Kuşlar, tıpkı memeliler ve sürüngenler gibi parazitlere karşı duyarlıdırlar. Çoğu memeli parazitlerinin kuşlar âleminde muadilleri bulunmaktadır. Kuşlar; solucanlar gibi iç parazitler ve akarlar gibi dış parazitler ile enfekte olabilmektedirler. Doğada veya sürüler halinde yaşayan kuşlarda parazitlere maruz kalma riski daha fazladır. Parazit yönünden temiz olduğu varsayılarak aynı kafeste bir veya iki kuşun yaşaması enfestasyon riski minimal bir seviyededir. Kuşlarda sık görülen parazitler özetlenirse:
Nematodlar (Yuvarlak Solucanlar)
Nematodlar yuvarlak solucan olarak da adlandırılmaktadırlar. Nerdeyse kuşların tüm sisteminde rastlanabilmektedir. En sık bağırsaklarında yerleşirler. Kuşun parazit yumurtalarıyla bulaşmış olan yiyecek, su, oyuncak, ya da toprak alması ile enfestasyon oluşur. Bağırsaklarda yumurtadan larva oluşur ve takiben erişkin parazit haline geçerler. Yetişkinler devamlı yumurtlarlar ve bunlar dışkıyla atılarak çevreyi bulaştırırlar. Bu yumurtaları bulaşık gıda, su vb ile alan başka kuşlar veya aynı kuşta döngü yeniden başlamış olur. Ağır bir enfestasyonda genellikle gelişmede gerilik, zayıflama veya ishal gibi klinik belirtiler görülür. Bazı nematod türleri solunum sistemine yerleştiklerinden solunum güçlüğüne neden olurlar.Sindirim sitemindeki enfestasyonda teşhis dışkıda erişkin solucanları görme, gaitanın laboratuvar incelemeleri ile yapılır. Solunum ve diğer sistemlerdeki sorunda hayvanın muayenesi gerekir.
Nematodlarda Tedavi
Tedavi; fenbendazole, ivermectin veya pyrantel pamoat ile yapılır ve 14 gün sonra tekrar edilir. Bunlardan, örneğin fenbendazole kanarya ve cockatiels gibi bazı küçük kuşlarda kullanılmamalıdır. Tedaviye hekim karar vermeli ve onun gözetiminde yapılmalıdır.Önleme için gıda ve su hijyenine dikkat edilmelidir. Gaita ile bulaşmış yem, su, oyuncak vs hayvana verilmemelidir. Kafes temizliği titizlikle yapılmalıdır.
Trematodlar ve Cestodlar (Yaprak Şeklinde Yassı Solucan ve Tenya)
Kafesteki kuşlarda trematod ve cestodlara maruz kalma riski çok düşük bir olasılıktır. Bu parazitlerin yaşam döngüleri için salyangoz veya toprak solucanı gibi bir ara konak ihtiyaçları vardır. Ara konak parazit yumurtasını yer ve sonra da, kuş parazit ile enfekte ara konak yemesi gerekir.Tedavi
Tedavide; praziquantel veya epsiprantel bileşikleri kullanılır. Kuşun ara konakları yemesini engellemek için günlük olarak gaitanın temizlenmelidir. Böylece trematod ve cestod almasını önlemeye yardımcı olacaktır.Kuşlarda Sık Rastlanan Parazitler den Protozoalar
Protozoalar Coccidia, Giardia ve Cryptosporidia içeren çeşitli olan farklı bir parazit bir gruptur. İlk ikisi kanlı dışkı ve ishale neden olabilmektedirler. Tanı taze dışkı örneği incelemek suretiyle yapılır.Coccidia ile enfeste kuşlar genellikle amprolium ile tedavi edilir ve Giardia enfestasyonlarında da metronidazole kullanılır. Cryptosporidia enfestasyonunda solunum ve bağırsak sistemi hücreleri etkilenmesi sonucu; şiddetli ishal, burun akıntısı, sinüzit ve öksürük gibi semptomlar izlenebilir. Etkili bir tedavi mevcut değildir. Gaita kontaminasyonunu azaltarak protozoa baskısı önlenmeye çalışılır.
Artropodlar (Eklembacaklılar)
Kuşlarda artropod parazit olarak bitler, keneler ve akarlar akla gelir. Bazı solunun yolu olgusuna rağmen enfestasyonlar deri ve tüylerde oluşmaktadır. Bu parazitlerin bazılarının tüm yaşam döngüsü kuşun üzerinde olmasına karşın, diğerlerinin yaşamın bir parçası kuş dışındadır.Belirtiler; tüy çiğneme, tüy kaybı, kötü tüy kalitesi ve cilt iltihabıdır. Parazitler bazen kuşta çıplak gözle görülebilir. Tedavi hangi parazitin sorun olduğuna göre yapılır.
Evcil Kuşlarda Sık Rastlanan Parazitler de Sonuç:
Kuşta sorun olan parazitlerin kısa bir listesi yapılabilir. Parazitten korunmak için:- Güvenilir bir yerden kuş temini,
- Varsa diğer kuşların etkilenmemesi için karantina,
- Rutin dışkı muayenesi yapılması,
- Uygun ve tavizsiz sağlık önlemleri,
- Kuşun iç ve dış parazit gibi herhangi bir belirti varsa; bir hekim tarafından incelenmesi, bu hatasız teşhis, etkili tedavi ve koruma için zorunludur.
- Gerekirse kuşun tedavisi...
KAYNAKLAR;
- Altman, R; Clubb, S; Dorrestein, G; and Quesenberry (1997): K. Avian Medicine and Surgery. W.B. Saunders Co. Philadelphia, PA
- Demirözü, K.(2012): Süs Kuşları Hastalıkları XVII, Kuş Dışkılarının Günlük Gözleminin Sorunların Erken Tanısındaki Önemi.
- Demirözü, K.(2016): Süs Kuşları Hastalıkları XXXIII, Yuvarlak Bağırsak Solucanları Enfestinasyonu (Ascaridiasis).
Son düzenleme:
