Selçuk YÜKSEL
Veteran
Kuş Hastalıkları ve Tedavisi konusunda Bilimsel Yaklaşımın Önemi
Sosyal medya ve bazı forumlarda kuş hastalıkları ve tedavileri hakkında büyük bir bilgi kirliliği mevcuttur. Bu durum, kuş sahiplerinin yanlış yönlendirilmesine ve maalesef kuşların sağlığının riske atılmasına neden olmaktadır. Kuş sahiplerinin sık gördüğüm en büyük hatası, kuşlarının küçük olmasından dolayı hastalıklarının da basit çözümlerle geçeceğini düşünmektir. Ancak bu, büyük bir yanılgıdır. "Vitamin verdim, geçmedi" gibi yorumlar, birçok kişinin hastalıklara basit bir yaklaşım sergilediğini ve kuşlarına vitamin takviyelerini bile lüks bir şey olarak gördüğünü göstermektedir..
Kuşlarda Görülen Ciddi Hastalıklar
Kuşlar da insanlar gibi ciddi hastalıklara yakalanabilirler. Kanser, şeker hastalığı, kalp, karaciğer ve böbrek hastalıkları kuşlarda da görülebilir. Özellikle karaciğer hastalıkları, ve karaciğer yağlanması oldukça yaygındır. Ayrıca Mantar, bakteri ve virüs kaynaklı hastalıklar, bağırsak enfeksiyonları, kursak mantarı, solunum yolu enfeksiyonları gibi birçok ciddi hastalık kuşları etkileyebilir. Bu tür hastalıkların vitamin veya doğal yöntemlerle tedavi edilmesi mümkün değildir. Basit bir örnekle, kanser olmuş veya E. coli hastalığına yakalanmış bir kuşun sadece vitamin veya kekik benzeri doğal yöntemler ile iyileşmesi beklenemez.
Doğal Yöntemlerin Yanıltıcılığı
Şaşkınlıkla ; bazı forumlarda ciddi hastalık yaşayan kuşlara kekik, zencefil gibi doğal ürünleri tedavi amaçlı kullandırmakta olduklarını duymaktayım. Ancak bu yöntemler çoğu hastalıkta etkili değildir. Hatta neredeyse hiçbir hastalıkta... Örneğin, solunum yolu enfeksiyonu geçiren bir kuşa kekik çayı vermek belki bronşları geçici olarak rahatlatabilir, ancak enfeksiyonu tedavi etmeyeceği kesindir. Eğer bu yöntemler gerçekten işe yarasaydı, insanlarda da boğaz enfeksiyonları için doktora gitmek, antibiyotik kullanmak yerine sadece kekik çayı içmek yeterli olurdu. Ancak taktir edersiniz ki bu mantıklı ve işlevsel bir yaklaşım değildir.
Yanlış Bilgilerin Yıkıcı Sonuçları
Üzülerek belirtmek gerekir ki, bahse konu forumlarda mantar hastalığı olan bir kuş için grit kumu, zeolit tozu veya kekik çayı gibi bilimsel temelden uzak önerilerde bulunulmaktadır. Hatta bir mantar hastalığı vakasında, sahibince veterinere götürülen bir kuşa mantar teşhisi konulmuş ve veterinerce nistatin etken maddeli bir ilaç reçete edilmiştir. Ancak forumdaki bazı kişiler, mikostatinin insanlar için kullanılan bir ilaç olduğunu ve kuşlara ağır geleceği yönünde yanlış bilgiler vererek, kuş sahibini zeolit ve başka ürünler temin etmek ve kullanmak üzere "foruma bağlı" bir siteye yönlendirmişlerdir. Sonuç olarak kuş sahibince, veterinerin önerdiği ilaç kullanılmamış ve sadece zeolit tozu ile tedavi edilmeye çalışılmış ve kuş maalesef hayatını kaybetmiştir. Bu tür vakalar, ticari kaygıların masum canlılar üzerinde nasıl yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Bu durum etik ve vicdani açıdan kabul edilemezdir. Beni çok ilgilendiren bir durum olmamasına rağmen, bunu görüp sessiz kalamazdım..
Doğru Yaklaşım: Bilimsel ve Tıbbi Yöntemler
Hasta bir kuş için en doğru yöntem, bir veteriner hekime başvurmak ve gerekli tetkiklerle kesin teşhis konulmasını sağlamaktır. Röntgen, kan tahlili ve diğer testlerle hastalığın net bir şekilde belirlenmesi en doğru yoldur. Tedavi sürecinde de bilimsel ve tıbbi yöntemler uygulanmalıdır. Örneğin, mantar tedavisinde antifungal ilaç kullanımı esastır. Zeolit tozu destekleyici olarak verilebilir, ancak zeolitin ana tedavi yöntemi olarak kullanılması çok büyük bir hatadır.
Ancak, bir başka sorun da ülkemizde kuşlar konusunda uzman veteriner bulmanın oldukça zor olmasıdır. Pek çok veteriner kuş hastalıkları konusunda yeterli bilgiye sahip değildir ve yanlış teşhisler koyabilmektedirler. Bu durum, kuş sahiplerini hastalıklar konusunda kendince araştırma yapmaya yönlendirmektedir. Ben de geçmişte veterinerler konusunda edindiğim olumsuz tecrübeler sonucunda bu konuda araştırmalar yaparak, birçok bilimsel makale okuyarak, hastalıkların kuşlardaki belirtilerini ve tedavi yöntemlerini öğrenmeye çalıştım. Kuşlarımın sağlığı için edindiğim bu bilgiler, zamanla geniş bir bilgi birikimine sahip olmama yardımcı oldu.
Ancak her şeyi bildiğimi iddia etmiyorum bu mümkün olamaz ; yanılabilme ihtimalim her zaman var. Fakat benim yaklaşımım ; bilimsel temellere dayanma yönündedir. En azından kekik veya zencefil gibi yöntemlerin ciddi hastalıkları tedavi edemeyeceğinin farkındayım. Bu alternatif yöntemler doğru dozda koruma amaçlı kullanılabilir olmalarına rağmen hastalık tedavisi için kullanılmayacağı kesindir.
Kuş Sahiplerine Öneriler
Bu noktada, kuş sahiplerine birkaç önemli öneride bulunmak istiyorum:
1. Özellikle de alternatif yöntemler öneren kişilere itibar etmeyin.
2. Öncelikle bir veteriner aracılığıyla teşhis ve tedavi sürecini başlatın. Eğer bu mümkün değilse, her öneriyi dikkate alarak değil de, en güvenilir kaynaktan gelen tedavi yöntemini uygulayın.
3. İlaçlar sihirli değnek olmadığının farkında olun. Kuşlar, bir gün ilaç içip hemen iyileşmezler. Tedavi süreci zaman alır ve sabırlı olunmalıdır.
4. Antibiyotik ve antifungal ilaçları yarıda kesmek büyük bir hatadır. Bu tür ilaçların tam dozda ve yeterli süre kullanılması gerekmektedir. 1-2 gün kullanıp bırakmak, ilacı hiç kullanmamaktan daha kötü sonuçlar doğurabilir bunu unutmayın. Hata sonucu bir ilaca başladınız diyelim, antibiyotikse 3 gün antifungalse 5 gün devam edilmelidir.
5. İnsanlar için kullanılan trifuculan ve mikostatin gibi ilaçları veterinerler reçete ettikleri halde çok ağırdır sakın kullanmayın şeklinde sırf ürün satmaya yönlik yorumlar görüyorum. Arkadalar tabiki insanlar için üretilmiş her ilaç kanatlılarda kullanılmaz. Ancak bunun istisnaları vardır. Bazı doksisiklin, amoksisilin gibi antibiyotik etken maddeleri ortak kullanılabilir niteliktedir. Nistatin ve benzeri antifungal ilaçlar vs ortak kullanılabilir özelliktedir. Bu saydıklarım sadece örnektir birçok etken madde ortak kullanılmaktadır. Bu minvaldeki yorumlara da itibar etmeyin.
Kuş hastalıkları ve tedavi sürecinde bilimsel yaklaşımlar benimsenmelidir. Kuşlarımızın sağlığı ticari kaygılara feda edilmemeli ve doğru teşhis ile etkili tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Kuş sahipleri olarak bilinçli hareket etmeli ve minik dostlarımızın yaşam kalitesini en iyi şekilde korumaya çalışmamız gerektiğini unutmayalım..
Sosyal medya ve bazı forumlarda kuş hastalıkları ve tedavileri hakkında büyük bir bilgi kirliliği mevcuttur. Bu durum, kuş sahiplerinin yanlış yönlendirilmesine ve maalesef kuşların sağlığının riske atılmasına neden olmaktadır. Kuş sahiplerinin sık gördüğüm en büyük hatası, kuşlarının küçük olmasından dolayı hastalıklarının da basit çözümlerle geçeceğini düşünmektir. Ancak bu, büyük bir yanılgıdır. "Vitamin verdim, geçmedi" gibi yorumlar, birçok kişinin hastalıklara basit bir yaklaşım sergilediğini ve kuşlarına vitamin takviyelerini bile lüks bir şey olarak gördüğünü göstermektedir..
Kuşlarda Görülen Ciddi Hastalıklar
Kuşlar da insanlar gibi ciddi hastalıklara yakalanabilirler. Kanser, şeker hastalığı, kalp, karaciğer ve böbrek hastalıkları kuşlarda da görülebilir. Özellikle karaciğer hastalıkları, ve karaciğer yağlanması oldukça yaygındır. Ayrıca Mantar, bakteri ve virüs kaynaklı hastalıklar, bağırsak enfeksiyonları, kursak mantarı, solunum yolu enfeksiyonları gibi birçok ciddi hastalık kuşları etkileyebilir. Bu tür hastalıkların vitamin veya doğal yöntemlerle tedavi edilmesi mümkün değildir. Basit bir örnekle, kanser olmuş veya E. coli hastalığına yakalanmış bir kuşun sadece vitamin veya kekik benzeri doğal yöntemler ile iyileşmesi beklenemez.
Doğal Yöntemlerin Yanıltıcılığı
Şaşkınlıkla ; bazı forumlarda ciddi hastalık yaşayan kuşlara kekik, zencefil gibi doğal ürünleri tedavi amaçlı kullandırmakta olduklarını duymaktayım. Ancak bu yöntemler çoğu hastalıkta etkili değildir. Hatta neredeyse hiçbir hastalıkta... Örneğin, solunum yolu enfeksiyonu geçiren bir kuşa kekik çayı vermek belki bronşları geçici olarak rahatlatabilir, ancak enfeksiyonu tedavi etmeyeceği kesindir. Eğer bu yöntemler gerçekten işe yarasaydı, insanlarda da boğaz enfeksiyonları için doktora gitmek, antibiyotik kullanmak yerine sadece kekik çayı içmek yeterli olurdu. Ancak taktir edersiniz ki bu mantıklı ve işlevsel bir yaklaşım değildir.
Yanlış Bilgilerin Yıkıcı Sonuçları
Üzülerek belirtmek gerekir ki, bahse konu forumlarda mantar hastalığı olan bir kuş için grit kumu, zeolit tozu veya kekik çayı gibi bilimsel temelden uzak önerilerde bulunulmaktadır. Hatta bir mantar hastalığı vakasında, sahibince veterinere götürülen bir kuşa mantar teşhisi konulmuş ve veterinerce nistatin etken maddeli bir ilaç reçete edilmiştir. Ancak forumdaki bazı kişiler, mikostatinin insanlar için kullanılan bir ilaç olduğunu ve kuşlara ağır geleceği yönünde yanlış bilgiler vererek, kuş sahibini zeolit ve başka ürünler temin etmek ve kullanmak üzere "foruma bağlı" bir siteye yönlendirmişlerdir. Sonuç olarak kuş sahibince, veterinerin önerdiği ilaç kullanılmamış ve sadece zeolit tozu ile tedavi edilmeye çalışılmış ve kuş maalesef hayatını kaybetmiştir. Bu tür vakalar, ticari kaygıların masum canlılar üzerinde nasıl yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Bu durum etik ve vicdani açıdan kabul edilemezdir. Beni çok ilgilendiren bir durum olmamasına rağmen, bunu görüp sessiz kalamazdım..
Doğru Yaklaşım: Bilimsel ve Tıbbi Yöntemler
Hasta bir kuş için en doğru yöntem, bir veteriner hekime başvurmak ve gerekli tetkiklerle kesin teşhis konulmasını sağlamaktır. Röntgen, kan tahlili ve diğer testlerle hastalığın net bir şekilde belirlenmesi en doğru yoldur. Tedavi sürecinde de bilimsel ve tıbbi yöntemler uygulanmalıdır. Örneğin, mantar tedavisinde antifungal ilaç kullanımı esastır. Zeolit tozu destekleyici olarak verilebilir, ancak zeolitin ana tedavi yöntemi olarak kullanılması çok büyük bir hatadır.
Ancak, bir başka sorun da ülkemizde kuşlar konusunda uzman veteriner bulmanın oldukça zor olmasıdır. Pek çok veteriner kuş hastalıkları konusunda yeterli bilgiye sahip değildir ve yanlış teşhisler koyabilmektedirler. Bu durum, kuş sahiplerini hastalıklar konusunda kendince araştırma yapmaya yönlendirmektedir. Ben de geçmişte veterinerler konusunda edindiğim olumsuz tecrübeler sonucunda bu konuda araştırmalar yaparak, birçok bilimsel makale okuyarak, hastalıkların kuşlardaki belirtilerini ve tedavi yöntemlerini öğrenmeye çalıştım. Kuşlarımın sağlığı için edindiğim bu bilgiler, zamanla geniş bir bilgi birikimine sahip olmama yardımcı oldu.
Ancak her şeyi bildiğimi iddia etmiyorum bu mümkün olamaz ; yanılabilme ihtimalim her zaman var. Fakat benim yaklaşımım ; bilimsel temellere dayanma yönündedir. En azından kekik veya zencefil gibi yöntemlerin ciddi hastalıkları tedavi edemeyeceğinin farkındayım. Bu alternatif yöntemler doğru dozda koruma amaçlı kullanılabilir olmalarına rağmen hastalık tedavisi için kullanılmayacağı kesindir.
Kuş Sahiplerine Öneriler
Bu noktada, kuş sahiplerine birkaç önemli öneride bulunmak istiyorum:
1. Özellikle de alternatif yöntemler öneren kişilere itibar etmeyin.
2. Öncelikle bir veteriner aracılığıyla teşhis ve tedavi sürecini başlatın. Eğer bu mümkün değilse, her öneriyi dikkate alarak değil de, en güvenilir kaynaktan gelen tedavi yöntemini uygulayın.
3. İlaçlar sihirli değnek olmadığının farkında olun. Kuşlar, bir gün ilaç içip hemen iyileşmezler. Tedavi süreci zaman alır ve sabırlı olunmalıdır.
4. Antibiyotik ve antifungal ilaçları yarıda kesmek büyük bir hatadır. Bu tür ilaçların tam dozda ve yeterli süre kullanılması gerekmektedir. 1-2 gün kullanıp bırakmak, ilacı hiç kullanmamaktan daha kötü sonuçlar doğurabilir bunu unutmayın. Hata sonucu bir ilaca başladınız diyelim, antibiyotikse 3 gün antifungalse 5 gün devam edilmelidir.
5. İnsanlar için kullanılan trifuculan ve mikostatin gibi ilaçları veterinerler reçete ettikleri halde çok ağırdır sakın kullanmayın şeklinde sırf ürün satmaya yönlik yorumlar görüyorum. Arkadalar tabiki insanlar için üretilmiş her ilaç kanatlılarda kullanılmaz. Ancak bunun istisnaları vardır. Bazı doksisiklin, amoksisilin gibi antibiyotik etken maddeleri ortak kullanılabilir niteliktedir. Nistatin ve benzeri antifungal ilaçlar vs ortak kullanılabilir özelliktedir. Bu saydıklarım sadece örnektir birçok etken madde ortak kullanılmaktadır. Bu minvaldeki yorumlara da itibar etmeyin.
Kuş hastalıkları ve tedavi sürecinde bilimsel yaklaşımlar benimsenmelidir. Kuşlarımızın sağlığı ticari kaygılara feda edilmemeli ve doğru teşhis ile etkili tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Kuş sahipleri olarak bilinçli hareket etmeli ve minik dostlarımızın yaşam kalitesini en iyi şekilde korumaya çalışmamız gerektiğini unutmayalım..
kaç kuş zeolitle iyileşti desen bir tane örnek gösteremezler buna adım gibi eminim..
