,barınağa öyle koyarım.Kuşların ayaklarını,bacaklarını ve gagalarını yıkarım. Balastik yağ,kabuksu artıkların gaga bölgesinden temizlenmesine de yardımcı olur.Derin ve geniş alana yayılmış yaralar daha çabuk iyileşir.
Bunun dışında Parafin %2′lik salisilik asit ve odylen tavsiye edilir. Daha kötüleşmiş durumlarda tedavi tekrar edilmelidir.
Karl Russ kendi el kitabında bu hastalıktan ve çeşitli tedavi metotlarından bahsetmektedir.Burada güncel bazı tedavi yöntemlerinden söz eder.Şunu belirmek isterim ki hayvanlar asla bit spreyleri ile veya haşere ilaçları ile tedavi edilemezler.Aksine bu maddeler kuşlara zarar verir. Özet olarak şunu söyleyebiliriz. Kuşlarımızı sağlıkları bakımından sürekli kontrol altında tutmak en iyi yoldur.
HAZIRLAYAN: EUGEN FRANKE-ASHERSLEBEN