Veteriner Hekim Derya Kılıçoğlu Röportaj
Röportaj Gülçin Ak tarafından yapılmıştır. Kendisine çok teşekkür ederiz.
Soru: Bize kısaca kendinizi ve kliniğinizi anlatır mısınız? Hangi canlı türlerine, ne tür tedaviler uygulayabiliyorsunuz? Kliniğinizin olanakları nedir?
Cevap: Ben Veteriner Hekim Derya Kılıçoğlu. 2008 Akdeniz Üniversitesi Veteriner Fakültesi mezunuyum. İzmir Bornova Özkanlar’daki ÖZ-VET Veteriner Kliniğinde görev yapmaktayım. Kliniğimiz İzmir Bornova'da hayvan hastanesi donanımına sahip üç klinikten biridir. Kliniğimiz pet ve egzotik hayvanlara hizmet vermektedir. Kedi, köpek diğer veteriner kliniklerinden farklı olarak kuş (muhabbet kuşu, kanarya, papağan, keklik, çulluk...) kısacası her kuş türüne, iguana, bukalemun, kaplumbağa, hamster, gine domuzu ve daha birçok egzotik hayvana kliniğimizde sağlık hizmeti verilmektedir. Kliniğimiz 20 yıllık bir işletmedir. Deneyimli ekip tarafından yönetilmektedir. Randevu sistemiyle çalışmaktayız. Bir hayvan hastanesinde uygulanabilen tüm teşhis ve tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. İzmir Bornova'daki veteriner kliniğimizde ayrıca kuşlar ve egzotik hayvanlar için özel kuvöz (kuşlarda vücut ısısı dengelemede ve nem kaybını önlemede, oksijen yetersizliklerinde, astımlı kuşlarda, havadan inhalasyonla ilaç vermekte) faydalanmaktayız. Özellikle kuşlara özel laboratuvar ve röntgen hizmetini vermekteyiz. Kuşlarda tüm öral oluşumlarda, elektrokoter yakma işlemi ve özel cerrahi operasyonlar yapılmaktadır.
Soru: Muhabbet kuşlarında ve papağan türlerinde serum tedavisinin amacı nedir?Hangi durumlarda,nasıl uygulanmaktadır? Bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Serum tedavisinin amacı kuşun genel durumunu düzeltmek, vücuttaki sıvı ihtiyacını karşılamak, kan dolaşımına katkıda bulunmaktır. Sıvı sağaltımı özel enjektörlerle kanat altı venasından (IV) ya da deri altı (SC) olarak yapılır.
Soru: Kuşlarda hastalıklara teşhis koyarken dışkı, kan, kursak sıvısından numune alınması ve incelenmesi konusunda bilgi verebilir misiniz? Bu tahliller hastalık teşhisine nasıl yardımcı oluyor? Hangi hastalıklarda laboratuvar tahlillerine gerek duyuluyor. Bu olanaklara sahip laboratuvarlar ülkemizde var mı?
Cevap: Bu tip vücut ekstratları(sıvı, numune) mikrobiyolojik ve mikroskobik açıdan çok önemlidir. Mikroskobik muayene de ne ile karşı karşıya olduğumuz (parazit mi, mantar mı,bakteri mi, ne tip bir bakteri.. vb sorulara cevap buluruz), mikrobiyolojik inceleme, kültür de ise hangi tip bakteri hangi tip mantar, ve bunları ortadan kaldırmak için hangi ilacı kullanmamız gerektiği gibi sorulara cevap buluruz. Bu tip vücut ifrazatları bir çok teşhis ve tedavi de bize yol göstericidir.Kuşlarda dışkı tahlillerinde paraziter ve protozoon taraması gelişmiş yöntemlerle yapılmaktadır.
Bu tip teşhis yöntemleri kliniğimizde uygulanmaktadır. Kliniğimizde yapamadığımız kuşlardan alınan biyokimyasal örnekler tetkikler ve özel işlemler anlaşmalı olduğumuz laboratuvarda yapılıp, bize en kısa sürede netice ulaştırılır.
Soru: Muhabbet kuşlarında ilaç kullanım süreleri ve dozları, destekleyici tedaviler (elle besleme) konusunda (örneklerle) bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Kullanılacak ilaç süresi ve dozajları, hayvanın genel durumuna, hastalığın seyrine ve şiddetine göre değişmektedir. Biz bu bilgileri ‘yaptığımız tetkikler sonucunda’ hayvan sahibine vermekteyiz. Biz bu tip durumlarda hayvan sahibinin pet shoplara değil, bu konuda eğitim almış veteriner hekimlere başvurmasından yanayız. Niye derseniz; pet shoplarda kulaktan dolma, dozajları ayarlamamış, kullanımı hakkında bilgisi okunmayan, sadece ticari amaçlı satılan ilaçlar bulunmakta. Bu tip yanlış ilaçların kullanımı sonucu geri dönüşü olmayan problemler ortaya çıkabilmekte ya da çok geç kalınabilmektedir.
Soru: Papağangiller ve kuşlar üzerine uzmanlaşmış veteriner hekimlere daha kolay ulaşma konusunda sizin önerileriniz nedir?
Cevap: Bu konuda tavsiye forumlarını ziyaret edebilir ya da Bornova Özkanlardaki kliniğimize başvurabilirsiniz.
Soru: Kuşlar Taze meyve ve sebze verilmesi ile yapay vitamin kullanımının periyodları konusunda farklı görüşlerle karşılaşılıyor. Sizce ne kadar sürelerle aralıklarla verilmeliler?
Cevap: Hayvanlar doğaları gereği yapay vitaminlerin yerine taze sebze meyveleri tercih eder. Ancak çoğu zaman bu meyve sebzelerdeki miktarlar yetersiz gelir. Takviye vitamin ve minerallere ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden dönüşümlü olarak doğal ve yapay vitaminlerin kullanımı gerekir. Bazı sebze ve meyvelerdeki fazla su miktarı vücuttan fazla su atılmasına neden olur. Hayvan sahipleri bu dışkıları görüp hayvanlarının ishal olduğunu düşünebilirler. Sonuç olarak doğal meyve ve sebzeleri de kararında vermek gerekir.
Soru: Muhabbet kuşları hastalandığında, sahipleri, çoğu kez kulaktan dolma, deneme yanılma yoluyla ilaç kullanımına yönelmekte veya kuş satan petshop lara danışmaktadır. Bu durumu değerlendirir misiniz? Neden evcil sahipleri veteriner klinikleri yerine pet shoplara gitmeyi seçiyorlar?
Cevap: Maalesef bizim de bu konuda sıkıntılarımız var. Ülkemizde özellikle kuş, egzotik hayvan besleyen hayvan sahiplerimiz ilk olarak hayvanlarını aldıkları pet shoplara başvurmakta. Ben bunun nedeninin bilgisizlik ve ekonomik sıkıntılar olduğunu düşünüyorum.
Bizde kliniğimizde; kendilerince kulaktan dolma tedaviler uygulayıp, son anda bize başvuran ve artık çok geç kalınmış vakalarla karşılaşmaktayız.Birde kuş konusunda veteriner hekimler kendilerini geliştirmeliler ve veteriner fakülteleri bu konuya eğilmelilerdir bu konuda ciddi açık var. Eğer kuşunuzda sizin gözünüzden kaçan bir sağlık problemi varsa bunu veteriner hekiminiz muayene sırasında fark edecektir. Her veteriner hekim muayenesi ufak çaplı bir sağlık kontrolüne eşdeğerdir.
Soru: Kazaların başında yer alan; üzerine basma, sıkışma, incinme, kanat/gaga kırılması gibi konularda, kuşlara uygulanabilecek ilk müdahaleler neler olmalıdır?
Cevap: Bu tip durumlarda vakit kaybetmeden uzman bir veteriner hekime ulaşmalıdırlar. Özellikle üzerine basma vakalarında çoğu zaman kayıplar olmakta. Bu konuda özellikle kuşları yerde gezdirmeye alıştırmamak gerekir.
Soru: Muhabbet kuşlarında genelde yapılan en büyük yanlış “ishal”in hastalık belirtisi değil hastalık olarak bilinmesidir. Dışkıda normal olmayan durumla karşılaşılması halinde, uzman denetiminde tedaviye başlanmasına kadar olan süreçte ilk uygulanması gereken prosedür (beslenme, gözlem, bakım, destek, ilerlemeyi durdurabilecek müdahaleler) ne olmalıdır?
Cevap: Genelde 2 günden fazla süren ve halsizlikle devam eden sulu dışkılamalar, ishal belirtisi olarak nitelendirilebilir. Evcilinizde ishal durumu ile karşılaştığınızda veteriner hekime gelmeden önceki 2 günlük süreçte sindirim sistemini destekleyici ve yüksek enerjili gıdalar vermenizde fayda vardır. Bu gıdalar “pirinç unu lapası, haşlanmış soğutulmuş pirinç yahut patates püresi” gibi gıdalar olabilir.ishal durumlarında yeşillik tüketimine ara verilmelidir ve bol su alımı sağlanmalıdır. Ancak 2. günden sonra ishal devam ediyorsa; ihmal edilmeden veteriner hekime başvurulması gerekmektedir. Pet shoplardan satın alınan ishal kesici ilaçların kullanımı, tedaviden çok çoğu zaman petinizin sağlık durumunun daha da kötüleşmesine neden olmaktadır.Yukarıda anlattıgım kurallara kuşlarınız da uymanızı tavsiye ederim.
İshalin nedenini anlamak için gözlem önemlidir. Oral yolla temas etmiş olabileceği kimyasal maddeler, kemirmiş olabileceği süs bitkileri, yediği fazla sulu yahut farklı gıdalar, hava akımına(ısı farkına) maruz kalıp kalmadığı, stres faktörleri,(eşinden,alışık olduğu mekandan ya da sevdiği bir insandan, nesneden ayrılmak, alışık olduğu düzenin değişmesi vb) seyahate çıkma evde başka hasta hayvan olup olmadığı konusunda veteriner hekiminizi bilgilendirmeniz tedavi sürecinde faydalı olacaktır. Isıtıcı lambanız yoksa evcilinizi sıcak tutmak için klima, gazlı soba vb sağlıksız araçlar kullanmak yerine, düzenli aralıklarla yenileyeceğiniz sıcak su torbalarını (insanlar için kullanılan ağzı kilitli plastik tulumlar ) kafesin tabanına ve etrafına koyup kafesin üstünü ince bir polarla örtmeniz faydalı olacaktır.Tedaviyi diğer kuşlardan ayrı kafeste yapmanız kuşunuz için dinlenme süreci kolaylaştıracaktır.
Soru: Muhabbet kuşlarınının anesteziye karşı çok hassas oldukları bilinmekte. Kimi görüşlere göre de yapıları gereği damar ya da kas içi enjeksiyonun bile uygulanamacağı şeklinde de bilgilerle karşılaşılmakta. Bu iki konuda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Birkaç ay önce minik bir keklikte kırık ayağı nedeniyle lokal anesteziyle veteriner kliniğimizde oldukça başarılı bir cerrahi operasyon gerçekleştirdik. Muhabbet kuşlarında mecbur kalmadıkça genel anestezi uygulamamaktayız. Zaten oldukça hassas olan bu kuşlar çoğu zaman anesteziyi kaldıramamaktadırlar. Ama bu konuda da başarı sağladığımız vakalarımız mevcut. Tabi bu kararı verirken hayvanın genel durumu, anestezinin gerekliliği çok önemlidir. Başta da belirttiğim gibi bu tip vakalarda en son çare olarak genel anestezi uygulanıp gerekli müdaheleleri yapmaktayız.yoğun bakım küvözleri bu konuda başarı şansımızı artırmaktadır.
Biz muhabbet kuşlarında deri altı ve kas içi enjeksiyonlar sayesinde birçok tedavi süresini agızdan ilaç tedavisine göre daha hızlı ve etkin olarak uygulayabiliriz.
Damar içi enjeksiyon ise daha az tercih ettiğimiz bir enjeksiyon yöntemidir. Bu enjeksiyon yöntemlerini kliniğimizde rahatça uygulamaktayız.
Soru: Veteriner hekim olarak Muhabbet kuşlarında en çok kayba neden olan ihmaller, sahiplerinde en çok gözlemlediğiniz hatalar nelerdir? Teşhis ve tedavi öncesi size ulaşmadan/ulaşırken yapılması gerekenler hakkında önerileriniz nedir?
Cevap: Tabi ki de veteriner hekime başvurmadan kullanılan ilaçlar başta olmak üzere;
• Yanlış kafes seçimi
• Uygun olmayan bakım koşulları
• Klima kullanımı
• Güneş çarpmaları
• Balkonda yabani hayvanların saldırısına maruz kalmak
• Sık sık ısı , yer ve iklim değişimi
• Yem ve su koyup evde uzun süre yalnız bırakma vb
• Pazardan veya petşhoplardan açık yem almaları,kalitesiz ballı kraker almaları.
• Bilinçsiz ve yanlış besleme
• Üretim sırasında yetersiz beslemeye karşın yüksek yavru verimi beklentisi
• Ev içerisinde serbest gezen kuşun göz takibinde tutulmaması ve kazalar
• Hastalanan kuşun kendi kendine iyileşmesini bekleyip veteriner tedavisine çok geç kalma.
Kuş sahibinin veteriner hekime ulaşmadan önce yapması gerekenler ; kuşlarıyla ilgili şikayetlerini, beslenme diyetini ve hastalığa neden olabilecek(şüpheli) son olaylara dikkat etmeli ve bu bilgileri veteriner hekime bildirmelidir.
Son zamanlarda internette bilgi kirliliği yaşanmaktadır. İnternette yer alan teşhis ve tedavi ile ilgili bilgilerin büyük kısmı yanıltıcıdır. Hasta sahiplerinin internetten veya tanıdıklardan aldıkları bilgilere güvenip kendince teşhis ve tedavi uygulamaları yanlıştır. Ancak bu konuda araştırmacı veteriner hekimleri veya klinikleri internetten araştırarak danışmalarını tavsiye ederim.
Soru: Muhabbet kuşları için hekime danışılmasının; çoğu kez insan sağlık sektörü ile kıyaslandığından, ağır külfete yol açacağı düşünülmektedir. Bu konuda düşünceleriniz nelerdir? Tedavi ücretleri konusunda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Maalesef Türkiye’de evcil hayvan satın alırken fazla bir miktar ödemezsiniz. Fakat ilerleyen zamanda bu canlı aileden bir birey, paha biçilemez bir dostunuz olur.
Şöyle bir muhabbet kuşunuza aylık yaptığınız masrafı, bir insanın aylık masraflarıyla kıyaslayınız. Tedavisi için belki bir, belki birkaç seferliğine yapacağınız masraf hiç de büyütülecek bir rakam değildir.
Hele ki dostluğunuzun uzun yıllar sürebileceğini düşünürsek.
Kliniğe gelen hastada yapılacak işlemlere göre ve uygulanacak ilaçlara göre fiyatlar sabit kalamayacağından tedavi ücretleri değişmektedir. Ama maliyetler öyle düşünüldüğü kadar yüksek değildir. Fakat bu konuda kullanılan ilaçların büyük kısmı yurtdışından gelmektedir. İzmir Bornova’daki veteriner kliniğimizde kuşlarda kullandığımız ilaçların büyük çoğunluğu kanatlı sektöründen gelen ilaçlar olmaktadır.
Soru: Veterinerlik eğitimi, branşlaşma, uzmanlık, veterinerlik mesleği konusunda bilgi verebilir misiniz? Sadece hayvanları sevmek veteriner olmayı istemek için yeterli olmasa gerek? Mesleğinizin sıkıntıları nedir? Evcil sahipleriyle problem yaşadığınız oluyor mu?
Cevap: Veteriner hekimi eğitimi beş yıldır. Bu beş yıl tamamen mesleki derslerdir. Şuanda birkaç veteriner fakültesine + bir yıl hazırlık (yabancı dil) eğitimi verilmektedir. Böyle fakülteler de ise eğitim altı yıldır. Veteriner fakültesinin eğitimi birçok fakülteye göre daha ağırdır. Hayvan türlerine göre eğitim verildiği için; tıp hekimliği gibi tek bir canlı türüyle değil, ayrı ayrı birçok hayvan türü hakkında eğitim verilmektedir . Veteriner hekim olmak için mutlaka hayvanları sevmek gerekir ama bu kesinlikle yeterli değildir. Çoğu zaman çok kısa zamanda karar verip uygulamaya geçmelisiniz bunun için de disiplinli bir yaşam tarzınız, dikkatli ve pratik zekalı olmalısınız. Yeri geldiğinde soğuk kanlı davranmalı, telkin vermelisiniz. Branşlaşma hakkında ise siz hangi dalda çalışmak istiyorsanız o dala (örneğin ben pet ve egzotik hayvan) yönelirsiniz. Stajlarınızı kendinizi geliştirmek istediğiniz bölümde yaparsınız. Ama son birkaç senedir bazı fakültelerde inturn döneminde branşlaşma başlamıştır. Bu branşlar pet, egzotik hayvan, büyük baş, çiftlik hekimliği, kanatlı hayvan, hayvansal gıda hekimliği gibidir.
Mesleğimizin şu andaki en büyük sıkıntısı, veteriner fakültesi sayısının son yıllarda gereğinden fazla artması, eğitim kalitesinin ve mezun olan veteriner hekimlerin kalitesinin giderek düşmesidir. Bugün nereye giderseniz gidin mutlaka veteriner hekimlerle karşılaşacaksınızdır. Ancak bu hekimlerin bir kısmı kendini yetiştirmeden, hayvan sevgisi olmadan sadece puanı o bölüme yettiği için mezun olup bu işi yapmaktadır. Tabi bu da insanların veteriner hekimliği mesleğine olan bakış açısını olumsuz etkilemektedir.
Hayvan sahipleriyle tabi ki sıkıntılarımız oluyor. Bu mesleği seçerken sadece hayvanlarla uğraşacağım diye düşünebilirsiniz ancak bu böyle olmuyor. Hayvan sahiplerimiz çoğu zaman yaptığımız işi çok basite indirgeyebiliyorlar. Son zamanlardaki ekonomik sıkıntılar nedeniyle bu aralar en çok karşılaştığımız soru ‘niye bu kadar pahalı?’ oluyor. Hasta sahiplerimiz hem dört dörtlük hizmet bekleyip hemde çok uygun fiyatlar olmasını bekliyorlar. Biz bu konuda elimizden geldiğince yardımcı oluyoruz ancak ilaçların yurt dışından fahiş fiyatlarla gelmesi bizi de bir noktada kilitliyor.
Soru: Sokak hayvanları konusunda veteriner kliniklerinin aynı duyarlılık, dayanışma içinde olduğu söyleyebilir misiniz? Sokak hayvanlarının rehabilitasyonu konusunda çalışmalara katkıda bulunuyor musunuz? Bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Bence bu konuda her kliniğin aynı duyarlılıkta olması beklenemez. Bunda kliniğin gücü, hasta potansiyeli çok önemlidir. Biz öz-vet olarak elimizden geldiğince sahipsiz hasta hayvanlara yardım etmekteyiz. İzmir bu konuda daha şanslı çünkü neredeyse her büyük ilçede belediyeye bağlı veteriner işleri mevcut. Bu birimler sahipsiz hayvanların tedavileri ve rehabilitasyonunu yapılmaktadır. Bu arada kesinlikle sokak hayvanı terimine katılmıyorum Kimsesiz demek daha doğru bence ve kimsesiz hayvanında diğer sahipli hayvanlar gibi düzğün veteriner hekim muayne ve tedavisini hak etmektedir.Kimsesiz diye kötü tedavi ve veteriner uygunsuz tedavi ve muayeneyi hak etmemektedir.
Röportaj Gülçin Ak tarafından yapılmıştır. Kendisine çok teşekkür ederiz.
Soru: Bize kısaca kendinizi ve kliniğinizi anlatır mısınız? Hangi canlı türlerine, ne tür tedaviler uygulayabiliyorsunuz? Kliniğinizin olanakları nedir?
Cevap: Ben Veteriner Hekim Derya Kılıçoğlu. 2008 Akdeniz Üniversitesi Veteriner Fakültesi mezunuyum. İzmir Bornova Özkanlar’daki ÖZ-VET Veteriner Kliniğinde görev yapmaktayım. Kliniğimiz İzmir Bornova'da hayvan hastanesi donanımına sahip üç klinikten biridir. Kliniğimiz pet ve egzotik hayvanlara hizmet vermektedir. Kedi, köpek diğer veteriner kliniklerinden farklı olarak kuş (muhabbet kuşu, kanarya, papağan, keklik, çulluk...) kısacası her kuş türüne, iguana, bukalemun, kaplumbağa, hamster, gine domuzu ve daha birçok egzotik hayvana kliniğimizde sağlık hizmeti verilmektedir. Kliniğimiz 20 yıllık bir işletmedir. Deneyimli ekip tarafından yönetilmektedir. Randevu sistemiyle çalışmaktayız. Bir hayvan hastanesinde uygulanabilen tüm teşhis ve tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. İzmir Bornova'daki veteriner kliniğimizde ayrıca kuşlar ve egzotik hayvanlar için özel kuvöz (kuşlarda vücut ısısı dengelemede ve nem kaybını önlemede, oksijen yetersizliklerinde, astımlı kuşlarda, havadan inhalasyonla ilaç vermekte) faydalanmaktayız. Özellikle kuşlara özel laboratuvar ve röntgen hizmetini vermekteyiz. Kuşlarda tüm öral oluşumlarda, elektrokoter yakma işlemi ve özel cerrahi operasyonlar yapılmaktadır.
Soru: Muhabbet kuşlarında ve papağan türlerinde serum tedavisinin amacı nedir?Hangi durumlarda,nasıl uygulanmaktadır? Bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Serum tedavisinin amacı kuşun genel durumunu düzeltmek, vücuttaki sıvı ihtiyacını karşılamak, kan dolaşımına katkıda bulunmaktır. Sıvı sağaltımı özel enjektörlerle kanat altı venasından (IV) ya da deri altı (SC) olarak yapılır.
Soru: Kuşlarda hastalıklara teşhis koyarken dışkı, kan, kursak sıvısından numune alınması ve incelenmesi konusunda bilgi verebilir misiniz? Bu tahliller hastalık teşhisine nasıl yardımcı oluyor? Hangi hastalıklarda laboratuvar tahlillerine gerek duyuluyor. Bu olanaklara sahip laboratuvarlar ülkemizde var mı?
Cevap: Bu tip vücut ekstratları(sıvı, numune) mikrobiyolojik ve mikroskobik açıdan çok önemlidir. Mikroskobik muayene de ne ile karşı karşıya olduğumuz (parazit mi, mantar mı,bakteri mi, ne tip bir bakteri.. vb sorulara cevap buluruz), mikrobiyolojik inceleme, kültür de ise hangi tip bakteri hangi tip mantar, ve bunları ortadan kaldırmak için hangi ilacı kullanmamız gerektiği gibi sorulara cevap buluruz. Bu tip vücut ifrazatları bir çok teşhis ve tedavi de bize yol göstericidir.Kuşlarda dışkı tahlillerinde paraziter ve protozoon taraması gelişmiş yöntemlerle yapılmaktadır.
Bu tip teşhis yöntemleri kliniğimizde uygulanmaktadır. Kliniğimizde yapamadığımız kuşlardan alınan biyokimyasal örnekler tetkikler ve özel işlemler anlaşmalı olduğumuz laboratuvarda yapılıp, bize en kısa sürede netice ulaştırılır.
Soru: Muhabbet kuşlarında ilaç kullanım süreleri ve dozları, destekleyici tedaviler (elle besleme) konusunda (örneklerle) bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Kullanılacak ilaç süresi ve dozajları, hayvanın genel durumuna, hastalığın seyrine ve şiddetine göre değişmektedir. Biz bu bilgileri ‘yaptığımız tetkikler sonucunda’ hayvan sahibine vermekteyiz. Biz bu tip durumlarda hayvan sahibinin pet shoplara değil, bu konuda eğitim almış veteriner hekimlere başvurmasından yanayız. Niye derseniz; pet shoplarda kulaktan dolma, dozajları ayarlamamış, kullanımı hakkında bilgisi okunmayan, sadece ticari amaçlı satılan ilaçlar bulunmakta. Bu tip yanlış ilaçların kullanımı sonucu geri dönüşü olmayan problemler ortaya çıkabilmekte ya da çok geç kalınabilmektedir.
Soru: Papağangiller ve kuşlar üzerine uzmanlaşmış veteriner hekimlere daha kolay ulaşma konusunda sizin önerileriniz nedir?
Cevap: Bu konuda tavsiye forumlarını ziyaret edebilir ya da Bornova Özkanlardaki kliniğimize başvurabilirsiniz.
Soru: Kuşlar Taze meyve ve sebze verilmesi ile yapay vitamin kullanımının periyodları konusunda farklı görüşlerle karşılaşılıyor. Sizce ne kadar sürelerle aralıklarla verilmeliler?
Cevap: Hayvanlar doğaları gereği yapay vitaminlerin yerine taze sebze meyveleri tercih eder. Ancak çoğu zaman bu meyve sebzelerdeki miktarlar yetersiz gelir. Takviye vitamin ve minerallere ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden dönüşümlü olarak doğal ve yapay vitaminlerin kullanımı gerekir. Bazı sebze ve meyvelerdeki fazla su miktarı vücuttan fazla su atılmasına neden olur. Hayvan sahipleri bu dışkıları görüp hayvanlarının ishal olduğunu düşünebilirler. Sonuç olarak doğal meyve ve sebzeleri de kararında vermek gerekir.
Soru: Muhabbet kuşları hastalandığında, sahipleri, çoğu kez kulaktan dolma, deneme yanılma yoluyla ilaç kullanımına yönelmekte veya kuş satan petshop lara danışmaktadır. Bu durumu değerlendirir misiniz? Neden evcil sahipleri veteriner klinikleri yerine pet shoplara gitmeyi seçiyorlar?
Cevap: Maalesef bizim de bu konuda sıkıntılarımız var. Ülkemizde özellikle kuş, egzotik hayvan besleyen hayvan sahiplerimiz ilk olarak hayvanlarını aldıkları pet shoplara başvurmakta. Ben bunun nedeninin bilgisizlik ve ekonomik sıkıntılar olduğunu düşünüyorum.
Bizde kliniğimizde; kendilerince kulaktan dolma tedaviler uygulayıp, son anda bize başvuran ve artık çok geç kalınmış vakalarla karşılaşmaktayız.Birde kuş konusunda veteriner hekimler kendilerini geliştirmeliler ve veteriner fakülteleri bu konuya eğilmelilerdir bu konuda ciddi açık var. Eğer kuşunuzda sizin gözünüzden kaçan bir sağlık problemi varsa bunu veteriner hekiminiz muayene sırasında fark edecektir. Her veteriner hekim muayenesi ufak çaplı bir sağlık kontrolüne eşdeğerdir.
Soru: Kazaların başında yer alan; üzerine basma, sıkışma, incinme, kanat/gaga kırılması gibi konularda, kuşlara uygulanabilecek ilk müdahaleler neler olmalıdır?
Cevap: Bu tip durumlarda vakit kaybetmeden uzman bir veteriner hekime ulaşmalıdırlar. Özellikle üzerine basma vakalarında çoğu zaman kayıplar olmakta. Bu konuda özellikle kuşları yerde gezdirmeye alıştırmamak gerekir.
Soru: Muhabbet kuşlarında genelde yapılan en büyük yanlış “ishal”in hastalık belirtisi değil hastalık olarak bilinmesidir. Dışkıda normal olmayan durumla karşılaşılması halinde, uzman denetiminde tedaviye başlanmasına kadar olan süreçte ilk uygulanması gereken prosedür (beslenme, gözlem, bakım, destek, ilerlemeyi durdurabilecek müdahaleler) ne olmalıdır?
Cevap: Genelde 2 günden fazla süren ve halsizlikle devam eden sulu dışkılamalar, ishal belirtisi olarak nitelendirilebilir. Evcilinizde ishal durumu ile karşılaştığınızda veteriner hekime gelmeden önceki 2 günlük süreçte sindirim sistemini destekleyici ve yüksek enerjili gıdalar vermenizde fayda vardır. Bu gıdalar “pirinç unu lapası, haşlanmış soğutulmuş pirinç yahut patates püresi” gibi gıdalar olabilir.ishal durumlarında yeşillik tüketimine ara verilmelidir ve bol su alımı sağlanmalıdır. Ancak 2. günden sonra ishal devam ediyorsa; ihmal edilmeden veteriner hekime başvurulması gerekmektedir. Pet shoplardan satın alınan ishal kesici ilaçların kullanımı, tedaviden çok çoğu zaman petinizin sağlık durumunun daha da kötüleşmesine neden olmaktadır.Yukarıda anlattıgım kurallara kuşlarınız da uymanızı tavsiye ederim.
İshalin nedenini anlamak için gözlem önemlidir. Oral yolla temas etmiş olabileceği kimyasal maddeler, kemirmiş olabileceği süs bitkileri, yediği fazla sulu yahut farklı gıdalar, hava akımına(ısı farkına) maruz kalıp kalmadığı, stres faktörleri,(eşinden,alışık olduğu mekandan ya da sevdiği bir insandan, nesneden ayrılmak, alışık olduğu düzenin değişmesi vb) seyahate çıkma evde başka hasta hayvan olup olmadığı konusunda veteriner hekiminizi bilgilendirmeniz tedavi sürecinde faydalı olacaktır. Isıtıcı lambanız yoksa evcilinizi sıcak tutmak için klima, gazlı soba vb sağlıksız araçlar kullanmak yerine, düzenli aralıklarla yenileyeceğiniz sıcak su torbalarını (insanlar için kullanılan ağzı kilitli plastik tulumlar ) kafesin tabanına ve etrafına koyup kafesin üstünü ince bir polarla örtmeniz faydalı olacaktır.Tedaviyi diğer kuşlardan ayrı kafeste yapmanız kuşunuz için dinlenme süreci kolaylaştıracaktır.
Soru: Muhabbet kuşlarınının anesteziye karşı çok hassas oldukları bilinmekte. Kimi görüşlere göre de yapıları gereği damar ya da kas içi enjeksiyonun bile uygulanamacağı şeklinde de bilgilerle karşılaşılmakta. Bu iki konuda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Birkaç ay önce minik bir keklikte kırık ayağı nedeniyle lokal anesteziyle veteriner kliniğimizde oldukça başarılı bir cerrahi operasyon gerçekleştirdik. Muhabbet kuşlarında mecbur kalmadıkça genel anestezi uygulamamaktayız. Zaten oldukça hassas olan bu kuşlar çoğu zaman anesteziyi kaldıramamaktadırlar. Ama bu konuda da başarı sağladığımız vakalarımız mevcut. Tabi bu kararı verirken hayvanın genel durumu, anestezinin gerekliliği çok önemlidir. Başta da belirttiğim gibi bu tip vakalarda en son çare olarak genel anestezi uygulanıp gerekli müdaheleleri yapmaktayız.yoğun bakım küvözleri bu konuda başarı şansımızı artırmaktadır.
Biz muhabbet kuşlarında deri altı ve kas içi enjeksiyonlar sayesinde birçok tedavi süresini agızdan ilaç tedavisine göre daha hızlı ve etkin olarak uygulayabiliriz.
Damar içi enjeksiyon ise daha az tercih ettiğimiz bir enjeksiyon yöntemidir. Bu enjeksiyon yöntemlerini kliniğimizde rahatça uygulamaktayız.
Soru: Veteriner hekim olarak Muhabbet kuşlarında en çok kayba neden olan ihmaller, sahiplerinde en çok gözlemlediğiniz hatalar nelerdir? Teşhis ve tedavi öncesi size ulaşmadan/ulaşırken yapılması gerekenler hakkında önerileriniz nedir?
Cevap: Tabi ki de veteriner hekime başvurmadan kullanılan ilaçlar başta olmak üzere;
• Yanlış kafes seçimi
• Uygun olmayan bakım koşulları
• Klima kullanımı
• Güneş çarpmaları
• Balkonda yabani hayvanların saldırısına maruz kalmak
• Sık sık ısı , yer ve iklim değişimi
• Yem ve su koyup evde uzun süre yalnız bırakma vb
• Pazardan veya petşhoplardan açık yem almaları,kalitesiz ballı kraker almaları.
• Bilinçsiz ve yanlış besleme
• Üretim sırasında yetersiz beslemeye karşın yüksek yavru verimi beklentisi
• Ev içerisinde serbest gezen kuşun göz takibinde tutulmaması ve kazalar
• Hastalanan kuşun kendi kendine iyileşmesini bekleyip veteriner tedavisine çok geç kalma.
Kuş sahibinin veteriner hekime ulaşmadan önce yapması gerekenler ; kuşlarıyla ilgili şikayetlerini, beslenme diyetini ve hastalığa neden olabilecek(şüpheli) son olaylara dikkat etmeli ve bu bilgileri veteriner hekime bildirmelidir.
Son zamanlarda internette bilgi kirliliği yaşanmaktadır. İnternette yer alan teşhis ve tedavi ile ilgili bilgilerin büyük kısmı yanıltıcıdır. Hasta sahiplerinin internetten veya tanıdıklardan aldıkları bilgilere güvenip kendince teşhis ve tedavi uygulamaları yanlıştır. Ancak bu konuda araştırmacı veteriner hekimleri veya klinikleri internetten araştırarak danışmalarını tavsiye ederim.
Soru: Muhabbet kuşları için hekime danışılmasının; çoğu kez insan sağlık sektörü ile kıyaslandığından, ağır külfete yol açacağı düşünülmektedir. Bu konuda düşünceleriniz nelerdir? Tedavi ücretleri konusunda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Maalesef Türkiye’de evcil hayvan satın alırken fazla bir miktar ödemezsiniz. Fakat ilerleyen zamanda bu canlı aileden bir birey, paha biçilemez bir dostunuz olur.
Şöyle bir muhabbet kuşunuza aylık yaptığınız masrafı, bir insanın aylık masraflarıyla kıyaslayınız. Tedavisi için belki bir, belki birkaç seferliğine yapacağınız masraf hiç de büyütülecek bir rakam değildir.
Hele ki dostluğunuzun uzun yıllar sürebileceğini düşünürsek.
Kliniğe gelen hastada yapılacak işlemlere göre ve uygulanacak ilaçlara göre fiyatlar sabit kalamayacağından tedavi ücretleri değişmektedir. Ama maliyetler öyle düşünüldüğü kadar yüksek değildir. Fakat bu konuda kullanılan ilaçların büyük kısmı yurtdışından gelmektedir. İzmir Bornova’daki veteriner kliniğimizde kuşlarda kullandığımız ilaçların büyük çoğunluğu kanatlı sektöründen gelen ilaçlar olmaktadır.
Soru: Veterinerlik eğitimi, branşlaşma, uzmanlık, veterinerlik mesleği konusunda bilgi verebilir misiniz? Sadece hayvanları sevmek veteriner olmayı istemek için yeterli olmasa gerek? Mesleğinizin sıkıntıları nedir? Evcil sahipleriyle problem yaşadığınız oluyor mu?
Cevap: Veteriner hekimi eğitimi beş yıldır. Bu beş yıl tamamen mesleki derslerdir. Şuanda birkaç veteriner fakültesine + bir yıl hazırlık (yabancı dil) eğitimi verilmektedir. Böyle fakülteler de ise eğitim altı yıldır. Veteriner fakültesinin eğitimi birçok fakülteye göre daha ağırdır. Hayvan türlerine göre eğitim verildiği için; tıp hekimliği gibi tek bir canlı türüyle değil, ayrı ayrı birçok hayvan türü hakkında eğitim verilmektedir . Veteriner hekim olmak için mutlaka hayvanları sevmek gerekir ama bu kesinlikle yeterli değildir. Çoğu zaman çok kısa zamanda karar verip uygulamaya geçmelisiniz bunun için de disiplinli bir yaşam tarzınız, dikkatli ve pratik zekalı olmalısınız. Yeri geldiğinde soğuk kanlı davranmalı, telkin vermelisiniz. Branşlaşma hakkında ise siz hangi dalda çalışmak istiyorsanız o dala (örneğin ben pet ve egzotik hayvan) yönelirsiniz. Stajlarınızı kendinizi geliştirmek istediğiniz bölümde yaparsınız. Ama son birkaç senedir bazı fakültelerde inturn döneminde branşlaşma başlamıştır. Bu branşlar pet, egzotik hayvan, büyük baş, çiftlik hekimliği, kanatlı hayvan, hayvansal gıda hekimliği gibidir.
Mesleğimizin şu andaki en büyük sıkıntısı, veteriner fakültesi sayısının son yıllarda gereğinden fazla artması, eğitim kalitesinin ve mezun olan veteriner hekimlerin kalitesinin giderek düşmesidir. Bugün nereye giderseniz gidin mutlaka veteriner hekimlerle karşılaşacaksınızdır. Ancak bu hekimlerin bir kısmı kendini yetiştirmeden, hayvan sevgisi olmadan sadece puanı o bölüme yettiği için mezun olup bu işi yapmaktadır. Tabi bu da insanların veteriner hekimliği mesleğine olan bakış açısını olumsuz etkilemektedir.
Hayvan sahipleriyle tabi ki sıkıntılarımız oluyor. Bu mesleği seçerken sadece hayvanlarla uğraşacağım diye düşünebilirsiniz ancak bu böyle olmuyor. Hayvan sahiplerimiz çoğu zaman yaptığımız işi çok basite indirgeyebiliyorlar. Son zamanlardaki ekonomik sıkıntılar nedeniyle bu aralar en çok karşılaştığımız soru ‘niye bu kadar pahalı?’ oluyor. Hasta sahiplerimiz hem dört dörtlük hizmet bekleyip hemde çok uygun fiyatlar olmasını bekliyorlar. Biz bu konuda elimizden geldiğince yardımcı oluyoruz ancak ilaçların yurt dışından fahiş fiyatlarla gelmesi bizi de bir noktada kilitliyor.
Soru: Sokak hayvanları konusunda veteriner kliniklerinin aynı duyarlılık, dayanışma içinde olduğu söyleyebilir misiniz? Sokak hayvanlarının rehabilitasyonu konusunda çalışmalara katkıda bulunuyor musunuz? Bu konuda bilgi verebilir misiniz?
Cevap: Bence bu konuda her kliniğin aynı duyarlılıkta olması beklenemez. Bunda kliniğin gücü, hasta potansiyeli çok önemlidir. Biz öz-vet olarak elimizden geldiğince sahipsiz hasta hayvanlara yardım etmekteyiz. İzmir bu konuda daha şanslı çünkü neredeyse her büyük ilçede belediyeye bağlı veteriner işleri mevcut. Bu birimler sahipsiz hayvanların tedavileri ve rehabilitasyonunu yapılmaktadır. Bu arada kesinlikle sokak hayvanı terimine katılmıyorum Kimsesiz demek daha doğru bence ve kimsesiz hayvanında diğer sahipli hayvanlar gibi düzğün veteriner hekim muayne ve tedavisini hak etmektedir.Kimsesiz diye kötü tedavi ve veteriner uygunsuz tedavi ve muayeneyi hak etmemektedir.