Sex Linked (Cinsiyete Bağlı) Mutasyonlar
Bazı mutasyonlarda erkek muhabbet olmadan, erkek elde etmek pek mümkün olmuyor. Bunun sebebi ise o mutasyonun cinsiyete bağlı bir mutasyon olmasından kaynaklanıyor olmasıdır. Cinsiyete bağlı kalıtımı daha iyi anlamak için üç gerçeği bilmeniz gerekir:
Aşağıdakiler, cinsiyete bağlı kromozomlarla birlikte ve bunlara sahip olmayan dişi kuşlar için olası tüm kombinasyonları göstermektedir (X *, bir faktöre sahip bir X kromozomunu ve X'i olmayanı gösterir).
Dişi Kuşlarda:
X * Y Görünüşünde cinsiyete bağlı bir faktör gösteren bir dişidir.
XY Normal bir dişi.
Erkek Kuşlarda :
X * X * Görünüşünde cinsiyete bağlı bir faktör gösteren bir erkek kuşu ifade eder.
XX * Cinsiyet bağlantılı bir faktör için bölünmüş bir erkek (görünüşünde görünmüyor).
XX Normal bir erkek kuş.
Gördüğünüz gibi, cinsiyete bağlı faktör olsun ya da olmasın, resesif bir gen için olağan üç kombinasyon yerine sadece iki olası kombinasyon vardır. Erkek kuş, herhangi bir resesif faktör ile tam olarak aynı olan üç olasılık doğurur.
Bu cinsiyete bağlı faktörlerin, dişi veya erkek olduğu yerde bir fark yarattığı anlamına gelir. Eşleştirmede cinsiyete bağlı faktör olan bir erkeğe sahip olmak, erkek üzerinde cinsiyete bağlı faktör için belirleyici yöne sahip olmak anlamına gelebilir. Eğer çekinik bir tür ile eşleştirilirse yüzeye çıkacaktır.
Sex Linked (Cinsiyete Bağlı) Mutasyonlar Hangileridir?
Bugüne kadar gerçekleşmiş olan cinsiyete bağlı faktörler şunlardır:




* Clearbodys'in Ino'nun bir versiyonu olduğuna inanılmaktadır, Ino'nun farklı genler üzerinde bir grup etken olduğuna inanılmaktadır fakat aynı zamanda X kromozomu üzerinde çok benzerlik gösterir. Clearbody faktörünün, Ino'yla aynı olması, iki faktör arasındaki farkın eksik olması durumunda kanat görünümlerini değiştirmemektedir.
** Lacewings aslında iki cinsiyete bağlı faktörlerden etkilenir. Tarçın ve Inolar arasında bir kompozit vardır. Bu nedenle, küçük bir miktar Inos ve Cinnamonla eşlemede, Lacewing'i elde etmek mümkün olabilmektedir (Erkek kuşun İno olması gerekmektedir!).
Bazı mutasyonlarda erkek muhabbet olmadan, erkek elde etmek pek mümkün olmuyor. Bunun sebebi ise o mutasyonun cinsiyete bağlı bir mutasyon olmasından kaynaklanıyor olmasıdır. Cinsiyete bağlı kalıtımı daha iyi anlamak için üç gerçeği bilmeniz gerekir:
- Erkek muhabbet kuşlarında , cinsiyeti erkek olarak belirleyen bir çift aynı kromozomlu XX bulunmaktadır. 2 X kromozomu hemen hemen aynıdır ve bu nedenle aynı mutasyondan eşlemeler daha sağlıklı olacaktır.
- Kuşları Dişi yapan iki farklı kromozom (X ve Y) vardır, yani XY bir dişidir.. X ve Y kromozomları birbirinden çok farklıdır ve herhangi bir eşleşme genine sahip değildirler.
- Seks bağlantılı faktörlerin tamamı çekinik genlere sahiptir.
- Resesif genler, erkek muhabbet kuşunun görünmesi için her iki gen üzerinde de bir faktöre sahip olması gerektiği anlamına gelir (fenotipinde). Bunun nedeni, eşleşen iki X kromozomunda iki eşleşen gene sahip olmasıdır.
- Dişilerin X kromozomunun sadece bir kopyası vardır, bu nedenle sadece bir X kromozomuna sahip olduğundan, görünmesi için bir faktöre ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle sadece belirli bir mutasyon üzerinde çalışılıyor ise, dişi ve erkek o mutasyona ait olmalıdırlar. Texas, lacewing, fallow gibi.
Aşağıdakiler, cinsiyete bağlı kromozomlarla birlikte ve bunlara sahip olmayan dişi kuşlar için olası tüm kombinasyonları göstermektedir (X *, bir faktöre sahip bir X kromozomunu ve X'i olmayanı gösterir).
Dişi Kuşlarda:
X * Y Görünüşünde cinsiyete bağlı bir faktör gösteren bir dişidir.
XY Normal bir dişi.
Erkek Kuşlarda :
X * X * Görünüşünde cinsiyete bağlı bir faktör gösteren bir erkek kuşu ifade eder.
XX * Cinsiyet bağlantılı bir faktör için bölünmüş bir erkek (görünüşünde görünmüyor).
XX Normal bir erkek kuş.
Gördüğünüz gibi, cinsiyete bağlı faktör olsun ya da olmasın, resesif bir gen için olağan üç kombinasyon yerine sadece iki olası kombinasyon vardır. Erkek kuş, herhangi bir resesif faktör ile tam olarak aynı olan üç olasılık doğurur.
Bu cinsiyete bağlı faktörlerin, dişi veya erkek olduğu yerde bir fark yarattığı anlamına gelir. Eşleştirmede cinsiyete bağlı faktör olan bir erkeğe sahip olmak, erkek üzerinde cinsiyete bağlı faktör için belirleyici yöne sahip olmak anlamına gelebilir. Eğer çekinik bir tür ile eşleştirilirse yüzeye çıkacaktır.
Anlamış olduğunuz gibi cinsiyete bağlı eşleşmelerde erkeğe büyük iş düşmektedir. Ancak dişilere yönelik beklentiler farklıdır. Fenotipte görünmeyen eşlemeler de sadece dişi yavrular gözlemlenir.Sex Linked (Cinsiyete Bağlı) Mutasyonlar Hangileridir?
Bugüne kadar gerçekleşmiş olan cinsiyete bağlı faktörler şunlardır:
Tarçın (Cinnamon)


Clearbody * (Teksas)


Inolar (albino / lutino)

Dantel kanatlı mutasyonlar (lacewing) **


Clearbody * (Teksas)


Inolar (albino / lutino)

Dantel kanatlı mutasyonlar (lacewing) **


Opalin kanatlılar

Arduvaz (slate) kuşlar

* Clearbodys'in Ino'nun bir versiyonu olduğuna inanılmaktadır, Ino'nun farklı genler üzerinde bir grup etken olduğuna inanılmaktadır fakat aynı zamanda X kromozomu üzerinde çok benzerlik gösterir. Clearbody faktörünün, Ino'yla aynı olması, iki faktör arasındaki farkın eksik olması durumunda kanat görünümlerini değiştirmemektedir.
** Lacewings aslında iki cinsiyete bağlı faktörlerden etkilenir. Tarçın ve Inolar arasında bir kompozit vardır. Bu nedenle, küçük bir miktar Inos ve Cinnamonla eşlemede, Lacewing'i elde etmek mümkün olabilmektedir (Erkek kuşun İno olması gerekmektedir!).
Son düzenleme: