Kuşlarda Sıcak Çarpması, Isı Stresi ve Dehidrasyon Problemleri
Bu başlık, tüm kuşlarda benzer durum yarattığından beslediğiniz tür ne olursa olsun okumanızı tavsiye ederim. Sıcak çarpması ya da aşırı sıcağa maruz kalındığında tüm kuşlar benzer tepkiler geliştiriyor. Kimi zaman bu tepkiler hastalıkmış gibi düşünülüyor ancak durum çok farklıdır.Kuşlar sıcak havalarda önlemler alınarak güneşlenmeleri sağlanabilir. Kafesin mutlaka bir kısmını gölge alana düşürmeyi unutmadığınız sürece ve aşırı uzun güneş altında bırakmamak şartıyla yararlı bir aktivitedir. Kuşların en çok hoşlarına giden aktivitelerden biri olduğundan ve gün ışığının gerekliliği, D vitaminin oluşumu, tüy sağlığı vb durumlar için aslında yapmamız gerekenlerden. Gün gören kuşlar genelde daha çevik olduğu söylenir ki pek ters düşen bir durum yok
Gölge alanların oluşturulduğu bir güneşlenme bölgesinde kuşlar daha gürültülü ötüşler sergileyebilir (mutluluktan), ötüm kuşları ise şarkılarını tüm güzelliğiyle sergileyebilir. Eğer üreme alanı ise buralar verimliliği de arttırdığı söylenmektedir.
Yoğun güneş altında ve ek etken olarak cereyanda kalan kuşlarda ne yazık ki umulmadık sorunlar gözlemlenebilir. Bizlerde bile güneş çarpmasıyla hissettiklerimize benzer bir dengesizlik yaşarlar. Buna ısı stresi ya da sıcak çarpması olarak dillendirebiliriz. Yoğun ısı altında kuşlar dehidrasyon problemi yaşarlar (vücutta normal işlevleri yerine getirmek adına yeterli su ve sıvı mevcut olmadığında meydana gelen problem). Bildiğiniz gibi kuşlar daha naif ve kırılgan yapıda olduklarından, bir şeyin eksikliği ya da fazlalığında bunu olumsuz olarak anında yansıtırlar ama bazen de iyi gizlerler. İyi bir gözlemle durumu ayırt etmeyi öğrenmemiz gerekir. Bir ikilem yaşanıyorsa mutlaka iyikus.com üzerinden destek talebinde bulunmayı ihmal etmeyiniz. Isı stresi ek olarak kuşlarda fiziksel durgunluğu da beraberinde getirecektir.
Bir Kuş Vücut Sıcaklığını Nasıl Düzenler?
Sıcak günlerde sağlıklı kuşlar nefes nefese kalır. Bu tamamen normaldir ve anlaşılabilir çünkü nefes nefese kalmak kuşun doğal soğutma yöntemidir. İnsanlar ve diğer memeliler serinlemek için ter üretirler. Kuşların ortalama vücut ısısı 41°C civarındadır. Tüy dökümü sırasında sıcaklık arttırılması gerektiğini belirtiyoruz ya hani, işte o arttırılması gereken ısı 1 ya da 2 derece olmalıdır. Bu süreçte kuşlar sadece 1 derecelik ısı kaybı yaşarlar.Kuşlar nefes nefese olduğu, hem sesten hem gaga hareketinden belirgin olarak anlaşılabilir. Bu hareketi, aşırı ısı stresi yaşarken de yaparlar. İlla güneş altında olmaları değil ortam ısısının yüksekliği de buna yol açabilir. Bazen bu durum solunum yolu problemleriyle karıştırılıp doğrudan tedavi için ilaç kullanımına yönelmeye sebep olmaktadır. Tamamen yanlış ve sağlıksız bir uygulama olacaktır. Temiz ve bir miktar serin su ihtiyacı olan bir kuşu, acı bir ilaç vererek iyileştirmeye kalkmak, süreci oldukça zorlaştıracak ve olumsuz sonuçlar doğuracaktır.
Ter bezleri maalesef kuşlarımızda bulunmaz. Bunun olmaması, vücut ısılarını kontrol etmek için türe özgü olan hava keselerini kullanarak süreci götürürler ve hidrasyon, hava kesesi aracılığıyla düzenlenir. Kuşlar bu süreçte kendini soğutmak için vücut nem ve sıvısını kullanır. Dehidrasyon problemleri de burada yaşanmaya başlar. Fark ettiniz mi bilmem ama kuşlar aşırı sıcak havalarda daha dingin ve hareketsizdirler. Arayışları tıpkı bizde olduğu gibi daha serin ve kuru yiyecek/içecek, gölge bölgeler ya da nispeten daha serin köşeleri tercih ederler. Vahşi yaşamda da sıcak aylarında genelde yaprak altı ya da gölge alanlara kaçma durumları gözlemlenmektedir. Doğal yaşamlarında serinlemenin bir diğer yolu daha yüksekte uçmak ve burada ki serin havadan yararlanmak. Yüksek irtifada 1-5 derece arasında değişen ısı farkları onlara iyi gelmektedir. Esaret altında ki kuşlarımızda böyle bir imkan olmadığından sıcak aylarda özellikle daha özenli olmak gerekir.
Aşırı Isınma Durumunda Kuşa Hangi Önlemler yardımcı olur?
Aşırı ısınmanın ilk belirtisi fark edildiğinde ,aşağıdaki önlemler uygulanabilir:
- Kuş kafesini ya da kuşu, gölge ve daha serin bir yere taşıyın.
- Kuşa su sıçratın (su dolu temiz sprey şişesi ya da daha farklı yöntemlerle), haftanın belirli günleri banyoluk kullanın.
- Herhangi bir stres durumu yaratmaktan kaçının.
- İyi yıkanmış, hafif nemi üstünde sebze ve meyvelerin sunumu da bazen keyif almalarını ve serinlemelerini sağlayabilir.
- Aşırı sıcak bölgelerde buzlukta dondurulmuş bir şişe suyun kafese koyulması da olumlu etkiler yaratmaktadır (kuşlar doğrudan suyu tüketmeyecek, sadece terleyen şişeden çıkan damlalardan yararlanacak) Kuşlar o şişe üzerinde oluşan damlacıkların tadını çıkartmaktadırlar.
- Çok nadirde olsa bayılmış gibi yerde sabit duran bir kuş gördüğünüzde o pozisyonunu bozmadan kuşu biraz nemlendirin ve ağızdan 1-2 damla su vermeyi deneyin. 1-2 dk içinde genelde kendilerine gelmektedir. Isı stresinin en ileri aşamasından bir tanesidir. Eğer bu stresi atlatamazsa ne yazık ki ölümle sonuçlanır
Bir Kuşta Dehidrasyon Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
Aşırı ısınmanın önemli bir işareti, tüylerini daha gergin tutarlar ve nefes nefese kalmış, çok uçmuş gibi benzer ağız açıp kapama davranışı sergilerler. En çok rastladığımız bir diğer davranış ise kanatlarını bir kartal/şahin gibi daha açık tutmalarıdır.
Kuşun hava keseleri, nemi buharlaştırır ve kuşu soğutur. Bunun sonucunda ortaya çıkan nem kaybı, kuş susuz kalırsa kısa sürede dehidrasyona neden olabilir. Sıvı depolarını içme suyuyla bir anda doldurmazlar, var olan suyun tüketimine giderler. Kuş zaten bu yönde bir eksikliği varsa zorlanacaktır. Mutlaka sıcak havalarda temiz ve sık değişen su kaynağının olduğundan emin olunuz. Anlık tüketebileceği bir su kaynağı yoksa kuş, sıvı depolarını yenileyemez, bu yüzden kendini soğutamaz. Dehidrasyon problemleri %5 susuz kaldıklarında gözlemlenebilir olmaktadır. Bu dehidrasyon seviyesi, 24 saat içinde düşmektedir. Kuşlar %5 susuz kaldığında sessizleşir ve kabarır. Kabarma, yanlış bilinenin aksine üşüdüğü için değil, kendini serinletmek için kullandığı bir yöntemdir. Hastalık durumu kabarmaları tamamen farklıdır. Ayırt etmesi bilen biri için kolaydır. Destek alabilirsiniz bu konuda forumumuzdan. Hava sirkülasyonunu artırmak için tüylerini kabartarak vücudundan uzaklaştırırlar. Dehidrasyon seviyesinin çok yükseklere çıkması farklı belirtilere ve sarsıntılara neden olabileceğinden, mümkün mertebe dikkatli olmak gerekiyor. Ülkemizde bazı üreticiler yaz ayları üretim yapmaya devam etmektedir ve en çok dişi ve yavru ölümlerinin gözlemlendiği aylarda bu aralıktadır.
Yaban kuşlarını yaz aylarında susuz bırakmamak için de duyarlı olalım, bir kap suyu hem kuşlar hem de diğer canlılar için daima bulunduralım!
Son düzenleme: