Kuşlarda Korkuları Yenmek, Fobik Davranışlar

Kuşlarda Korkuları Yenmek, Fobik Davranışlar​

Doğası gereği kuşlar korkak canlılardır. Hayatta kalma dürtüleri, esaret altında tuttuğumuz kuşlarımızın içinde nesillerdir aktarılmaktadır. Yani sadece vahşi yaşamlarında olabileceği düşüncesi yanlıştır. Kafeste çırpınmalar, uçma durumları onların temel hayatta kalma yolu olduğundan, bunu artık kaçmak için kullanamadıklarında birçok sorun ortaya çıkabilir.

Kuşlarla uğraşırken yapılan en büyük hatalardan biri, kuşların bizlerden hiçbir şekilde korkmadığını varsaymamızdır. Özellikle her gün temas ettiği insanlar veya nesnelerden. Kuşlar, insanlarla bir süre birlikte yaşadığında, yeni kişileri, mobilyaları, duvardaki resimleri vb. zararsız gibi düşünebilirler. Bunu çoğu kuş yapar ancak bazısı bu konuda daha çekimser davranır.

Fobiye Dönen Davranışları Törpüleme​

• Her şeyden önce, bir kuşun fobik davranışlarını yok etmek istiyorsak, kuşu sanki ilk kez görüyormuş gibi davranacağız. Ortama yeni gelmiş, yabani bir kuş gözüyle hareket etmeliyiz. Nelere, nasıl tepki veriyor tek tek not etmeli ve gözlemlemeliyiz.
• Sadece bir kişiden korkuyorsa, o kişi için bu ruh halini korumalıdır kuşumuz. Sırf aynı ortamda yaşıyorlar diye herkese aynı davranması gerektiğini düşünmemek gerekiyor. Bildiğiniz gibi bazı kuşlar kişi tutar hatta kıskanır, korur. Kişilere olan fobik davranışları törpülemek en zorudur. Bu tip bir durum yaşanıyorsa sistematik duyarsızlaştırma yöntemlerine başvurulabilir ya da doğrudan karşı karşıya getirmek bazen iyi çalışabilir. Daha da açmak gerekirse, diyelim sizinle iyi anlaşıyor ancak kardeşinizden korkuyor. Böyle bir durumda kuş dışarıdayken sizin elinizde kuş dursun ve hemen yanınızda pek hareket etmeden kardeşiniz yer alsın. Parmağı da tünek gibi sabit tutsun. Kendisi ya da sizin yöneltmenizle oraya gitmesini sağlayın. Eğer kaçarsa o gün için ara verin ya da başka bir saate erteleyin. Bir süre sonra hala, ısrarla tepki vermezse bunu günlerce yapmanız gerekebilir. Size güvenen bir kuş, etrafınızda sakin duran bir canlıya güvenli yaklaşmalı, benzer tepkiyi kısa sürede ona da göstermesi gerekir. Eğer başarılı olunamıyorsa da ısrarcı olmamak lazım. Her kuş eğitime ve bir şeyler ezberletmeye açık değildir!

NESNELER İÇİN: Onu neyin rahatsız ettiğini görmek için nesnelere yaklaştırın. Bu tip adımlar için maalesef kuşlarla uyumlu olmanız önemlidir. Çok ürkek bir kuş için doğru çalışmayabilir. Yeni nesne tanıtıldığında en ufak bir huzursuzluk belirtisinde durmalısınız. Kuşu nesneye zorlamayın, kademeli yaklaşın. Yavaş yavaş, ürkeceği bir şey olmadığını kavrayabileceği kadar zaman tanınmalıdır. Bırakın ne kadar hızlı hareket edeceğinize kuş karar versin. Şanslıyız ki kuşlar huzursuz olduğunda gerek ses ya da kendini geriye çekme hareketlerini belirgin yaparlar. Bu gözlemlendiğinde ağırdan almanız hatta durmanız gerekir.

Bazı profesyonel kuş eğitmenleri, genelde sabit giysi ve saç/sakal modelliyle eğitim sürecini devam ettirirler. Sanmayın ki kuşlar bu tip durumlardan etkilenmiyor. Mutlaka gözlemlemişsinizdir, benim kuş örneğin en çok gözlük taktığımda beni ayırt edemiyor. Bu durum bebeklerde de bir evreye kadar gözlemlenir. Örnek bir video;

İlk tanışma çok önemli her canlıda olduğu gibi. Ağırdan alarak odadaki nesneler tek tek kuşa gösterilmeli tanıtılmalı gerekirse. Bu da en iyi uçuş talimi sırasında gerçekleşebilir. Hani hep en yükseklere, avize üstüne konma eğilimi olur ya kuşların, heh işte bu durumlarının temel nedeni de odayı ve nesneleri içselleştirememelerinden bir de korunma iç güdüleri yüzündendir. Genelde yeni bir kuş alındığında ortama bir kaç gün salmayın denilmesinin nedenlerinden biride budur ancak sert bir kural değildir. Kimi kuş (yavrular) özellikle, ilk günden itibaren bu tanıtma işlemi yapılabilir.

Üstte de belirttim ancak korkulan şey bizler ya da evdeki bir kişiyle, kuş o kişiyi kabul edene kadar sadece güvendiği ya da az korktuğu kişi kuşun gerekli ihtiyaçlarını karşılamalıdır. Yine yavaş davranışlar, orta ve değişen tonlarda sesler çıkartmak, şarkı söylemek ilgisini çekecek ve korkusunu zamanla azaltmasına yardımcı olacaktır. Bunu yaparken güvendiği kişinin de yanınızda olması süreci olumlu etkileyecektir.

Konuşmak Ses Çıkartmak, Şarkı Söylemek Neden Önemli?​

Vahşi yaşamda tüm hayvanların, en temel davranışı yaşam mücadelesi vermesidir, kaçma ve kaçınma davranışlarıdır. Özellikle avlanma riski olan türler için bu daha belirgindir. Kuşlarda bunlardan bir tanesidir. Avcı hayvanlar ya da canlılar, ses çıkartmadan yaklaşırlar. Bu yaklaşımın zıttını yaptığımızda onu yemeyeceğinizi anlamasına yardımcı olacaktır. Komik gelecektir mutlaka ancak durum böyle maalesef

Fobileriyle sorun yaşayan kuşlar için kafes düzeni​

Gerçekten fobik bir kuş besliyorsanız, kendilerini daha güvende hissettirdiği için küçük bir kafeste ve bir iki köşesi hareketsiz bir yerde (duvar dibi) konumlandırmayı tercih etmelisiniz. Bu geçiş aşamasında daha iyi sonuçlar verir. Kuşunuzun güveni arttıkça, zamanla kafes konumunun değişmesi bile onu rahatsız etmez. O geliştikçe, kafes daha büyük seçilmelidir. Bir anda geçişlerde kuşlarda fobik davranışlara neden olabileceğinden, eğer sığıyorsa eski küçük kafes, yeni kafesin içine konulmalı ya da hemen kafesin bitişiğinde, görebileceği hizada durmalı.

Kafese yaklaşınca korkan kuşa ne yapılmalı?​

Kafese doğru orta hızda yürüyün. Yaklaştıkça kuşta bir çekilme, huzursuzluk ya da atak yapacakmış gibi gerilme hareketi gözlemlediğinizde durun. Size tahammülünün o sınır olduğunun işaretidir bu. durduğunuz yeri işaretleyin ya da unutmayın. Ertesi günler ya da aynı gün bir kaç kez davranışı tekrar ederek daha da yaklaşmaya çalışın.
İlk başta hiçbir ses çıkartmadan yavaş bir yaklaşma yapmalısınız. Kolları hareket ettirmemelisiniz. Hatta kuşla zaman geçirmemeniz gerekir. Tek odak noktamız kafese yaklaştığınızda korkmamasını sağlamayı öğretmek. İlk güne nazaran kırıldıysa eğer korkuları artık kuşla daha içli dışlı olunabilir, yaklaşırken sesler ve şarkılar söylenebilir. Tabi orta ses tonuyla ve yine yavaş hareketlerle.

Kuş artık kabullendiyse güvenini yavaş yavaş kazandığınız anlamına geliyor. Tekrar başa sararsa her adım başa alınmalıdır.
Kuş herkesten korkuyorsa, kafese sadece siz yanaşmalı ve kuş ihtiyaçlarını karşılamalısınız. Kuş sadece bir kişiden korkuyorsa, o kişiyi kuş kabul edene kadar kuş genel ihtiyaçlarını sadece siz karşılamalısınız.

Kuş kesinlikle korkmuyor, sakin duruyorsa daha ileri eğitime başlayabilirsiniz. Güven kazanımı ilk adımınız olmalı. Onun için bakınız;

Kuşlarda çeşit çeşit korkular, fobiler olabileceğinden; neyden tam olarak korktuğunu iyi gözlemlemeli ve buna göre hareket etmelisiniz. Temel mesele budur.

Konu için teşekkürler. Gerçekten kuşlarla sevgiyle ilgilendikçe tutum ve davranışları olumlu yönde değişebiliyor.