Muhabbet Kuşlarınız için Kafes düzeni, tünekler, aksesuar yerleştirilmesi
Önce "Kafes Nedir?" sorusunu yanıtlamaya çalışalım.
Bence 2 yönlü bir bakış gerekiyor.
İnsanlar için çoğu kez; dostluğunu paylaşmak istedikleri canlıları muhafaza edecekleri, dekoratif, evin kullanımını ve ebeveynin huzurunu bozmayacak , ucuz bir aksesuar.
Ya kuşlarımız için?
Gözlerini açtıkları karanlık , pis kokulu tahta kutudan sonra görüp görecekleri ilk ve hemen hemen tek geniş alan.
Burada ömrünün tümünü geçirecek, pisliklerle dolu zeminde bulabildiği tohumları kırmasını öğrenecek, ince tellere tutunup suluğa, yeme, meyve/sebzeye ulaşmaya çalışacak, tünekler üzerinde tutunmaya, temizlenmeye, güvenli bir köşe belirleyip uyumaya çalışacak, kısacık mesafede kanat çırparak hem gelişmesine hem hareketsizliğe çare arayacak, yem yiyecek, dışkılayacak, dışkılarının olduğu yerlere basacak, hastalanacak, kuytu yer arayacak, gezecek, oynayacak, eşiyle tanışacak, çiftleşecek, yuva hazırlayacak, yumurtlayacak, yavrularına bakacak…….ve daha nice yaşam mücadelesi böylece sürüp gidecek.
En ufak sessizliğinde , kabarmasında panikleyip, o en acı olayda bazen yıllarca gözyaşlarımıza hakim olamadığımız dostlarımızın TEK sığınakları , bizler içinse yalnızca 2. plandaki bir aksesuar bu KAFES.
Dilerim onlar için bu kadar yaşamsal değer taşıyan bir evi seçerken daha çok özen gösterilmesi gerektiğini biraz olsun vurgulayabilmişimdir.
Kafes Hazırlığı:
Kafesimizi olabildiğince büyük seçtiğimiz için 3 (salıncağımız varsa 2) adet tünek koyabiliriz. Tünekler KESİNLİKLE kafesin uzun kenarları arasına yani enlemesine olmalıdır. Bunun nedeni kafes içinde uzunluk olarak daha çok hareket alanı sağlanmasıdır.
Ayrıca tüm aksesuarlar yerleştirildikten sonraki kafes dizaynında kalacak alan; kuşun bir tüneğe tutunarak , hiçbir şeye değmeden kanat çalışması yapmasına izin verecek şekilde olmalıdır. Kuşların boyutu ve davranışları dikkate alınarak küçük oynamalarla şekil değişikliği yapılabilmelidir.
Plastik tüneklerde çoğu kez bir taraf açıktır ve yuvarlak değildir. Bu tip tünekler takılırken mutlaka bombeli tarafın tam yukarıya bakacak biçimde konumlandırılması gerekir.
Tüneklerden biri; yemlikler kısa kenarda iseler, kolayca ulaşabilecekleri ama kuyruğunu sürtmesine yol açacak kadar çok yakın olmayan konumda takılmalıdır. Diğer tünek de aynı hizaya, karşı kenara, yüzünü kafes içine döndüğünde kuyruğu kafes tellerine değmeyecek uzaklığa takılır. Yemlikler çok aşağıda ise bu diğer tünek biraz daha yükseğe yerleştirilir. Yemlikler uzun kenara yerleşik ise tünekler, kuşların kolayca ulaşabilecekleri ama gene kısa yanlardan yeterince uzak şekilde yerleştirilir.
Salıncak yerine 3. tünek düşünülüyorsa kafesin tam ortasına denk düşecek biçimde, diğer tüneklerle aynı yönde, kuşun boyutuna göre dik duruşta kafes tavanına gagası ile rahatça uzanabileceği yere yerleştirilir.
Hem salıncak hem de 3. tünek de konulabilir, kafesimizi büyük ve uygun şekilli almıştık çünkü. Kuşlar en yüksek konumda rahat ettiklerinden ve uyuduklarından, tahta tüneği olan salıncak (yuvarlak plastik veya aynalı önermiyorum) tam ortaya tepeye sabitlenir. Kafes tellerinin ve taşıma kulpunun durumuna göre çok hafif yana kayabilir. Salıncağın sallanması, kuşun atlaması sırasında herhangi bir yere değmemesine dikkat edilmelidir. Salıncağın hemen birkaç cm. aşağısına ancak tam altına gelmeyecek konuma 3. tünek de konulabilir. Bu durumda ise salıncakta oturan kuşun dışkısının bu tüneğe gelmemesine özen gösterilmelidir.
Taban ölçüleri 45 x 40 cm.den küçük olmayan, yüksekliği ise 50-60 cm civarında, en az 2 kapılı (kapının en az biri kısa kenarda bulunmalı ve çok aşağıda olmamalıdır, bir ana kapının dışında kısa kenarlarda karşılıklı 2 kapısı olanlar hem yuva hem de banyo takılması için idealdir), üst kısmı mümkünse düz veya tek bombeli, prinç (paslanmaz, kemirilmez) telli, kafes alt sürgüsü ve taban ızgarası olan (ızgara tercihe bağlı), en az iki yanı enine telli, arası çok fazla mesafeli ve yumuşak telli olmayan özelliktekiler. Sık sık karşılaştığımız sorunlardan biri "enine" telli kafes bulamamaktır. 4 yanı enine kafes bazı aksesuarların yerleştirilmesindeki zorluklar nedeniyle kolay bulunamamaktadır. "Enine" önerisinin nedenlerinden bazılarını belirtelim; salıncak ya da tavandan atladıklarında rahatlıkla tutunma sağlanması, içten takma yemliklerin kolayca tutturulması, tüneklerin istenilen yüksekliğe uyarlanması, yavruların yuvadan iniş çıkışlarında gagalarını takarak daha tehlikesiz tırmanmalarına yaraması.... Bu enine telli kenarların; aksesuarlar için ön ve arka yüzlerde, yavrular için yan yüzlerde olması daha uygundur.
(A2)
Reçinesiz, orta kısmında öz bulunmayan, acı olmayan, genelde meyve ağacı dallarından yapılmalıdır. Ancak dalların çok yumuşak türlerden seçilmesi kolayca kemirilmesine yol açar , kısa sürede yenilemek gerekebilir. Kabuklarını soyup soymamak size kalmış. Soymazsanız kemirme dolayısıyla içreinde parazit birikimi yaşanabilir, soyarsanız bazı türler sert olduğundan kemirme için kullanılmayabilir. Dal üzerinde aşırı ince ya da aşırı kalın bölge olmaksınız farklı kalınlıkların bulunması bacak ve ayak yapısı ile tırnakları için daha sağlıklıdır. Dalları bulur bulmaz takmayın. Çıkıntı ve dal ayrımlarını maket bıçağı, kıl testeresi yardımıyla düzeltin. Kıymık, diken vs. asla bulunmamalıdır. Sıcak suda bekletin ki hem içinde bulunabilecek parazitler ölsün hem de toz vs. temizlensin. İyice kurutun (Soba, ocak vs. ile ani kurutma ağacı çatlatır, çok uzun zaman alsa da doğal kurumaya bırakın. Ayrıca kabuklarını istemiyorsanız kuru iken çok daha iyi soyulmaktadır, sonra yıkarsınız).
Hazır dallar; kafesin uzun kenarları arasına yani enlemesine alınacak ölçüden 2cm. daha fazla boyda kesilir. Her iki uçta, 1 cm.yi geçmeyecek şekilde maket bıçağı vb. ile , kafes teli kalınlığında oyuk açılır. Bu hesaplama ve oyuk açma işlemi çok iyi planlanmalıdır. Fazla uzunluk tellerin esnemesine, geniş oyuk tüneğin sallanmasına, derin oyuk ise tüneğin düşmesine yol açar. Ancak kısa kalan bir dalı da değerlendirebilirsiniz.
Petshoplarda, hayvan pazarlarında satılan plastik tünek başlarını kullanmak isterseniz, ayrı hesaplama yapmanız ve tünek başlarını ince eğe ile oyuk içine uygun şekilde inceltmeniz gerekecektir. Bu tünek başlıklarının mümkün olduğunca büyük ve dalın içeri fazla girecek tipte olmasına özen gösterilir. Ayrıca, paslanmaz kelebek vida ve somunlar ile de başlık yapılabilir.
Mubişler için bazı sağlıklı ağaç türleri
• Akçaağaç (Acer spp.)
• Kızılağaç (Alnus spp.)
• Dişbudak (Fraxinus excelsior)
• Titrek kavak (Populus tremula)
• Fındık (Corylus avellana)
• Söğüt (Salix spp.)
• Ihlamur (Tilia spp.)
• Meyve ağaçları
• Doğu Kayını (Fagus orientalis)
• Kavak (Populus spp.)
• Çınar (Platanus spp.)
• Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia
Ve son olarak da arkamıza yaslanıp , kuş/kuşlar içinde olsa idi ne yapardı? Neler hatalı olabilir? Neler eksik/fazla? gibi sorulara yanıt arayalım.
Gerçi pek çok şey düşündüğümüz gibi gerçekleşmeyecektir ancak çok az değişiklikle, kuşları aşırı rahatsız etmeden önüne geçmiş olacağız.
Saygılarımla
Önce "Kafes Nedir?" sorusunu yanıtlamaya çalışalım.
Bence 2 yönlü bir bakış gerekiyor.
İnsanlar için çoğu kez; dostluğunu paylaşmak istedikleri canlıları muhafaza edecekleri, dekoratif, evin kullanımını ve ebeveynin huzurunu bozmayacak , ucuz bir aksesuar.
Ya kuşlarımız için?
Gözlerini açtıkları karanlık , pis kokulu tahta kutudan sonra görüp görecekleri ilk ve hemen hemen tek geniş alan.
Burada ömrünün tümünü geçirecek, pisliklerle dolu zeminde bulabildiği tohumları kırmasını öğrenecek, ince tellere tutunup suluğa, yeme, meyve/sebzeye ulaşmaya çalışacak, tünekler üzerinde tutunmaya, temizlenmeye, güvenli bir köşe belirleyip uyumaya çalışacak, kısacık mesafede kanat çırparak hem gelişmesine hem hareketsizliğe çare arayacak, yem yiyecek, dışkılayacak, dışkılarının olduğu yerlere basacak, hastalanacak, kuytu yer arayacak, gezecek, oynayacak, eşiyle tanışacak, çiftleşecek, yuva hazırlayacak, yumurtlayacak, yavrularına bakacak…….ve daha nice yaşam mücadelesi böylece sürüp gidecek.
En ufak sessizliğinde , kabarmasında panikleyip, o en acı olayda bazen yıllarca gözyaşlarımıza hakim olamadığımız dostlarımızın TEK sığınakları , bizler içinse yalnızca 2. plandaki bir aksesuar bu KAFES.
Dilerim onlar için bu kadar yaşamsal değer taşıyan bir evi seçerken daha çok özen gösterilmesi gerektiğini biraz olsun vurgulayabilmişimdir.
Kafes Hazırlığı:
- Satın aldığımız mümkün olduğunca büyük ve kullanışlı kafesimizi (A1), yemlik ve suluğumuzu, meyve ve sebzeliklerimizi; geldiği ortamdaki toz, örümcek ağı, böcek pislikleri gibi kirlerden arındıralım.
- Islak bakım yapmışsak iyice kurumasını bekledikten ve hatta parazit spreyleri ile hijyeni sağladıktan sonra, kafesi evirip çevirmek kolay olsun diye tüneklerle başlayalım. Sağlıklı ağaç dallarından oluşturmak için bakınız (A2). Hiçbir şekilde tırnak bakımı için bazı petshoplarca önerilen kumlu, kaplamalı tüneklerden kullanmayınız, ayak problemleri oluşturmaktadır.
Kafesimizi olabildiğince büyük seçtiğimiz için 3 (salıncağımız varsa 2) adet tünek koyabiliriz. Tünekler KESİNLİKLE kafesin uzun kenarları arasına yani enlemesine olmalıdır. Bunun nedeni kafes içinde uzunluk olarak daha çok hareket alanı sağlanmasıdır.
Ayrıca tüm aksesuarlar yerleştirildikten sonraki kafes dizaynında kalacak alan; kuşun bir tüneğe tutunarak , hiçbir şeye değmeden kanat çalışması yapmasına izin verecek şekilde olmalıdır. Kuşların boyutu ve davranışları dikkate alınarak küçük oynamalarla şekil değişikliği yapılabilmelidir.
Plastik tüneklerde çoğu kez bir taraf açıktır ve yuvarlak değildir. Bu tip tünekler takılırken mutlaka bombeli tarafın tam yukarıya bakacak biçimde konumlandırılması gerekir.
Tüneklerden biri; yemlikler kısa kenarda iseler, kolayca ulaşabilecekleri ama kuyruğunu sürtmesine yol açacak kadar çok yakın olmayan konumda takılmalıdır. Diğer tünek de aynı hizaya, karşı kenara, yüzünü kafes içine döndüğünde kuyruğu kafes tellerine değmeyecek uzaklığa takılır. Yemlikler çok aşağıda ise bu diğer tünek biraz daha yükseğe yerleştirilir. Yemlikler uzun kenara yerleşik ise tünekler, kuşların kolayca ulaşabilecekleri ama gene kısa yanlardan yeterince uzak şekilde yerleştirilir.
Salıncak yerine 3. tünek düşünülüyorsa kafesin tam ortasına denk düşecek biçimde, diğer tüneklerle aynı yönde, kuşun boyutuna göre dik duruşta kafes tavanına gagası ile rahatça uzanabileceği yere yerleştirilir.
Hem salıncak hem de 3. tünek de konulabilir, kafesimizi büyük ve uygun şekilli almıştık çünkü. Kuşlar en yüksek konumda rahat ettiklerinden ve uyuduklarından, tahta tüneği olan salıncak (yuvarlak plastik veya aynalı önermiyorum) tam ortaya tepeye sabitlenir. Kafes tellerinin ve taşıma kulpunun durumuna göre çok hafif yana kayabilir. Salıncağın sallanması, kuşun atlaması sırasında herhangi bir yere değmemesine dikkat edilmelidir. Salıncağın hemen birkaç cm. aşağısına ancak tam altına gelmeyecek konuma 3. tünek de konulabilir. Bu durumda ise salıncakta oturan kuşun dışkısının bu tüneğe gelmemesine özen gösterilmelidir.
- Sabit yemliklerimizi takalım ve gelelim suluğa. Geniş ağızlı suluklar; kabuk vs ile çabuk kirlenmekte ayrıca yatay teller arasına takılmak zorunda kalındığından, uygun tipte daha küçük ağızlı suluk kullanılmalıdır. 1 adet suluk yeter, 2. suluk hem su içme oranının belirlenmesini hem de vitamin / ilaç takibini ve kullanımını güçleştirir. Hijyen açısından en üst tünek başına yakın, mutlaka yukarıdan aşağı olan teller arasına yerleştirilir. Su içmesini zorlaştıracak, akrobatik hareket yapmasını gerektiren yerlere konulmaz. Alt tüneklere yakın yere konulmak isteniyorsa, yemliklere yakın olmayan tüneğe ve yukarıdan dışkı, ek besin vs. düşmeyecek yere gene yukarıdan aşağıya olan teller arasına takılabilir.
- Ek yemlik (kuşkumu vs.için), sebzelik, meyvelik, mürekkep balığı kemiği, mineral/enerji bloklar; kafesin kolayca erişilebilecek üst kısımlarına, mümkünse tünek başları yakınına takılabilir. Bunların konumlandırma şeklini; kolay erişim, kolay bakım, hijyen dikkate alınarak sizler belirlemelisiniz. Mürekkep balığı kemikleri kimi zaman asılacak aparatları olmadığından çok ince matkap ucu ile delinerek kınnap (uçurtma ipi) , paslanmaz çamaşır mandalı, paslanmaz muhabbet kuşu meyve/sebze kıskaçı ya da plastik sebze/meyve kafes askıları ile asılabilirler.
- Sıradakiler oyuncak ve diğer aksesuarımız. Kafesimiz de yer var daha. İşte uygun kafes önerilmesinin nedeni
Aşırı büyük merdivene, halata, halkalara gerek yok , yeri geldiğinde birkaç minik çan, boncuk da yeterli olabilir. Çok sıkışık düzenlemelerde; aşağı-yukarı iniş-çıkışları zorlaşmakta, panik durumunda yaralanmalar yaşanmaktadır.
- Kafes tabanına; dışkı, yem yeme, kusma gibi olguların rahatlıkla kontrolü için beyaz kağıt havlu, teksir kağıdı, yazısız ambalaj kağıdı, bunlar mümkün olmuyorsa siyah beyaz gazete kağıdı serilmelidir. Peçete, kağıt mendil, tuvalet kağıdı gibi materyalleri; çok ince ve suda kolayca eriyebildiklerinden; dışkı emilimi, suluk sızması, yeşillikler, kusma, dışkı örneği alınabilmesi/takibi ve benzeri nedenlerden önermiyorum. Izgara durumu kişiye bağlı ancak kıvrık gagalı kuşlar için önerilmiyor.
