Hm? DNA testi mi? diyebilir tecrübesiz papağan ebeveynleri. Bende cevaben şöyle diyebilirim bu durumda; evet! DNA testi! Bazı papağan türlerinin “cinsiyeti”, pet shop ve bazı papağan meraklılarının üstün tahminlerine dayanarak belirlenemez. Buna “sallamation” taktiği diyorum. Sonuçta %50 ihtimal var, ya erkek ya dişi. Yok kuyruğun altındaki bilmem ne noktası varsa dişidir, yoksa erkektir gibisinden “ince” hesapların, “sallamation” taktiğinden daha kuvvetli bir olasılık hesabı olmadığını da belirteyim. Denedim, gördüm. Hesaba dayanarak erkek dediğim dişi, dişi dediğim erkek çıktı hep.
Bazı kuşlar dedik. Hangi kuşların cinsiyeti “dıştan” anlaşılamaz şöyle bir geçelim:
Afrika gri papağanları, çoğu kakadu türü, ara papağanları, sevda papağanları, amazon papağanları, konur papağanları, bir yaştan sonra iskender papağanları.. ve daha gidiyor..
Bu papağanların dişisiyle erkeği, eclectuslarda, sultan papağanlarında yada muhabbet kuşlarında olduğu gibi “dıştan gözlem yaparak” ayırt edilemez. “Sallamation” tekniğine dayanarak, erkekse kafası büyüktür denilebilir, ancak A isimli dişi papağanın kafası erkeklerden küçükken, B isimli dişi papağanın kafası gelmiş geçmiş en büyük kafa olabilir.
Dış özelliklere bakarsınız, hareketlerine bakarsınız, ve dersiniz ki, “bu dişi”. Her halükarda %50 ihtimal var, olabilir tabii. Peki, erkeği dişisi sinir bozucu derecede aynı olan papağanınızın cinsiyeti ne? Burada şunu söylemeliyim, eğer tecrübesiz bir ebeveynseniz ve “çiftleştirmeyi düşünmüyorsanız, aman Allah'ım nedir papağanımın cinsiyeti diye gece uykularınız kaçmıyorsa, cinsiyetinin ne olduğunu öğrenmeniz hayati bir öneme sahip değilse” bu işten ya vazgeçin yada daha tecrübeli olacağınız yılları bekleyerek DNA testi işini erteleyin.
DNA testi yaptırmak için neden tecrübeli bir ebeveyn olmayı bekleyin diye tavsiye ediyorum? Çünkü DNA testi yaptırmak tecrübesiz bir ebeveynin “papağanını korkutmasına, ona zarar vermesine, papağanını kendisinden soğutmasına” neden olabilir. Olay DNA testini yaptırmak değil aslında, yaptırmak için gerekli şeyleri “toparlamak”da...
Ben yine de burada neler yapmanız gerektiğini ayrıntısıyla anlatacağım. Ancak uyarımı sakın unutmayın; DNA testi yaptırmaya girişmeden önce aşağıda anlatacaklarımı yapabilecek bilgi seviyesinde olmalısınız. Aksi taktirde hem papağanınıza zarar verirsiniz, hem de durup dururken başınıza bir sürü üzüntü sıkıntı dert çıkarırsınız. Ha bu arada bilgisizliğin verdiği cesaretle, “ben hallederim ya” cılık hastalığıyla bu işe girişmeyin, burada bir canlının hayatı, ve sağlığı söz konusu.
Bir uyarı daha vereyim. Dünyanın en tecrübeli ebeveyni dahi olsanız “vahşi bir kuşa” DNA testi yaptırmayın. Kuşunuz ne zaman size tam olarak alışır, ne zaman aranız sevgi çiçek böcek modundadır, ancak o zaman DNA testi işlerine girişin. Aksi taktirde kuşunuzun aklında kötü anılar bırakır, size alışma sürecin uzatırsınız. Ayrıca örnekleri toplama sırasında çok feci ısırılabilirsiniz. Halbuki ele alışık size bağlı kuş affedici olur ve örnek toplama işlemi sırasında uslu durur..
Ayrıca “kazaları” çok iyi değerlendirin. Kuşunuzun tüyü kırıldı kanadı mı? Hemen aşağıda bahsedeceğim sistemi hazırlayıp örneği alın. Yada kuşunuz tüy yolan bir kuş ve gözünüzün önünde kocaman bir tüyünü çat diye söküp attı. Hemmen alın o tüyü ve gönderin. Bu tip kazalar hoş değildir ancak kuşunuzun bir yeri kanadıysa, kanın boşa gitmesine izin vermeyin, soğukkanlı olun ve çabuk düşünün.
DNA TESTİNDEN ÖNCE TOPARLANACAKLAR:
Öncelikle DNA testini nerede yaptıracağınıza karar vermelisiniz. Tahliller için gerekli örnekleri toplamaya başlamadan önce, DNA testi yaptıracağınız yerle ilgili bilgileri edinin, gönderilecek evrakları hazır edin hatta gönderilecek mektubu, zarfı vs. yazmış olun. DNA testi yaptırabileceğiniz bir iki adres vereyim sizlere:
Animal Genetics UK | Genetic Testing Services
Avian Biotech’in USA merkezi “yurtdışından gelen” örnekleri KABUL ETMİYOR. Ancak İngiltere’deki şubesi yurtdışından gelen örnekleri de kabul etmekte. Macaw papağanı olan bir tanıdığım, tahlilleri burada yaptırmıştı çok da memnun kaldığını söylemişti. Güzel çalışıyorlar ve kuşlar üzerine uzman kişiler, tavsiye ederim..
Kan tahlili: 19.50 $
Tüy tahlili: 24.50 $
Bird DNA Sexing Test
Sadece kuşlar üzerine değil, başka alanlarda da DNA testi işiyle uğraşıyorlar ancak sadece tüy tahlili yapıyorlar.
Tüy tahlili: 13 sterlin
Buralarda “DNA test order form” indirip içini doldurmanız gerekiyor. Avian Biotech için adresi burada:
Animal Genetics UK | Genetic Testing Services
Bu formda, isminizi soyadınızı, adresinizi, kredi kartı bilgilerinizi, e-mail adresinizi mutlaka doldurmalısınız. Bunun dışında alt kısımdaki “label no”’yu boş bırakacaksınız. “Species” kısmına papağanınızın tam türünü yazacaksınız. Mesela afrika griniz varsa, “African Grey Timneh” yada “African Grey Congo” diye ayrıntısıyla yazmalısınız. “Bird ID” kısmında kuşunuzun adı yazacak. Hepsi bu. Bu formu doldurunca zarfın içine yerleştirin, ekstradan bir not gönderecekseniz bunu başka bir kağıda yazıp onu da mektuba koyun. Mektup hazır mı? Şimdi tahlil için örnek toplamaya geçebilirsiniz. Bu işleri önceden yapmamızın nedeni, “topladığınız tahlillerin bir an önce gönderilmesi gerektiğidir.” Her işiniz hazır olsun, örnekleri alır almaz, aşağıda anlatacağım şekilde paketleyin ve zarfa koyup hemen PTT’ye gidin.
ÖRNEKLERİ TOPLAMAK
DNA testi yapılmasının iki yolu vardır; kan tahlili, yada tüy tahlili. Her ikisini temin etmenin de kendi içinde riskleri ve püf noktaları mevcut. Aşağıdakileri iyice okuyun ve kendinize en uygun geleni seçin; kan tahlili mi yaptıracaksınız yoksa tüy tahlili mi?
Kan Tahlili:
Kan tahliliyle DNA testi yaptırmak için en azından bir iki damla “taze” kana ihtiyacınız var. Bir papağandan “kan” elde edilebilecek birkaç yer vardır. Bazıları “tırnağı keserek kan örneği alır.” Ancak tırnağın kanatılması kuş için oldukça stresli bir deneyim olur. Bu yüzden kanın damar yolundan şırıngayla alınmasını öneriyorum. Bunu veterinerinizden rica ederseniz rahatlıkla alacaktır. Bu işlem kuşunuzun çok daha az acı hissetmesini sağlar.. Kendinize güveniyorsanız siz de alabilirsiniz. Aşağıda gerekli olan malzemeler ve nasıl yapılacağını detaylı bir şekilde yazıyor.
İhtiyacınız olan malzemeler:
- Temiz pamuk,
- İsveç şurubu yada eczaneden temin edeceğiniz alkollü temizleyici bir ürün,
- Kanın durmaması ihtimaline karşın zeytin yağlı pamuk,
- Eczanede satılan plastik eldivenlerden,
- Kilitli küçücük naylon poşet,
- Temiz küçük şırınga,
- Temiz, beyaz renkli küçük bir parça kağıt havlu yada karton,
- Havlu,
- Ödül maması.
Havluyu düz, işinizi yaparken rahat olacağınız bir mekana serin. Kuşunuzun kan örneğini alacağınız bölgesini bir güzel ıslatın. Butların üstünde, karın bölgesinde ve boyunca bir çok kan damarı vardır. Bacağı daha az risk taşıdığı için öneririm. Belirlenen bölge bir güzel ıslatılıp damarlar ortaya çıkınca, kuşunuzu öpe koklaya havlunun üzerine koyun ve gagasına bir oyuncak tutuşturun. Cerrahi eldivenlerinizi giyin. Pençesini elinize alın ve sevin. Başka biri havluyla kuşun başını kapatmalı ve onu bu şekilde üstten tutmalı. Bacağın üst kısmını biraz ovalayın, damarları görünce şırıngayı hafifçe batırın. Bir kaç damla kan alacağınız kadar, kuşu deşmenin alemi yok. Güzel sözler söyleyin ve çıkan kanı hemen küçük karton yada kağıt havluya bir iki damla akıtın üzerine bir iki üfleyin, temiz bir yere bırakın. O kururken siz kuşun kanayan yeriyle ilgilenmelisiniz. Kuşun kanayan bölgesine isveç şuruplu pamuğu bir güzel bastırın. En azından bir dakika böyle tutmanızı tavsiye ederim. Kan buna rağmen durmazsa hazırda bulunan zeytin yağlı pamuğu alın ve bunu bastırın. Kan hemen duracaktır. Kan tamamen durunca havluyu açın, kuşunuzu elinize alın ve onu biraz sevin, ödül maması verin.. Gün içinde bir iki defa daha kanamış yeri isveç şurubuyla temizlerseniz iyi olur. Zeytin yağlamak durumunda kaldıysanız, daha sonra elma sirkeli suyla bölgeyi temizleyin ki yağlı kalmasın. Kuşun kanı durunca, kilitli naylon poşetin içine kan örneğini koyun, ağzını sıkıca kapatın. Ve zarfın içine koyup PTT’ye doğru yola çıkın.
Tüy Tahlili:
Bu iş için gerekenler:
- Temiz pamuk,
- İsveç şurubu yada eczaneden temin edeceğiniz alkollü temizleyici bir ürün,
- Eczanede satılan plastik eldivenlerden,
- Kilitli küçücük naylon poşet,
- Havlu,
- Ödül maması.
Havluyu serin, kuşunuzu öpe koklaya havluya koyun, havluyla başını tamamen kapatın. Sizi yada olanları görmemesi önemli. Eldivenlerinizi giyin, cerrahi eldivenler tüyün elinizden kaymasını engelleyecek. Kuşunuz ara, kakadu gibi büyük türlerden biriyse, üç tane göğüs tüyü, biraz büyük yada orta türlerden biriyse iki kuyruk, küçük türlerden biriyse bir kanat tüyü yeterli. Kuş sağlama alındığında çekeceğiniz tüyleri “olabildiğince dipten” tutarak “tek hamlede” çekmelisiniz. Çekme işlemi bittiğinde tüyleri hemen poşete koyun ve havluyu açıp kuşunuzu elinize alın, onu bol bol sevin, ödül maması verin, hatta dikkati ve asap bozukluğu gitsin diye balkona çıkarın, güzel müzikler dinletin, onunla ilgilenin. Sonra örnekleri zarfa koyup hemen PTT’ye koşun.
PTT ve Maliyet Olayları:
Kan tahlili ortalama 20 dolar, tüy tahlili 25 dolara mal oluyor. Tüy tahlili biraz daha pahalı ama kuşunuz için daha kolay bir yöntem. İçine örneği koyduğunuz zarfı “normal” gönderi olarak gönderebilirsiniz. Hızlı gönderiye gerek yok. Üç dört lira posta ücreti veriyorsunuz normal gönderi olarak gönderirseniz. Ortalama 1 hafta içinde ellerinde oluyor ve bir kaç gün içinde cevap e-mail yoluyla geliyor. Daha sonra, adres verdiyseniz, adresinize DNA kimliği de geliyor. Aşağıda Rika adlı bir Afrika Gri papağanının e-maille gönderilen test sonucu var:
Bu da posta yoluyla gönderilen DNA testi belgesi:
Hepsi bu. Artık kuşunuzun cinsiyetini biliyorsunuz. Ancak fark ettiğiniz üzere, bu tecrübe, kuşla tanışıklık, yakınlık, ve beceri gerektiren bir iş. Eğer kuşunuza DNA testi yaptırmak istiyorsanız ama bu işlemi yapamayacağınızı düşünüyorsanız, “ne yapması gerektiğini” tam olarak anlatarak, bir veterinerden yardım isteyebilirsiniz. Ancak kuşu tutan “siz olmalısınız”. Kanı yada tüyü veteriner çekebilir. Unutmayın Türkiye’deki veterinerler kuşlardan anlamıyor! Sakın bu dediklerimin dışında bir işlem yapmalarına izin vermeyin, yok işlem sonrası antibiyotik, yok yaraya falanca köpeğe sürdükleri bir merhem vs. sakın! İhtiyacınız olan tek şey isveç şurubu gibi alkollü bir temizleyici, yada doğal aloe vera jeli gibi iyileştirici bir ürün. Bu arada saf alkol yada içki asla kullanılmamalı bunu da belirteyim. Alkol papağanlara zehirlidir çünkü!
Evet sanırım yapacağım bütün uyarılar bunlar..
Umarım işinize yarar. İyi günler.
Maşallah hepsi elinizden geçmiş. 