Kuşlarda Kırmızı Bit Sorunu ve Tedavi Yöntemleri

"Gece biti", "kan biti", "kırmızı örümcek" gibi halk arasında adlandırılan dış parazit, bilimsel adıyla Dermanyssus gallinae’dir. Bu parazit, kuş türleri besleyenlerde ciddi ekonomik ve sağlık sorunlarına neden olan hematofag (kan emici) bir ektoparazittir. Kuşların genelde üzerinde yaşamaz; gündüzleri çatlaklarda, kafes birleşim yerlerinde saklanır, geceleri kuşlara geçerek kan emer.

1. BİYOLOJİSİ VE YAŞAM DÖNGÜSÜ​

Gündüzleri yuvalıklarda, kafesin kenarlarında, tüneklik yarıklarında ve çatlaklarda gizlenir.
Geceleri kuşun tüyleri arasına geçerek 5–10 dakika kan emer ve sonra geri çekilir. Bu sebeple gündüz vakti kuş üstünde gözlemlenmesi çok zordur.

2. TANI YÖNTEMLERİ

1. Klinik Belirtiler:
   
   • Huzursuzluk, uykusuzluk
   • Aşırı tüy yolma, kanat çırpma
   • Anemi
   • Yumurtlama düşüşü
   • Gelişme geriliği (yavru kuşlarda)
   • Ani ölümler
   • Gece saatlerinde beyaz bir kâğıt ya da bez parçası ile tünek altları, yuvalık içleri kontrol edilir. Kafes tavanına da beyaz pamuklu bir bez serilip sabah erken saatte kontrol edilebilir. Gece ışık açmadan fener yardımıyla gözlem yapılabilir.
   • Kan lekesi, küçük kırmızımsı veya grimsi hareketli akarlar görülür.

3. TEDAVİ ve KONTROL STRATEJİLERİ​

A. Kuş Üzerinde Tedavi​

Not: Bu ilaçlar veteriner hekim reçetesiyle ve doğru dozda kullanılmalıdır. Kuş türüne göre toksisite riski vardır!

---

B. Çevresel Temizlik ve Akar Mücadelesi​

Uygulama döngüsü: 7–10 gün aralıklarla tekrar edilmelidir. Çünkü yumurtalar ilk uygulamada etkilenmez. Eğer uzun süredir varsa ve yeni gördüyseniz bu süreç daha da uzayabilir.

4. KORUYUCU ÖNLEMLER

• Yeni gelen kuşlar en az 14 gün karantinada tutulmalıdır.
• Tünek ve yuvalıklar düzenli olarak kontrol edilmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Ahşap malzeme yerine plastik ve kolay temizlenebilir malzeme tercih edilmelidir (sadece bu sorun esnasında!)
• Parazitleri uzak tutan doğal uçucu yağlar (lavanta, kekik) pamuk üzerine damlatılarak kafesin kenarlarına yerleştirilebilir (direkt kuşa değil!).

MÜCADELE PLANI

---

Fluralaner için alttaki pdf dosyasını inceleyiniz.
PDF
Exzolt, Bravecto, NexGard, Credelio gibi ürünler kullanılabilir. Kullanımları kuş türüne ve ağırlıklarına göre seyreltilerek yapılması gerektiğinden mutlaka veteriner desteği gerekir. Exzolt üzerinden ortalama bir kullanım önerisi şu şekilde:

Exzolt (fluralaner %10 mg/ml solüsyon)​

• Kanatlı hayvanlar için özel üretilmiştir.
• İçme suyuna karıştırılarak 2 gün boyunca verilir.
• Veteriner hekim gözetiminde doz ayarı yapılmalıdır.

Dozaj (Genel tavsiye – veteriner kontrolü gerekir):​

• 0.5 mg fluralaner / kg canlı ağırlık / gün
• Yani 2 gün üst üste toplam 1 mg/kg canlı ağırlık
• Su tüketimi gözlenerek doz ayarlanır

Örnek:
50 gramlık bir muhabbet kuşu için (0.05 kg):

• Günde 0.025 mg fluralaner
• Bu da çok düşük miktar olduğundan seyreltilmiş Exzolt formu gerekir. Bu nedenle veteriner yardımı şarttır.

DAHA BASİT DOĞANAY HOCAM, BUNLAR KAFAMI KARIŞTIRDI DERSENİZ...

Temizlik Adımları:​

• 
  
• Kuşları ayrı, güvenli bir kafese alın.
• Kafesi, yuvalığı, tüneklikleri kaynar suyla yıkayın.
• Ardından buhar veya sıcak hava fönü ile ulaşılması zor yerlere girin.
• Tüm yüzeyleri (özellikle ek yerlerini) aşağıdaki ürünlerle dezenfekte edin:

Uygun ilaçlar / ürünler:​

1. Permethrin Sprey Nedir?​

Permethrin, bir sentetik böcek ilacıdır (piretrin türevi) ve kırmızı kuş biti dahil birçok dış paraziti öldürmede çok etkilidir.
Kafes ve yuvalık için kullanılır, kuşa doğrudan uygulanmaz!

• Kafes telleri
• Tüneklik bağlantıları
• Yuvalık içi / altı
• Tüm çatlaklar ve birleşme yerlerinde kullanılmalı.

Etkisi:​

• Temas ettiği bitleri felç edip öldürür.
• Koku bırakmaz, iz yapmaz.
• Yumurtalara etkili değildir, bu yüzden 7–10 gün sonra tekrar uygulama gerekir.

Ürün Önerileri:​

DİKKAT: Permetrin kuşlara doğrudan uygulanmaz. Uygulamadan sonra kafes mutlaka kuruyana kadar havalandırılmalıdır (en az 2–3 saat kuşlar uzak tutulmalı).

Genişletmek için tıkla ...

2. Diatom Toprağı (Diatome Toprak / DE)​

Diatome toprak, denizlerde yaşayan mikroskobik canlıların (diatom) fosillerinden oluşan, %100 doğal, kimyasal içermeyen beyaz toz halindeki bir maddedir.

Kullanım Alanı:​

• Yuvalık dipleri
• Tüneklik bağlantıları
• Kafes altı köşeleri
• Kuşlara temas etmeyecek şekilde serpilir

Etkisi:​

• Bitlerin dış kabuğunu keserek susuz kalmalarını sağlar.
• Kimyasal içermez → yavrulu ortamda bile güvenli şekilde kullanılabilir.
• Yumurtalara zarar vermez, ancak yumurtadan çıkan genç zararlıları kurutur.

Ürün Önerileri:​

Not: “Gıda sınıfı (food grade)” yazan ürünleri tercih et. Havalandırarak uygulamalı, tozunu doğrudan solutma!

Genişletmek için tıkla ...

Uygulama Önerisi (Kombine)​

"Pestisit uygulaması", aslında genel bir terimdir ve zararlı böcekleri, akarları, bitleri vb. öldürmek veya uzaklaştırmak için kullanılan kimyasal madde anlamına gelir. Kuş biti (Dermanyssus gallinae) gibi dış parazitler için kullanılan pestisitler ise genellikle akarisit veya insektisit grubundadır.
Aşağıda, kuş biti için önerilen ve çevreye uygulanabilen (kuşa değil!) pestisit örnekleri yer almakta:

1. Permetrin (%10–25) / En yaygın kullanılan pestisit​

• Sentetik bir piretrin türevidir.
• Bitin sinir sistemini felç eder, kısa sürede öldürür.
• Yumurtalara etkisi sınırlı olduğundan tekrar uygulama gerekir.

Uygulama şekli:

• %10’luk solüsyon: 1 litre suya 10 ml karıştırılır.
• Sprey şişesiyle tüneklik, yuvalık ve kafes birleşim noktalarına uygulanır.
• Kuşlar kafesten çıkarılmış olmalıdır!

Örnek ürünler:

• Neopermetrin EC
• Permas-D
• Piretrin Permethrin EC 25

2. Cypermethrin​

• Permetrin gibi bir sentetik piretrinoiddir ama biraz daha uzun etkili olabilir.
• Kuşhanelerde, kümeste veya yuvalıklarda çevre ilacı olarak kullanılır.
• Kafes yüzeylerine püskürtülür, kuşa uygulanmaz.

Örnek ürün:

• K-Othrine SC 50 (Bayer) → Çok az dozda, profesyonel kullanımda

3. Piperonyl Butoxide (PBO) – Takviye maddesi​

• Tek başına etkili değil, permetrin ile kombinasyon olarak verilir.
• Permetrin’in etkisini artırır, böceğin detoks sistemini bloke eder.

Örnek ürün:

• Ardap Sprey (Almanya menşeli) → PBO + Permetrin içerir
  (Kuşsuz ortamda sıkılır, 1–2 saat sonra havalandırılır.)

Pestisit Uygulaması – Pratik Rehber​

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER​

• Kuşa doğrudan uygulama yapmayın.
• Sadece etiketinde “ortam ilaçlaması için uygundur” yazan ürünleri seçin.
• Uygulama sırasında eldiven ve maske takın.
• Pestisit sonrası kafesi iyice havalandırmak zorunludur.

"Diatom Toprağı" veya "Diatome Toprağı" tamamen doğal bir madde olup, denizlerde ve göllerde yaşamış mikroskobik tek hücreli alglerin (diatomların) fosilleşmiş kabuklarından oluşur.

Kısaca Nedir?

Kuş Bitine Nasıl Etki Eder?​

Kuş bitinin dış kabuğuna yapışır, zırhını parçalar, böceğin iç sıvısının buharlaşmasına neden olur. Bu da:

• Kuruyarak ölmesine yol açar.
• Kimyasal içerikli ilaçlara direnç geliştirmiş zararlılarda bile etkilidir.

Etkisi mekaniktir, bu yüzden:

• Kimyasal direnç gelişmez.
• Yumurtalara etki etmez ama çıkan gençleri etkiler.

Nasıl Kullanılır?​

Solunum yoluyla kuşa zarar verebilir, uygulama sırasında kuşlar dışarıda olmalı.

Uygun Ürün Önerileri ​

Dikkat Etmen Gerekenler​

• Sadece "food grade" (gıda sınıfı) olanları kullan.
• Uygularken toz maskesi tak, ince toz akciğere kaçmamalı.
• Aşırıya kaçma, azı yeterlidir.
• Kafesin nemli yerlerine uygulama etkisiz olur, kuru ortamda işe yarar.

Artıları – Neden Tercih Edilmeli?​

• Kimyasal içermez, doğaldır.
• Direnç geliştirmez.
• Yavrulu ortamda (doğru şekilde) güvenlidir.
• Ortamda uzun süre kalabilir, kalıcı koruma sağlar.