Taban ölçüleri 45 x 40 cm.den küçük olmayan, yüksekliği ise 50-60 cm civarında, en az 2 kapılı (kapının en az biri kısa kenarda bulunmalı ve çok aşağıda olmamalıdır, bir ana kapının dışında kısa kenarlarda karşılıklı 2 kapısı olanlar hem yuva hem de banyo takılması için idealdir), üst kısmı mümkünse düz veya tek bombeli, prinç (paslanmaz, kemirilmez) telli, kafes alt sürgüsü ve taban ızgarası olan (ızgara tercihe bağlı), en az iki yanı enine telli, arası çok fazla mesafeli ve yumuşak telli olmayan özelliktekiler. Sık sık karşılaştığımız sorunlardan biri "enine" telli kafes bulamamaktır. 4 yanı enine kafes bazı aksesuarların yerleştirilmesindeki zorluklar nedeniyle kolay bulunamamaktadır. "Enine" önerisinin nedenlerinden bazılarını belirtelim; salıncak ya da tavandan atladıklarında rahatlıkla tutunma sağlanması, içten takma yemliklerin kolayca tutturulması, tüneklerin istenilen yüksekliğe uyarlanması, yavruların yuvadan iniş çıkışlarında gagalarını takarak daha tehlikesiz tırmanmalarına yaraması.... Bu enine telli kenarların; aksesuarlar için ön ve arka yüzlerde, yavrular için yan yüzlerde olması daha uygundur.
(A2)
Reçinesiz, orta kısmında öz bulunmayan, acı olmayan, genelde meyve ağacı dallarından yapılmalıdır. Ancak dalların çok yumuşak türlerden seçilmesi kolayca kemirilmesine yol açar , kısa sürede yenilemek gerekebilir. Kabuklarını soyup soymamak size kalmış. Soymazsanız kemirme dolayısıyla içreinde parazit birikimi yaşanabilir, soyarsanız bazı türler sert olduğundan kemirme için kullanılmayabilir. Dal üzerinde aşırı ince ya da aşırı kalın bölge olmaksınız farklı kalınlıkların bulunması bacak ve ayak yapısı ile tırnakları için daha sağlıklıdır. Dalları bulur bulmaz takmayın. Çıkıntı ve dal ayrımlarını maket bıçağı, kıl testeresi yardımıyla düzeltin. Kıymık, diken vs. asla bulunmamalıdır. Sıcak suda bekletin ki hem içinde bulunabilecek parazitler ölsün hem de toz vs. temizlensin. İyice kurutun (Soba, ocak vs. ile ani kurutma ağacı çatlatır, çok uzun zaman alsa da doğal kurumaya bırakın. Ayrıca kabuklarını istemiyorsanız kuru iken çok daha iyi soyulmaktadır, sonra yıkarsınız).
Hazır dallar; kafesin uzun kenarları arasına yani enlemesine alınacak ölçüden 2cm. daha fazla boyda kesilir. Her iki uçta, 1 cm.yi geçmeyecek şekilde maket bıçağı vb. ile , kafes teli kalınlığında oyuk açılır. Bu hesaplama ve oyuk açma işlemi çok iyi planlanmalıdır. Fazla uzunluk tellerin esnemesine, geniş oyuk tüneğin sallanmasına, derin oyuk ise tüneğin düşmesine yol açar. Ancak kısa kalan bir dalı da değerlendirebilirsiniz.
Petshoplarda, hayvan pazarlarında satılan plastik tünek başlarını kullanmak isterseniz, ayrı hesaplama yapmanız ve tünek başlarını ince eğe ile oyuk içine uygun şekilde inceltmeniz gerekecektir. Bu tünek başlıklarının mümkün olduğunca büyük ve dalın içeri fazla girecek tipte olmasına özen gösterilir. Ayrıca, paslanmaz kelebek vida ve somunlar ile de başlık yapılabilir.
Mubişler için bazı sağlıklı ağaç türleri
• Akçaağaç (Acer spp.)
• Kızılağaç (Alnus spp.)
• Dişbudak (Fraxinus excelsior)
• Titrek kavak (Populus tremula)
• Fındık (Corylus avellana)
• Söğüt (Salix spp.)
• Ihlamur (Tilia spp.)
• Meyve ağaçları
• Doğu Kayını (Fagus orientalis)
• Kavak (Populus spp.)
• Çınar (Platanus spp.)
• Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia
Ve son olarak da arkamıza yaslanıp , kuş/kuşlar içinde olsa idi ne yapardı? Neler hatalı olabilir? Neler eksik/fazla? gibi sorulara yanıt arayalım.
Gerçi pek çok şey düşündüğümüz gibi gerçekleşmeyecektir ancak çok az değişiklikle, kuşları aşırı rahatsız etmeden önüne geçmiş olacağız.
Saygılarımla
Son düzenleme:
