“Bombus ayak” tüm kuş türlerinde görülebilecek bir hastalıktır. Ancak bu hastalık vahşi doğadaki kuşlarda nadiren görülür.
Evcil kuşlarda uygunsuz bakımdan dolayı ortaya çıkabilir. (Bakım ve beslenmeden dolayı)
Kümes hayvanlarında (tavuklar, ördekler, kazlar, sülünler) ve doğancılıkta kullanılan yırtıcı kuşlarda da ortaya çıkabilir.
Çoğunlukla obez, hareketsiz veya yetersiz beslenen kuşlarda tespit edilir. (Bazı besinlerin vücuttaki fazlalığı veya eksikliği neden olur.)
Genellikle kuş sahibi tarafından fark edilecek ilk belirti ayaklarda görülen şişmiş eklemler ve topallıktır. Hastalıktan etkilenen kuşlar ayakları ile yere inmek, ayakta durmak veya tüneği kavramak istemezler.
Bombus Ayak Hastalığının Aşamaları:
Birinci Aşama: Ayakta pembe "Nasırlar" ortaya çıkar. Ayağın alt yüzeyi sertleşmeye başlar ve her iki ayak da bu durumdan etkilenir. Bu "nasırlar" küçük pembemsi, kırmızımsı alanlar olarak ayakların altından başlayıp ayakların üstüne doğru yayılır.
Çoğunlukla sert plastikten yapılan ve alt kısmı oyuk olan tüneklerden veya zımpara kaplı, kumlu olan tünekler gibi uygun olmayan tüneklerden kaynaklanır.
İkinci Aşama: Yaralar veya lezyonlar oluşmaya başlar. Hastalıktan etkilenen ayaklar koruyucu pullarını yitirdiklerinden dolayı kirli tüneklerdeki veya kuşların temas ettiği diğer kirli yüzeylerdeki bakteriler (genellikle Staphylococcus bakterileri) enfeksiyonla sonuçlanır. Yaralar daha kırmızı ve daha iltihaplı hale gelir. Bu noktada mutlaka antibiyotiklere ihtiyaç duyulur. Veteriner tedavisi şarttır.
Üçüncü Aşama: Birinci ve ikinci aşamalarda kuş tedavi edilmezse hastalık ayağa iyice nüfuz eder. Yaralar koyu maviye veya siyaha döner. Ayaklarda şiddetli çarpıklık ve kalıcı hasar meydana gelir. Kuşlar şiddetli ağrı ve rahatsızlık hissederler. Rahatsızlıklarını gidermek için ayaklarını yukarı doğru kaldırırken gözlemlenecektirler. Kuşlar ciddi şekilde topal kalır ve altta yatan sorunları tedavi etmenin yanı sıra cerrahi müdahale genellikle tamamen iyileşmek için tek şanstır.
Kuşum “Bombus Ayak” mı Oldu?
Kuşunuzun sadece bir bacağında sorun varsa kuşunuzun bir yaralanma yaşaması veya lokalize bir enfeksiyon kapmış olma olasılığı daha yüksektir. Bacaklar kuru ve pullu görünüyorsa veya kuşunuzun anormal görünümlü bacakları varsa “Pullu Bacak” olma olasılığını da düşünün.
Nedenler ve Yapılması Gerekenler:
Teşhise bağlı olarak bir veteriner kuşun diyetinde veya yaşadığı ortamda değişiklikler önerebilir. Sıcağa yakın derecede ılık su ile kuşun ayaklarının yıkanması, antibiyotik tedavisi ve diyet önerileri veterinerinizin söyleyebileceği şeyler arasında yer alır. Bazı durumlarda -özellikle ayak hatlarının ciddi şekilde bozulduğu durumlarda- hastalığın ayağa önemli ölçüde zarar verme potansiyeline sahip olmasından dolayı veteriner hekim ameliyat yoluna başvurabilir.
Tünekler / Yüzeyler: Uygun ve temiz olmayan tünekler, plastik, zımparalı ve keskin köşeli tünekler bu hastalığa neden olabilir. Bu uygunsuz tünekler yerine temiz ve olabildiğince birbirinden farklı dokulara sahip olan tahta ya da ağaç tünekler kullanılmalıdır.
Farklı dokulara sahip doğal tünekler tercih etmelisiniz. Kuşlar farklı yerlerde ve farklı yüzeylerde tünemeye teşvik edilmelidir. Yiyecek ve su kaplarını farklı alanlara yerleştirin, farklı tüneklerin konumlarını değiştirin. Kuşunuzun olabildiğince farklı dokulara sahip yüzeylerde tünemesi sağlıklıdır.
Hasta kuşların ayaklarını korumak, tünekte duramayan kuşların zeminde daha rahat yürümesini kolaylaştırmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için sert veya tel kaplamalar gazete, yumuşak havlu veya başka herhangi bir yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır.
Hasta kuşun temas ettiği tüm yüzeyler dikkatlice sterilize edilmeli ve temizlenmelidir.
Enfeksiyonlar: Bu hastalık başladığı zaman ayak şişer ve normalde ayağı koruyan ayak pulları işlevini yerine getiremeyip ayak, enfeksiyonlara açık hale gelir. Staphylococcus dahil olmak üzere bazı bakterilere bazı bombus ayak vakalarında rastlanmıştır. Özellikle yara akut hale gelmeden önce fark edilmemiş ve tedavi edilmemişse, enfeksiyon yeterince ciddiyse, antienflamatuarlara ve ayaklara topikal olarak uygulanan antibiyotiklere ek olarak; Eritromisin, Penisilin veya Piperasilin enjeksiyonları da uygulanabilir. İlerlemiş vakalarda (Veterineriniz tarafından önerilmek suretiyle) antibiyotiklere ihtiyaç duyulacaktır.
Herhangi bir topikal antibiyotik veya tedavi uygulamadan önce lezyonun iyice temizlenmesi gerekir.
Hastalıktan etkilenen ayağın, içine “Epsom Tuzu” eklenmiş ılık suya batırılması öneriliyor. Önerilen oran; 3.5 litre temiz, ılık içme suyunun içine karıştırılmış bir çay kaşığı Epsom tuzudur. Epsom tuzu herhangi bir toksinleri çıkarmak için faydalıdır. Hasta kuşun ayaklarını bu çözeltiyle ıslatmak, lezyonun herhangi bir irin ve döküntüyü boşaltmasına izin vermeyen her türlü lezyon kabuğunu yumuşatıp giderir.
Son olarak, yarayı temizlemek ve tüm bakterileri yok etmek için ayağı “Hidrojen Peroksit” ile yıkayın. Yara temizlendikten sonra, veterinerin önerdiği şekilde bol miktarda antibiyotik merhem sürün. Genellikle “Aynısefa”, “Ekinezya” ve “Hypericum” bitkilerinin karıştırılmasıyla üretilen antibiyotik etkili merhemler kullanılır. Merhem sürdükten sonra ayağı temiz tutmak ve kuşun ayağındaki kreme ulaşmasını engellemek için ayağı gazlı bezle dikkatlice sarın. "Bombus Ayak" çok şiddetli ise duruma göre veterinerinizin karar vereceği ekstra tedaviler de uygulanabilir. Lezyon temizlenene kadar ve ayaklar sağlıklı görünene kadar günde iki kez merhemlerin uygulanması gerekir.
Kuş eğer tedavi edilmezse enfeksiyon en sonunda ayak kemiğini yer ve vücudun diğer bölgelerine sıçrar. Bu; düşünmesi bile çok kötü olan, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden acı verici bir durumdur.
Şişlik: Bazı yetiştiriciler, hastalıktan etkilenen ayağa hemoroid (basur) kremi uygulayarak şişliği azaltmada başarılı olduklarını bildirmiştir. Ancak altta yatan sorunların hala ele alınması gerekiyor.
Beslenme: Düşük kaliteli diyetler yetersiz beslenme veya obeziteye neden olur. Kolesterol veya protein açısından yüksek olan yağlı diyetler veya kalsiyum açısından düşük diyetler bombus ayak ile ilişkilidir.
A Vitamini Eksikliği: Bazı bombus ayak türleri, A vitamini eksikliğinden kaynaklanır. Muhabbet kuşları ve çoğunlukla tohumlarla beslenen diğer kuşlar bu hastalığa özellikle duyarlıdır. Tohumlar özellikle A vitamini bakımından fakirdir. A vitamini iştahı artırır. Sindirime yardımcı olur, enfeksiyonlara ve bazı parazitlere karşı direnci artırır. Eksikliğin belirtilerine örnek verecek olursak: Tüy renklerinde değişiklik, cere rengi ve durumu örnek verilebilir. A vitamini eksikliğinde tüyler soluktur ve parlak değildir. Kuşun ceresinde olağanüstü bir pürüzlülük meydana gelir. A vitamini eksikliği olan muhabbet kuşlarında gagada incelme ve gaga kenarlarında pullanma olabilir. A vitamini eksikliğinin en belirgin belirtilerinden biri de cerenin üzerindeki tüylerde ortaya çıkan lekeler ve kirlenmelerdir. Burun deliklerinin üzerindeki tüylerin kirlenmesi genellikle burun deliklerinden bir akıntı olduğunu gösterir. Bu da A vitamini eksikliği ile alakalı olabilir.
A vitamini sorunu olan kuşlar suluğa koyulan vitamin takviyelerine hızlı bir şekilde yanıt verirler. Üç gün içinde tüyler yeniden renklenir, parlar; kuşlar enerjik ve uyanık hale gelir. A vitamini takviyeleri iştahsız, yem yemeyen kuşların iştahını artırmada da yardımcı olur.
A Vitamini; Kayısı, kavun, havuç, kırmızı tatlı biber, balkabağı ve patates gibi besinlerde doğal olarak bulunur. A vitamini eksikliğini gidermek için kuşunuza çok iyi pişirilmiş patates gibi yiyecekler verin (Çok iyi pişmesi önemli, çiğ kalmamalı. Buharda pişirmek en güzel yöntemdir.). Kuşunuz için sağlıklı olan meyve ve sebzelerden yaptığınız meyve-sebze püreleri de pek çok vitamin eksikliğini gidermek için ideal yiyecekleridir. Pek çok kuş ayrıca taze havucu çok sever. Havucu verirken suyunu sıkmamaya özen gösterin. Bunu yaptığınızda birçok vitamin boşa gidiyor. Kuşunuza rendelenmiş havuç sunmayı deneyin. Doğal besinleri her zaman yapay olarak üretilen katkılara tercih edin. Doğal besinler her zaman daha sağlıklıdır.
Fazla Protein: Vücutta depolanan fazla protein, deri yoluyla dışarıya atılan iç bakterilerin büyümesini destekler. Tüylerin olduğu bölgelerde bu tüyler genellikle proteini emer. Ayak gibi çıplak alanlarda bu bakteriler kendilerini pembe, kırmızı ve ardından mavi "nasır" olarak göstereceklerdir. Bu nasırlar çoğunlukla ayakların alt kısmında görülür ancak ayak parmaklarının üstünde veya uçlarında, kuşun ayak tırnaklarının üstünde veya altında da görülebilir. Bu durumun ilerlemesini durdurmak için kuşun beslenmesindeki proteini azaltmak önemlidir. Aynı ortamda bulunan kuşlar içinde sadece bir kuş bu hastalıktan muzdaripse o zaman bunun nedeni şunlar olabilir:
-Bağışıklık sistemi fonksiyon bozukluğu veya metabolik bozukluk. (Vitaminler, mineraller veya proteinler gibi belirli besinleri metabolize edememe)
-Vücutta fazla miktarda dolaşan ve dışarı atılamayan ürik asit.
-Bir enfeksiyon...
NOT: Eğer kuşunuzda “Bombus Ayak” hastalığı olduğunu düşünüyorsanız mutlaka alanında uzman bir kanatlı veterinerine başvurunuz. Kendiniz tedavi etmeye kalkmayınız, erkenden kuşunuza teşhis koydurup veteriner hekiminizle beraber gerekli tedaviye başlayınız.
Unutmayın: Erken teşhis hayat kurtarır!
Evcil kuşlarda uygunsuz bakımdan dolayı ortaya çıkabilir. (Bakım ve beslenmeden dolayı)
Kümes hayvanlarında (tavuklar, ördekler, kazlar, sülünler) ve doğancılıkta kullanılan yırtıcı kuşlarda da ortaya çıkabilir.
Çoğunlukla obez, hareketsiz veya yetersiz beslenen kuşlarda tespit edilir. (Bazı besinlerin vücuttaki fazlalığı veya eksikliği neden olur.)
Genellikle kuş sahibi tarafından fark edilecek ilk belirti ayaklarda görülen şişmiş eklemler ve topallıktır. Hastalıktan etkilenen kuşlar ayakları ile yere inmek, ayakta durmak veya tüneği kavramak istemezler.
Bombus Ayak Hastalığının Aşamaları:
Birinci Aşama: Ayakta pembe "Nasırlar" ortaya çıkar. Ayağın alt yüzeyi sertleşmeye başlar ve her iki ayak da bu durumdan etkilenir. Bu "nasırlar" küçük pembemsi, kırmızımsı alanlar olarak ayakların altından başlayıp ayakların üstüne doğru yayılır.
Çoğunlukla sert plastikten yapılan ve alt kısmı oyuk olan tüneklerden veya zımpara kaplı, kumlu olan tünekler gibi uygun olmayan tüneklerden kaynaklanır.
İkinci Aşama: Yaralar veya lezyonlar oluşmaya başlar. Hastalıktan etkilenen ayaklar koruyucu pullarını yitirdiklerinden dolayı kirli tüneklerdeki veya kuşların temas ettiği diğer kirli yüzeylerdeki bakteriler (genellikle Staphylococcus bakterileri) enfeksiyonla sonuçlanır. Yaralar daha kırmızı ve daha iltihaplı hale gelir. Bu noktada mutlaka antibiyotiklere ihtiyaç duyulur. Veteriner tedavisi şarttır.
Üçüncü Aşama: Birinci ve ikinci aşamalarda kuş tedavi edilmezse hastalık ayağa iyice nüfuz eder. Yaralar koyu maviye veya siyaha döner. Ayaklarda şiddetli çarpıklık ve kalıcı hasar meydana gelir. Kuşlar şiddetli ağrı ve rahatsızlık hissederler. Rahatsızlıklarını gidermek için ayaklarını yukarı doğru kaldırırken gözlemlenecektirler. Kuşlar ciddi şekilde topal kalır ve altta yatan sorunları tedavi etmenin yanı sıra cerrahi müdahale genellikle tamamen iyileşmek için tek şanstır.
Kuşum “Bombus Ayak” mı Oldu?
Kuşunuzun sadece bir bacağında sorun varsa kuşunuzun bir yaralanma yaşaması veya lokalize bir enfeksiyon kapmış olma olasılığı daha yüksektir. Bacaklar kuru ve pullu görünüyorsa veya kuşunuzun anormal görünümlü bacakları varsa “Pullu Bacak” olma olasılığını da düşünün.
Nedenler ve Yapılması Gerekenler:
Teşhise bağlı olarak bir veteriner kuşun diyetinde veya yaşadığı ortamda değişiklikler önerebilir. Sıcağa yakın derecede ılık su ile kuşun ayaklarının yıkanması, antibiyotik tedavisi ve diyet önerileri veterinerinizin söyleyebileceği şeyler arasında yer alır. Bazı durumlarda -özellikle ayak hatlarının ciddi şekilde bozulduğu durumlarda- hastalığın ayağa önemli ölçüde zarar verme potansiyeline sahip olmasından dolayı veteriner hekim ameliyat yoluna başvurabilir.
Tünekler / Yüzeyler: Uygun ve temiz olmayan tünekler, plastik, zımparalı ve keskin köşeli tünekler bu hastalığa neden olabilir. Bu uygunsuz tünekler yerine temiz ve olabildiğince birbirinden farklı dokulara sahip olan tahta ya da ağaç tünekler kullanılmalıdır.
Farklı dokulara sahip doğal tünekler tercih etmelisiniz. Kuşlar farklı yerlerde ve farklı yüzeylerde tünemeye teşvik edilmelidir. Yiyecek ve su kaplarını farklı alanlara yerleştirin, farklı tüneklerin konumlarını değiştirin. Kuşunuzun olabildiğince farklı dokulara sahip yüzeylerde tünemesi sağlıklıdır.
Hasta kuşların ayaklarını korumak, tünekte duramayan kuşların zeminde daha rahat yürümesini kolaylaştırmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için sert veya tel kaplamalar gazete, yumuşak havlu veya başka herhangi bir yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır.
Hasta kuşun temas ettiği tüm yüzeyler dikkatlice sterilize edilmeli ve temizlenmelidir.
Enfeksiyonlar: Bu hastalık başladığı zaman ayak şişer ve normalde ayağı koruyan ayak pulları işlevini yerine getiremeyip ayak, enfeksiyonlara açık hale gelir. Staphylococcus dahil olmak üzere bazı bakterilere bazı bombus ayak vakalarında rastlanmıştır. Özellikle yara akut hale gelmeden önce fark edilmemiş ve tedavi edilmemişse, enfeksiyon yeterince ciddiyse, antienflamatuarlara ve ayaklara topikal olarak uygulanan antibiyotiklere ek olarak; Eritromisin, Penisilin veya Piperasilin enjeksiyonları da uygulanabilir. İlerlemiş vakalarda (Veterineriniz tarafından önerilmek suretiyle) antibiyotiklere ihtiyaç duyulacaktır.
Herhangi bir topikal antibiyotik veya tedavi uygulamadan önce lezyonun iyice temizlenmesi gerekir.
Hastalıktan etkilenen ayağın, içine “Epsom Tuzu” eklenmiş ılık suya batırılması öneriliyor. Önerilen oran; 3.5 litre temiz, ılık içme suyunun içine karıştırılmış bir çay kaşığı Epsom tuzudur. Epsom tuzu herhangi bir toksinleri çıkarmak için faydalıdır. Hasta kuşun ayaklarını bu çözeltiyle ıslatmak, lezyonun herhangi bir irin ve döküntüyü boşaltmasına izin vermeyen her türlü lezyon kabuğunu yumuşatıp giderir.
Son olarak, yarayı temizlemek ve tüm bakterileri yok etmek için ayağı “Hidrojen Peroksit” ile yıkayın. Yara temizlendikten sonra, veterinerin önerdiği şekilde bol miktarda antibiyotik merhem sürün. Genellikle “Aynısefa”, “Ekinezya” ve “Hypericum” bitkilerinin karıştırılmasıyla üretilen antibiyotik etkili merhemler kullanılır. Merhem sürdükten sonra ayağı temiz tutmak ve kuşun ayağındaki kreme ulaşmasını engellemek için ayağı gazlı bezle dikkatlice sarın. "Bombus Ayak" çok şiddetli ise duruma göre veterinerinizin karar vereceği ekstra tedaviler de uygulanabilir. Lezyon temizlenene kadar ve ayaklar sağlıklı görünene kadar günde iki kez merhemlerin uygulanması gerekir.
Kuş eğer tedavi edilmezse enfeksiyon en sonunda ayak kemiğini yer ve vücudun diğer bölgelerine sıçrar. Bu; düşünmesi bile çok kötü olan, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden acı verici bir durumdur.
Şişlik: Bazı yetiştiriciler, hastalıktan etkilenen ayağa hemoroid (basur) kremi uygulayarak şişliği azaltmada başarılı olduklarını bildirmiştir. Ancak altta yatan sorunların hala ele alınması gerekiyor.
Beslenme: Düşük kaliteli diyetler yetersiz beslenme veya obeziteye neden olur. Kolesterol veya protein açısından yüksek olan yağlı diyetler veya kalsiyum açısından düşük diyetler bombus ayak ile ilişkilidir.
A Vitamini Eksikliği: Bazı bombus ayak türleri, A vitamini eksikliğinden kaynaklanır. Muhabbet kuşları ve çoğunlukla tohumlarla beslenen diğer kuşlar bu hastalığa özellikle duyarlıdır. Tohumlar özellikle A vitamini bakımından fakirdir. A vitamini iştahı artırır. Sindirime yardımcı olur, enfeksiyonlara ve bazı parazitlere karşı direnci artırır. Eksikliğin belirtilerine örnek verecek olursak: Tüy renklerinde değişiklik, cere rengi ve durumu örnek verilebilir. A vitamini eksikliğinde tüyler soluktur ve parlak değildir. Kuşun ceresinde olağanüstü bir pürüzlülük meydana gelir. A vitamini eksikliği olan muhabbet kuşlarında gagada incelme ve gaga kenarlarında pullanma olabilir. A vitamini eksikliğinin en belirgin belirtilerinden biri de cerenin üzerindeki tüylerde ortaya çıkan lekeler ve kirlenmelerdir. Burun deliklerinin üzerindeki tüylerin kirlenmesi genellikle burun deliklerinden bir akıntı olduğunu gösterir. Bu da A vitamini eksikliği ile alakalı olabilir.
A vitamini sorunu olan kuşlar suluğa koyulan vitamin takviyelerine hızlı bir şekilde yanıt verirler. Üç gün içinde tüyler yeniden renklenir, parlar; kuşlar enerjik ve uyanık hale gelir. A vitamini takviyeleri iştahsız, yem yemeyen kuşların iştahını artırmada da yardımcı olur.
A Vitamini; Kayısı, kavun, havuç, kırmızı tatlı biber, balkabağı ve patates gibi besinlerde doğal olarak bulunur. A vitamini eksikliğini gidermek için kuşunuza çok iyi pişirilmiş patates gibi yiyecekler verin (Çok iyi pişmesi önemli, çiğ kalmamalı. Buharda pişirmek en güzel yöntemdir.). Kuşunuz için sağlıklı olan meyve ve sebzelerden yaptığınız meyve-sebze püreleri de pek çok vitamin eksikliğini gidermek için ideal yiyecekleridir. Pek çok kuş ayrıca taze havucu çok sever. Havucu verirken suyunu sıkmamaya özen gösterin. Bunu yaptığınızda birçok vitamin boşa gidiyor. Kuşunuza rendelenmiş havuç sunmayı deneyin. Doğal besinleri her zaman yapay olarak üretilen katkılara tercih edin. Doğal besinler her zaman daha sağlıklıdır.
Fazla Protein: Vücutta depolanan fazla protein, deri yoluyla dışarıya atılan iç bakterilerin büyümesini destekler. Tüylerin olduğu bölgelerde bu tüyler genellikle proteini emer. Ayak gibi çıplak alanlarda bu bakteriler kendilerini pembe, kırmızı ve ardından mavi "nasır" olarak göstereceklerdir. Bu nasırlar çoğunlukla ayakların alt kısmında görülür ancak ayak parmaklarının üstünde veya uçlarında, kuşun ayak tırnaklarının üstünde veya altında da görülebilir. Bu durumun ilerlemesini durdurmak için kuşun beslenmesindeki proteini azaltmak önemlidir. Aynı ortamda bulunan kuşlar içinde sadece bir kuş bu hastalıktan muzdaripse o zaman bunun nedeni şunlar olabilir:
-Bağışıklık sistemi fonksiyon bozukluğu veya metabolik bozukluk. (Vitaminler, mineraller veya proteinler gibi belirli besinleri metabolize edememe)
-Vücutta fazla miktarda dolaşan ve dışarı atılamayan ürik asit.
-Bir enfeksiyon...
NOT: Eğer kuşunuzda “Bombus Ayak” hastalığı olduğunu düşünüyorsanız mutlaka alanında uzman bir kanatlı veterinerine başvurunuz. Kendiniz tedavi etmeye kalkmayınız, erkenden kuşunuza teşhis koydurup veteriner hekiminizle beraber gerekli tedaviye başlayınız.
Unutmayın: Erken teşhis hayat kurtarır!
Son düzenleme:
