Tohumların Ekim Öncesi Ön İşlemleri
Tohumlar ekim öncesinde doğru şekilde saklanır ve ya hazırlanırsa çimlendirme oranımız yükselecektir. Bu konu farklı tohumların dikim öncesi tabi oldukları ön işlemlerle ilgili kısa bilgiler vermektedir. Elbette her bitki yok fakat en çok tercih ettiklerimiz buradalar.
Abies spp.(Göknar)
Genellikle sonbahar ekimi herhangi bir işlem gerektirmez. İlkbahar ekimi yapılacak ise 3-4 hafta rutubetli kumdasoğuk katlama yapıldıktan sonra İlkbaharda mümkün olduğunca erken ekilmelidir. (Mümkünse Şubatta) A.cilicica erken ekilirse başkaca bir işlem gerektirmez.
Acer campastre (Ova Akçaağacı)
4 hafta sıcak 12-24 hafta soğuk ortamda ön işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer cappadocicum (Doğu Karadeniz Akçaağacı)
12-16 hafta soğuk ortamda ön işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer palmatum (Japon Akçaağacı)
Taze tohumlar toplandıktan sonra süratle sonbaharda ekilir. Ancak ilkbaharda erken çıkan dona karşı korunmalıdır veya 4 hafta sıcak 4-12 hafta soğuk ortamda tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)
Toplandıktan sonra hemen ekilir veya kuru ve serin bir yerde Şubat sonuna kadar depolanarak rutubetli kum içinde 12-16 hafta 1-5 derecede soğuk ortamda katlandıktan sonra erken ilkbaharda ekilir.
Acer pseudoplatanus (Dağ Akçaağacı)
Az miktarda tohum için A.platanoides gibi işlem yapılır. Fazla miktarlar için ise çıplak olarak 6-12 hafta soğuk ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Acer rubrum
Uzun süre depolamak mümkün ise de toplandıktan sonra hemen ekilebilir.
Acer saccharum (Şeker Akçaağacı)
Toplandıktan sonra süratle ekilmelidir. Zira hayatiyetini öabuk kaybeder.
Aesculus hippocastanum (At Kestanesi)
Sonbaharda toplandıktan sonra hemen ekilmelidir. Ya da ilkbahara kadar soğuk katlamada bırakıldıktan sonra ekilmelidir. İthal edilen kurumuş tohumlar ekimden önce ılık suda şişirilmelidir.
Ailanthus altissima (Kokar Ağaç)
Rutubetli kumda 8 hafta kadar soğuk koşullarda katlandıktan sonra kış sonu ve ya ilkbaharda ekilmelidir.
Albizzia julibrisima (Gülibrişim)
Sülfürik asitle işlem yapılarak çimlenme engeli giderilir.
4 hafta soğuk depolamadan sonra kumla karıştırılarak ilkbaharda ekilmelidir.
Önemli Süs Bitkileri Tohumlarının Ekim Öncesi Tabi Oldukları Ön İşlemler
Berberis (Kadın Tuzluğu)
6-13 hafta arasında soğuk şartlarda katlamaya alındıktan sonra ilkbaharda ekilir
Betula (Huş)
Tohumlar çıplak olarak soğuk depolamadan sonra kumla karıştırılarak ilkbaharda ekilmelidir. Sonbaharda hatta kar üzerine de ekilebilir.
Camellia (Çay Bitkisi)
Tohum kabukları setleşmeden ekilmelidir. Kabuk sertleşmiş ise üzerine sıcak su dökülür ve gittikçe soğuyan suda 24 saat bekletildikten sonra ekilir.
Carpinus betulus (Adi Gürgen)
4 hafta sıcakta ve 12-14 hafta da soğukta bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir
Carya (Ceviz)
Ya tohum sonbaharda hiç bir işlem yapılmadan ekilir ya da 13 hafta soğuk bir ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Castanea sativa (Kestane)
Sonbaharda (Ekim-Kasım) ekilmeli veya ilkbahara kadar rutubetli kumda soğuk katlamaya tabi tutularak ilkbaharda ekilmelidir.
Catalpa spp (Katalpa)
Tohumlar hiç bir ön işleme gerek kalmaksızın kış aylarında oda sıcaklığında muhafaza edilerek ilkbaharda ekilir.
Cedrus libani (Toros Sediri)
Sonbahar veya 4 haftalık kumda soğuk katlamaile ilkbaharda ekilir.
Celtis occidentalis (Batı Çitlenbiği)
Sonbaharda ekilebilir veya 8-12 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Cecis siliquastrum (Erguvan)
Sonbaharda tohumlar toplanır toplanmaz ekilebilir. İlkbaharda ekilmesi halinde daha önce 2 ay kadar soğuk suda katlama zorunludur.
Chaenomeles japonica (Japon Ayvası)
Toplandıktan sonra sonbaharda hemen ekilir veya 2 hafta sıcak 8-16 hafta soğuk işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Chamaecyparis spp. (Kamasiparis-Yalancı Servi)
Kumda 8-12 haftalık soğuk katlama yapıldıktan sonra ekilir.
Corylus avellana (Adi Fındık)
Temizlendikten ve 2 gün suda şişirildikten sonra sonbaharda ekilir. İlkbaharda ekilecekse 12-16 hafta soğuk katlamaya tabi tutulur.
Cotoneaster salicifolia (Dağ Muşmulası)
12 hafta sıcak 12 hafta soğuk katlamaya tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Crataegus monogyna ve Crataegus oxycantha (Alıçlar)
4-8 hafta sıcak 12-16 hafta soğuk katlama yapıldıktan sonra ilkbaharda ekilir.
Eleagnus angustifolia (İğde)
Sonbaharda ekilir veya asit işleminden sonra 4 saat sıcak 8-12 saat soğuk katlama uygulanarak ilkbaharda ekilir.
Eucalyptus spp. (Okaliptus)
Kuru olarak saklandıktan sonra ilkbaharda ekilir
Fagus spp. (Kayın)
Toprağa direk ekilebileceği gibi 1-20 hafta soğuk katlamadan sonra da ekilebilir
Fraxinus angustifolia (Sivri Meyveli Dişbudak)
2-4 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Fraxinus excelsior (Adi Dişbudak)
8-12 saat sıcak, 8-12 saat de soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir
Fraxinus ornus (Çiçekli Dişbudak)
Sonbaharda veya 2-4 hafta sıcak 12 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Ginkgo bloba (Mabet Ağacı)
Rutubetli kumda 4-8 hafta soğuk katlama uygulandıktan sonra ekilir.
Ilex aquifolium (Çoban Püskülü)
Çimlenme engelini giderecek yöntem henüz bulunamamkla birlikte, 40 hafta sıcak 24 hafta soğuk katlama önerilir.
Juglans nigra (Kara Ceviz) ve Juglans regia (Adi Ceviz)
Meyve kabukları alınarak ortaya çıkan sert kabuklu tohum rutubetli kumda 12-20 hafta soğuk katlama uygulandıktan sonra ekilir.
Juniperus spp (Ardıçlar)
Kozalağın etli kısmı parçalanarak veya yıkanarak tohumlar temizlendikten sonra rutubetli kumda türlere göre 4-20 hafta soğuk katlamaya yapılarak ekilir.
Ligustrum spp. (Kurtbağrı)
8-12 hafta soğuk katlamaya tabi tutulur.
Liquidambar orientlis (Anadolu Sığla Ağacı)
Herhangi bir ön işleme gerek olmadan ekilir.
Magnolia spp. (Manolyalar)
Tohumlar sonbaharda toplanıp temizlendikten sonra hemen ekilmelidir. Tohumlar kurur veya oda sıcaklığında kışın bekletilirse hayatiyetini kaybeder. Daha sonra ekilecekse 12-24 hafta soğuk katlamaya alınmalıdır. Ekim yapıldıktan sonra çimlenme ortamı hiç bir zaman kuru kalmamalıdır.
Mahonia aquifolium (Mahonya)
5-13 haftalık soğuk katlamadan sonra ekilebilir.
Morus alba (Akdut) ve Morus nigra (Karadut)
Çıplak olarak 4-12 hafta soğuk ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Ostrya carpinifolia (Kayacık)
8 hafta sıcak ve 16-20 hafta soğuk katlamadan sonra ekilir.
Pittosporum spp. (Pitosporum)
Tohumun çimlendirilmsi güç değildir. Bir torba içinde konulan tohumlar bir kaç saniye kaynar su içinde tutulurlarsa çimlenme çabuklaşır.
Platanus spp. (Çınarlar)
Kış sonunda ağaçtan toplanan meyveler ufalanarak tohumları ayrıldıktan sonra kumla karıştırılarak ikbaharda doğrudan dikilir.
Prunus cerasifera (Süs Eriği)
Meyvelerin etli kısmı temizlenip yıkanarak 2 hafta sıcak, 18 hafta soğuk katlamadan sonra ekilir.
Quercus spp. (Meşeler)
Tohum toplandıktan sonra sonbaharda hemen ekilmelidir. Aksi halde ilkbahara kadar rutubetli kum içinde 4-8 hafta soğuk katlamaya tabi tutulduktan sonra ekilmelidir. Q.cerris, Q.petraea, Q.roburda soğuk katlamaya gerek yoktur.
Robinia pseudoacacia (Yalancı Akasya)
Asit, mekanik zedeleme veya sıcak suda şişirme yöntemlerinden biri uygulandıktan sonra rutubetli kumda katlanarak Mart sonu veya Nisan başında ekilir.
Rosa canina (Kuşburnu)
8 hafta sıcak, 8-12 hafta soğuk katlamadan sonrailkbaharda ekilir.
Taxus baccata (Porsuk)
Etli kısımdan ayrılan tohumlar katlamaya alınarak ertesi yılın ilkbaharında ekilir. Tohumlar katlamada 4 yıl bırakılarak parti parti ekilebilir.
Tilia spp (Ihlamur)
Meyveler yeşilden kahverengi-sarı renge dönüştüğünde hemen ekilmelidir. Aksi halde 4-20 hafta sıca, 20-24 hafta soğuk katlamadan sonra ekilmelidir.
Thuja occidentalis (Batı Mazısı)
Doğrudan ekilebildiği gibi 8 hafta katlama uygulanırsa daha iyi sonuç alınır.
Viburnum spp. (Kartopu)
Çimlenme engelini giderici etkin bir yöntem yoktur. Onun için meyveler tam olgunlaşmadan tohumlar çıkarılarak yazın ekilmeli ve yastıklar nemli tutulmalıdır.
Soğukta Katlama Nedir ?
Soğukta Katlama : Dinlenme halindeki embiryoların çimlenme olgunluğuna getirilmesi ve tohum kabuklarının yapısının sağlanması amaçlanır.
Nemli tohumların çimlenmeden önce belirli bir süre düşük sıcaklıkta tutularak dinlenme halindeki embriyoya sahip çalı ve ağaç tohumlarının çabuk ve yeknesak çimlenmesinde etkin olan bir işlemdir. Bu işlem yapılmadıkça belirli türlerin tohumları çok yavaş, uzun sürede ve düzensiz bir çimlenme gösterir.
Bu gelişmenin olabilmesi için sıcaklığın 0-10 oC arasında tutulması, ortamın nemli ve havadar olması, katlamada belirli bir sürenin geçirilmesi zorunlu olmaktadır.
Orman ağaçlarında tohumla fidan üretimi
Giriş; Orman ağaçlarında tohumdan fidan üretimi çok hassas ve dikkat gerektiren bir iştir.
Tohumla fidan üretimini anlatırken tohumun yapısı ile ilgili bazı temel bilgilerin de bilinmesi gerekir. Bu nedenle tohumun yapısı kısaca açıklanmıştır.
Tohum nedir: Bir bitkideki dişi çiçeğin, aynı türün erkek çiçek polenleri ile döllenmesi sonucu ortaya çıkan oluşumdur.
Tohum, 3 bölümden oluşur.
1-Embriyo
Embriyo; Tohum içerisindeki bitki taslağıdır ve 3 kısımdan oluşur. a-Kökcük b- Gövdecik c- Çenek yapraklar
2-Endosperm
Tohumun çimlenmesi ve ilk gelişimini sağlaması için gerekli olan besin kaynağıdır.
3-Tohum kabuğu
Tohum kabuğu ise adından da anlaşılacağı üzere embriyo ve endespermi çevreleyen kısımdır ve iki kısımdan oluşur. a-Dış kabuk b-İç kabuk
Tohumun çimlenmesi:
Sağlıklı tohumlar; uygun nem, sıcaklık ve oksijeni bulduğu zaman belirli bir süre sonra çimlenir. Bu şartlar sağlandığı halde sağlıklı, sağlam tohumlarda çimlenme olmuyorsa çimlenme engeli var demektir.
Çimlenme Engeli nedir?
Çimlenme engeli; tohumun kendi iç ve dış özelliklerinden kaynaklanan ve çimlenmeyi engelleyen özelliktir. Bir başka ifade ile; tohumun çimlenmesi için gerekli şartlar sağlandığı halde tohumun çimlenmemesinin engellenmesidir.
Çimlenme engelini yaratan özellikler nelerdir?
a-Tohum Kabuğundan veya Etli Kısmından Kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun çimlenmesi için dış kabuktan içeriye su girmesi ve tohumun şişmesi gerekir. Dış kabuk kalın ve sert olduğu taktirde tohumun içerisine su nüfuz edemez ve çimlenme gerçekleşemez. Bu durumda dış kabuğun aşındırılması veya inceltilmesi gerekir.
Çimlenme, tohumun dışındaki etli kısımda yer alan bazı kimyasal maddelerden de olumsuz etkilenebilir.
b-Embriyodan kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun embriyosunun tam olarak gelişmemesi veya belirli bir süre dinlenme veya uyku ihtiyacı hissetmesidir.
c-Endospermden Kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun çimlenmesinde enerji kaynağı olan endosperm içerisindeki besin maddelerinin kullanıma hazır olmamasıdır.
Çimlenme engeli tüm ağaç ve çalı türü tohumlarında görülmez. Bazı türlerde ise yukarıda sayılan çimlenme engelinin ikisi veya üçü bir arada görülebilir.
Çimlenme Engelleri Nasıl Giderilir.
Çimlenme engelini gidermek için yapılan işlemlere; tohumun ekim öncesi göreceği işlemler, ön işlem veya uyarıcı işlem denilmektedir. Bunlar hakkında pratiğe dönük kısa açıklamalar aşağıda yapılmıştır.
a-Asitle muamele;
Akasya, Yalancı akasya, İğde, Harnup Gladiçya gibi sert kabuklu tohumlar %95lik konsantre sülfürik asitle muamele edilir. Asit yakıcı bir kimyasal maddedir. Bu nedenle tohumların gözenekli, kevgir gibi çelik bir kaba konularak asite daldırılması ve türlere göre değişen sürelerde 5-60 saniye kadar asitte tutulması ve daha sonra tohumların bol su ile yıkanması gerekmektedir. Ancak bu işlemin deneyimli kişilerce yapılması gerekir.
b-Tohum Kabuğunu Aşındırılması;
Tohum kabuğundan veya etinden kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinin en tehlikesiz yolu ise dış kabuğun aşındırılarak inceltilmesidir. Bunun için tohumun dış kabuğunu zedeleyen tambur şeklinde, tamburun içerisinde zedelemeyi yapan metal çivi veya çıkıntılar olan elektrikle veya elle çevrilen aletler geliştirilmiştir. En basit yöntem ise bir kabın içerisine tohumlarla birlikte çakıl taşlarının konularak sallanması veya çevrilmesidir.
Benzer şekilde etli meyvelerin etli kısmını ayıran aletler de geliştirilmiştir.
Burada hatırlatılması gereken en önemli husus ise sert kabuklu tohumların daha kabukları tam olarak sertleşmeden toplanarak ekilmesi halinde çimlenme engelinin aşılabileceğidir.
c-Sıcak Suda Bırakma;
Kabuktan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesi için uygulanan yöntemlerden biri de tohumların sıcak suda bırakılmasıdır. Burada tohumların haşlanma riski vardır. Bunun için tohum hacminin 4-5 katı su kaynatılır ve ateşten indirilir. Daha sonra soğumaya bırakılan suya tohumlar atılarak 12-24 saat kadar burada tutulur. Sıcaklığın etkisi ile su alıp şişen tohumlar dibe çöker diğerleri üstte kalır. Su alıp şişmeyen tohumları tekrar sıcak suda bırakmak gerekebilir.
d-Sıcak katlama;
Tohum kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde uygulanan bir diğer yöntem ise sıcak katlamadır. Sıcak katlamada; 24 saat suda ıslatılan tohumlar suyu süzülmüş ıslak kum veya turba ile karıştırılarak oda sıcaklığında türlere göre belirtilen süre kadar tutulur.
e-Soğuk Katlama;
Embriyodan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Soğuk Islak katlama da denilen bu yöntemle tohumlar rutubetli, soğuk ve havadar ortamda belirli bir süre bekletilerek (dinlendirilerek) embriyoların gelişmesi ve uyku isteğinin yerine getirilmesi sağlanır.
Bunun için : 24 saat suda bekleyen ve suyu süzülen tohumlar yine suyu süzülmüş ıslak kumla karıştırılarak polietilen (naylon) poşet içerisinde belirli süre + 4 derecede bekletilir. +4 derece için evlerde kullandığımız buzdolaplarının sebzeliği uygundur. Katlamadan çıkan tohumlar hemen tüpe veya yastığa ekilmelidir.
Katlamada Dikkat Edilecek Hususlar;
Gerek sıcak katlama gerekse soğuk katlama esnasında tohumlar belirli aralıklarla gözle kontrol edilmelidir. Tohumlarda küflenme olduğu taktirde tohumlar yıkanmalı ve mantara karşı ilaçlanmalıdır. Yapılan kontrollerde tohumlarda çatlama ve sürme gibi çimlenme hareketleri görüldüğünde katlamaya hemen son verilmeli ve tohumlar ekilmelidir.
Katlamada dikkat edilecek bir diğer husus ise katlamaya ne zaman başlanacağıdır. Normal olarak bazı tür tohumlar (Meşe, kestane, sedir, göknar vb.) sonbaharda ekildiği taktirde bahara kadar geçen sürede toprakta katlama olacağından ayrıca katlamaya gerek duyulmaz. Buna karşın tohumu sonbaharda ekme gibi bir şansımız olmadığı taktirde katlamayı yapmak zorundayız.
Bu durumda katlamaya başlama zamanı önem kazanmaktadır. Örneğin sedir tohumunu Ocak ayında temin ettik ve normal olarak ta Nisan ayında ekmek istiyoruz.. Sedir tohumunun bir aylık bir soğuk katlama isteği olduğunu düşünürsek katlamaya Mart ayında başlamak durumundayız.
Aksi taktirde Ocak ayında temin ettiğimiz tohumu hemen katlamaya aldığımız taktirde Şubat ayında ekmek gerekecektir. Eğer sera gibi bir ortamımız yok ise Şubat ayında katlamadan çıkan tohumları zayi etmek durumunda kalabiliriz. Bu nedenle ekeceğimiz türün özelliğine göre ekim zamanımızı belirleyip katlama süresi kadar önceden katlamaya başlamak gerekmektedir.
Ağaç ve Çalı Türlerine Göre Tohumların Ekim Öncesi Göreceği İşlemler;
Türkiye’de özel fidan üreticileri yerli türler yanında ağırlıklı olarak yabancı tür (exzotik) tohumları kullanmaktadır. Bu nedenle aşağıda bazı yerli türler ile ağırlıklı olarak ta yabancı tür tohumların ekim öncesi göreceği işlemler tablo halinde verilmiştir.
TOHUMLARIN EKİM ÖNCESİ GÖRECEĞİ İŞLEMLER
Tohum Türü Öneriler
Abies bornmülleriana-Uludağ göknarı
Abies nordmanniana- Doğu Karadeniz göknarı
Abies Equi trojani- Kazdağı göknarı
Abies cilicia-Toros göknarı
Sonbaharda ekilemediği taktirde 21 gün soğuk katlama yapılmalıdır.
Abies concolor- Gümüşi göknar
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Abies pinsapo- İspanya göknarı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Acer palmatum atropurpureum- Kırmızı yapraklı Japon akçaağacı
37.7 C derece sıcak suda 24-48 saat tutulmalı, tohumların suyu süzüldükten sonra yarı yarıya turba ile karıştırılarak naylon torbaya konulmalı ve 21 C derecede (Oda sıcaklığında) 60 gün ve 60 günden az olmamak üzere 120 güne kadar soğuk katlama yapılmalıdır.
Cedrus libani-Toros sediri
Sonbaharda ekilemediği taktirde 30 gün soğuk katlama yapılmalıdır.
Cedrus atlantica- Atlas sediri
24 saat suda ıslatılmalı, katlamaya gerek duyulmaz
Cedrus deodora- Himalaya sediri
Atlas sedirinde olduğu gibi. Ancak 14-30 gün soğuk katlama hızlı sonuç alınmasını sağlar.
Cupressus arizonica- Arizona servisi, Mavi servi
24 saat suda ıslatılmalı, 30 gün soğuk katlama yapılmalı.
(Mantar için 1 galon suya 4 yemek kaşığı Captan mantar ilacı katılarak soğuk katlama yapılmalı.)
Ginko biloba- Fil kulağı, ginko
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Larix decidua- Melez
24 saat suda ıslatılmalı
Liriedendron tulipifera- Lale ağacı
24 saat suda ıslatılmalı, 180 gün soğuk katlama yapılmalı
Magnolia soulengena- Manolya
24 saat suda ıslatılmalı, 120 gün soğuk katlama yapılmalı
Photinia willosa- Alev ağacı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Picea orientalis-Doğu ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea abies- Batı ladini, Avrupa ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea engelmannii- Engelmani ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea omorica- Sırp ladini
24 saat suda ıslatılmalı,
Picea pungens glauca- Mavi ladin
24 saat suda ıslatılmalı
Picea sitchensis- Sitka ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus nigra- Karaçam, Pinus buritia-Kızılçam,
Pinus pinea-Fıstıkçamı
Pinus halepensis- Halep çamı
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus griffithi-Pinus excelsa- Ağlayan çam
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus mugo- Bodur çam, Mugo çamı
24 saat suda ıslatılmalı
Platanus acerifolia- Londra çınarı
24 saat suda ıslatılmalı, 90 gün soğuk katlama yapılmalı
Poulovnia tomentosa- Pavlonya
Toprak yüzeyine ekilmeli ve sıkıştırlımalı
Psudotsuga taxifolia- Duglaz
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Sekoya gigentea- Sekoya
24 saat suda ıslatılmalı, 30 gün soğuk katlama yapılmalı
Taxus baccata- Porsuk
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Sonbaharda ekildiğinde baharda çimlenebilir, katlamaya gerek kalmaz.
Thuja orientalis- Doğu mazısı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Tilia americana- Amerikan ıhlamuru
Sıcak sudan geçirilmeli, 24 saat suda tutulmalı ve 90 gün soğuk katlama yapılmalı
Wisteria sinensis- Mor salkım
24 saat suda ıslatılmalı.
Prof.Dr. Suad ÜRGENÇ
Tohumlar ekim öncesinde doğru şekilde saklanır ve ya hazırlanırsa çimlendirme oranımız yükselecektir. Bu konu farklı tohumların dikim öncesi tabi oldukları ön işlemlerle ilgili kısa bilgiler vermektedir. Elbette her bitki yok fakat en çok tercih ettiklerimiz buradalar.
Abies spp.(Göknar)
Genellikle sonbahar ekimi herhangi bir işlem gerektirmez. İlkbahar ekimi yapılacak ise 3-4 hafta rutubetli kumdasoğuk katlama yapıldıktan sonra İlkbaharda mümkün olduğunca erken ekilmelidir. (Mümkünse Şubatta) A.cilicica erken ekilirse başkaca bir işlem gerektirmez.
Acer campastre (Ova Akçaağacı)
4 hafta sıcak 12-24 hafta soğuk ortamda ön işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer cappadocicum (Doğu Karadeniz Akçaağacı)
12-16 hafta soğuk ortamda ön işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer palmatum (Japon Akçaağacı)
Taze tohumlar toplandıktan sonra süratle sonbaharda ekilir. Ancak ilkbaharda erken çıkan dona karşı korunmalıdır veya 4 hafta sıcak 4-12 hafta soğuk ortamda tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)
Toplandıktan sonra hemen ekilir veya kuru ve serin bir yerde Şubat sonuna kadar depolanarak rutubetli kum içinde 12-16 hafta 1-5 derecede soğuk ortamda katlandıktan sonra erken ilkbaharda ekilir.
Acer pseudoplatanus (Dağ Akçaağacı)
Az miktarda tohum için A.platanoides gibi işlem yapılır. Fazla miktarlar için ise çıplak olarak 6-12 hafta soğuk ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Acer rubrum
Uzun süre depolamak mümkün ise de toplandıktan sonra hemen ekilebilir.
Acer saccharum (Şeker Akçaağacı)
Toplandıktan sonra süratle ekilmelidir. Zira hayatiyetini öabuk kaybeder.
Aesculus hippocastanum (At Kestanesi)
Sonbaharda toplandıktan sonra hemen ekilmelidir. Ya da ilkbahara kadar soğuk katlamada bırakıldıktan sonra ekilmelidir. İthal edilen kurumuş tohumlar ekimden önce ılık suda şişirilmelidir.
Ailanthus altissima (Kokar Ağaç)
Rutubetli kumda 8 hafta kadar soğuk koşullarda katlandıktan sonra kış sonu ve ya ilkbaharda ekilmelidir.
Albizzia julibrisima (Gülibrişim)
Sülfürik asitle işlem yapılarak çimlenme engeli giderilir.
4 hafta soğuk depolamadan sonra kumla karıştırılarak ilkbaharda ekilmelidir.
Önemli Süs Bitkileri Tohumlarının Ekim Öncesi Tabi Oldukları Ön İşlemler
Berberis (Kadın Tuzluğu)
6-13 hafta arasında soğuk şartlarda katlamaya alındıktan sonra ilkbaharda ekilir
Betula (Huş)
Tohumlar çıplak olarak soğuk depolamadan sonra kumla karıştırılarak ilkbaharda ekilmelidir. Sonbaharda hatta kar üzerine de ekilebilir.
Camellia (Çay Bitkisi)
Tohum kabukları setleşmeden ekilmelidir. Kabuk sertleşmiş ise üzerine sıcak su dökülür ve gittikçe soğuyan suda 24 saat bekletildikten sonra ekilir.
Carpinus betulus (Adi Gürgen)
4 hafta sıcakta ve 12-14 hafta da soğukta bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir
Carya (Ceviz)
Ya tohum sonbaharda hiç bir işlem yapılmadan ekilir ya da 13 hafta soğuk bir ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Castanea sativa (Kestane)
Sonbaharda (Ekim-Kasım) ekilmeli veya ilkbahara kadar rutubetli kumda soğuk katlamaya tabi tutularak ilkbaharda ekilmelidir.
Catalpa spp (Katalpa)
Tohumlar hiç bir ön işleme gerek kalmaksızın kış aylarında oda sıcaklığında muhafaza edilerek ilkbaharda ekilir.
Cedrus libani (Toros Sediri)
Sonbahar veya 4 haftalık kumda soğuk katlamaile ilkbaharda ekilir.
Celtis occidentalis (Batı Çitlenbiği)
Sonbaharda ekilebilir veya 8-12 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Cecis siliquastrum (Erguvan)
Sonbaharda tohumlar toplanır toplanmaz ekilebilir. İlkbaharda ekilmesi halinde daha önce 2 ay kadar soğuk suda katlama zorunludur.
Chaenomeles japonica (Japon Ayvası)
Toplandıktan sonra sonbaharda hemen ekilir veya 2 hafta sıcak 8-16 hafta soğuk işleme tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Chamaecyparis spp. (Kamasiparis-Yalancı Servi)
Kumda 8-12 haftalık soğuk katlama yapıldıktan sonra ekilir.
Corylus avellana (Adi Fındık)
Temizlendikten ve 2 gün suda şişirildikten sonra sonbaharda ekilir. İlkbaharda ekilecekse 12-16 hafta soğuk katlamaya tabi tutulur.
Cotoneaster salicifolia (Dağ Muşmulası)
12 hafta sıcak 12 hafta soğuk katlamaya tabi tutulduktan sonra ilkbaharda ekilir.
Crataegus monogyna ve Crataegus oxycantha (Alıçlar)
4-8 hafta sıcak 12-16 hafta soğuk katlama yapıldıktan sonra ilkbaharda ekilir.
Eleagnus angustifolia (İğde)
Sonbaharda ekilir veya asit işleminden sonra 4 saat sıcak 8-12 saat soğuk katlama uygulanarak ilkbaharda ekilir.
Eucalyptus spp. (Okaliptus)
Kuru olarak saklandıktan sonra ilkbaharda ekilir
Fagus spp. (Kayın)
Toprağa direk ekilebileceği gibi 1-20 hafta soğuk katlamadan sonra da ekilebilir
Fraxinus angustifolia (Sivri Meyveli Dişbudak)
2-4 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Fraxinus excelsior (Adi Dişbudak)
8-12 saat sıcak, 8-12 saat de soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir
Fraxinus ornus (Çiçekli Dişbudak)
Sonbaharda veya 2-4 hafta sıcak 12 hafta soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.
Ginkgo bloba (Mabet Ağacı)
Rutubetli kumda 4-8 hafta soğuk katlama uygulandıktan sonra ekilir.
Ilex aquifolium (Çoban Püskülü)
Çimlenme engelini giderecek yöntem henüz bulunamamkla birlikte, 40 hafta sıcak 24 hafta soğuk katlama önerilir.
Juglans nigra (Kara Ceviz) ve Juglans regia (Adi Ceviz)
Meyve kabukları alınarak ortaya çıkan sert kabuklu tohum rutubetli kumda 12-20 hafta soğuk katlama uygulandıktan sonra ekilir.
Juniperus spp (Ardıçlar)
Kozalağın etli kısmı parçalanarak veya yıkanarak tohumlar temizlendikten sonra rutubetli kumda türlere göre 4-20 hafta soğuk katlamaya yapılarak ekilir.
Ligustrum spp. (Kurtbağrı)
8-12 hafta soğuk katlamaya tabi tutulur.
Liquidambar orientlis (Anadolu Sığla Ağacı)
Herhangi bir ön işleme gerek olmadan ekilir.
Magnolia spp. (Manolyalar)
Tohumlar sonbaharda toplanıp temizlendikten sonra hemen ekilmelidir. Tohumlar kurur veya oda sıcaklığında kışın bekletilirse hayatiyetini kaybeder. Daha sonra ekilecekse 12-24 hafta soğuk katlamaya alınmalıdır. Ekim yapıldıktan sonra çimlenme ortamı hiç bir zaman kuru kalmamalıdır.
Mahonia aquifolium (Mahonya)
5-13 haftalık soğuk katlamadan sonra ekilebilir.
Morus alba (Akdut) ve Morus nigra (Karadut)
Çıplak olarak 4-12 hafta soğuk ortamda bekletildikten sonra ilkbaharda ekilir.
Ostrya carpinifolia (Kayacık)
8 hafta sıcak ve 16-20 hafta soğuk katlamadan sonra ekilir.
Pittosporum spp. (Pitosporum)
Tohumun çimlendirilmsi güç değildir. Bir torba içinde konulan tohumlar bir kaç saniye kaynar su içinde tutulurlarsa çimlenme çabuklaşır.
Platanus spp. (Çınarlar)
Kış sonunda ağaçtan toplanan meyveler ufalanarak tohumları ayrıldıktan sonra kumla karıştırılarak ikbaharda doğrudan dikilir.
Prunus cerasifera (Süs Eriği)
Meyvelerin etli kısmı temizlenip yıkanarak 2 hafta sıcak, 18 hafta soğuk katlamadan sonra ekilir.
Quercus spp. (Meşeler)
Tohum toplandıktan sonra sonbaharda hemen ekilmelidir. Aksi halde ilkbahara kadar rutubetli kum içinde 4-8 hafta soğuk katlamaya tabi tutulduktan sonra ekilmelidir. Q.cerris, Q.petraea, Q.roburda soğuk katlamaya gerek yoktur.
Robinia pseudoacacia (Yalancı Akasya)
Asit, mekanik zedeleme veya sıcak suda şişirme yöntemlerinden biri uygulandıktan sonra rutubetli kumda katlanarak Mart sonu veya Nisan başında ekilir.
Rosa canina (Kuşburnu)
8 hafta sıcak, 8-12 hafta soğuk katlamadan sonrailkbaharda ekilir.
Taxus baccata (Porsuk)
Etli kısımdan ayrılan tohumlar katlamaya alınarak ertesi yılın ilkbaharında ekilir. Tohumlar katlamada 4 yıl bırakılarak parti parti ekilebilir.
Tilia spp (Ihlamur)
Meyveler yeşilden kahverengi-sarı renge dönüştüğünde hemen ekilmelidir. Aksi halde 4-20 hafta sıca, 20-24 hafta soğuk katlamadan sonra ekilmelidir.
Thuja occidentalis (Batı Mazısı)
Doğrudan ekilebildiği gibi 8 hafta katlama uygulanırsa daha iyi sonuç alınır.
Viburnum spp. (Kartopu)
Çimlenme engelini giderici etkin bir yöntem yoktur. Onun için meyveler tam olgunlaşmadan tohumlar çıkarılarak yazın ekilmeli ve yastıklar nemli tutulmalıdır.
Soğukta Katlama Nedir ?
Soğukta Katlama : Dinlenme halindeki embiryoların çimlenme olgunluğuna getirilmesi ve tohum kabuklarının yapısının sağlanması amaçlanır.
Nemli tohumların çimlenmeden önce belirli bir süre düşük sıcaklıkta tutularak dinlenme halindeki embriyoya sahip çalı ve ağaç tohumlarının çabuk ve yeknesak çimlenmesinde etkin olan bir işlemdir. Bu işlem yapılmadıkça belirli türlerin tohumları çok yavaş, uzun sürede ve düzensiz bir çimlenme gösterir.
Bu gelişmenin olabilmesi için sıcaklığın 0-10 oC arasında tutulması, ortamın nemli ve havadar olması, katlamada belirli bir sürenin geçirilmesi zorunlu olmaktadır.
Orman ağaçlarında tohumla fidan üretimi
Giriş; Orman ağaçlarında tohumdan fidan üretimi çok hassas ve dikkat gerektiren bir iştir.
Tohumla fidan üretimini anlatırken tohumun yapısı ile ilgili bazı temel bilgilerin de bilinmesi gerekir. Bu nedenle tohumun yapısı kısaca açıklanmıştır.
Tohum nedir: Bir bitkideki dişi çiçeğin, aynı türün erkek çiçek polenleri ile döllenmesi sonucu ortaya çıkan oluşumdur.
Tohum, 3 bölümden oluşur.
1-Embriyo
Embriyo; Tohum içerisindeki bitki taslağıdır ve 3 kısımdan oluşur. a-Kökcük b- Gövdecik c- Çenek yapraklar
2-Endosperm
Tohumun çimlenmesi ve ilk gelişimini sağlaması için gerekli olan besin kaynağıdır.
3-Tohum kabuğu
Tohum kabuğu ise adından da anlaşılacağı üzere embriyo ve endespermi çevreleyen kısımdır ve iki kısımdan oluşur. a-Dış kabuk b-İç kabuk
Tohumun çimlenmesi:
Sağlıklı tohumlar; uygun nem, sıcaklık ve oksijeni bulduğu zaman belirli bir süre sonra çimlenir. Bu şartlar sağlandığı halde sağlıklı, sağlam tohumlarda çimlenme olmuyorsa çimlenme engeli var demektir.
Çimlenme Engeli nedir?
Çimlenme engeli; tohumun kendi iç ve dış özelliklerinden kaynaklanan ve çimlenmeyi engelleyen özelliktir. Bir başka ifade ile; tohumun çimlenmesi için gerekli şartlar sağlandığı halde tohumun çimlenmemesinin engellenmesidir.
Çimlenme engelini yaratan özellikler nelerdir?
a-Tohum Kabuğundan veya Etli Kısmından Kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun çimlenmesi için dış kabuktan içeriye su girmesi ve tohumun şişmesi gerekir. Dış kabuk kalın ve sert olduğu taktirde tohumun içerisine su nüfuz edemez ve çimlenme gerçekleşemez. Bu durumda dış kabuğun aşındırılması veya inceltilmesi gerekir.
Çimlenme, tohumun dışındaki etli kısımda yer alan bazı kimyasal maddelerden de olumsuz etkilenebilir.
b-Embriyodan kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun embriyosunun tam olarak gelişmemesi veya belirli bir süre dinlenme veya uyku ihtiyacı hissetmesidir.
c-Endospermden Kaynaklanan Çimlenme Engeli;
Tohumun çimlenmesinde enerji kaynağı olan endosperm içerisindeki besin maddelerinin kullanıma hazır olmamasıdır.
Çimlenme engeli tüm ağaç ve çalı türü tohumlarında görülmez. Bazı türlerde ise yukarıda sayılan çimlenme engelinin ikisi veya üçü bir arada görülebilir.
Çimlenme Engelleri Nasıl Giderilir.
Çimlenme engelini gidermek için yapılan işlemlere; tohumun ekim öncesi göreceği işlemler, ön işlem veya uyarıcı işlem denilmektedir. Bunlar hakkında pratiğe dönük kısa açıklamalar aşağıda yapılmıştır.
a-Asitle muamele;
Akasya, Yalancı akasya, İğde, Harnup Gladiçya gibi sert kabuklu tohumlar %95lik konsantre sülfürik asitle muamele edilir. Asit yakıcı bir kimyasal maddedir. Bu nedenle tohumların gözenekli, kevgir gibi çelik bir kaba konularak asite daldırılması ve türlere göre değişen sürelerde 5-60 saniye kadar asitte tutulması ve daha sonra tohumların bol su ile yıkanması gerekmektedir. Ancak bu işlemin deneyimli kişilerce yapılması gerekir.
b-Tohum Kabuğunu Aşındırılması;
Tohum kabuğundan veya etinden kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinin en tehlikesiz yolu ise dış kabuğun aşındırılarak inceltilmesidir. Bunun için tohumun dış kabuğunu zedeleyen tambur şeklinde, tamburun içerisinde zedelemeyi yapan metal çivi veya çıkıntılar olan elektrikle veya elle çevrilen aletler geliştirilmiştir. En basit yöntem ise bir kabın içerisine tohumlarla birlikte çakıl taşlarının konularak sallanması veya çevrilmesidir.
Benzer şekilde etli meyvelerin etli kısmını ayıran aletler de geliştirilmiştir.
Burada hatırlatılması gereken en önemli husus ise sert kabuklu tohumların daha kabukları tam olarak sertleşmeden toplanarak ekilmesi halinde çimlenme engelinin aşılabileceğidir.
c-Sıcak Suda Bırakma;
Kabuktan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesi için uygulanan yöntemlerden biri de tohumların sıcak suda bırakılmasıdır. Burada tohumların haşlanma riski vardır. Bunun için tohum hacminin 4-5 katı su kaynatılır ve ateşten indirilir. Daha sonra soğumaya bırakılan suya tohumlar atılarak 12-24 saat kadar burada tutulur. Sıcaklığın etkisi ile su alıp şişen tohumlar dibe çöker diğerleri üstte kalır. Su alıp şişmeyen tohumları tekrar sıcak suda bırakmak gerekebilir.
d-Sıcak katlama;
Tohum kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde uygulanan bir diğer yöntem ise sıcak katlamadır. Sıcak katlamada; 24 saat suda ıslatılan tohumlar suyu süzülmüş ıslak kum veya turba ile karıştırılarak oda sıcaklığında türlere göre belirtilen süre kadar tutulur.
e-Soğuk Katlama;
Embriyodan kaynaklanan çimlenme engelinin giderilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Soğuk Islak katlama da denilen bu yöntemle tohumlar rutubetli, soğuk ve havadar ortamda belirli bir süre bekletilerek (dinlendirilerek) embriyoların gelişmesi ve uyku isteğinin yerine getirilmesi sağlanır.
Bunun için : 24 saat suda bekleyen ve suyu süzülen tohumlar yine suyu süzülmüş ıslak kumla karıştırılarak polietilen (naylon) poşet içerisinde belirli süre + 4 derecede bekletilir. +4 derece için evlerde kullandığımız buzdolaplarının sebzeliği uygundur. Katlamadan çıkan tohumlar hemen tüpe veya yastığa ekilmelidir.
Katlamada Dikkat Edilecek Hususlar;
Gerek sıcak katlama gerekse soğuk katlama esnasında tohumlar belirli aralıklarla gözle kontrol edilmelidir. Tohumlarda küflenme olduğu taktirde tohumlar yıkanmalı ve mantara karşı ilaçlanmalıdır. Yapılan kontrollerde tohumlarda çatlama ve sürme gibi çimlenme hareketleri görüldüğünde katlamaya hemen son verilmeli ve tohumlar ekilmelidir.
Katlamada dikkat edilecek bir diğer husus ise katlamaya ne zaman başlanacağıdır. Normal olarak bazı tür tohumlar (Meşe, kestane, sedir, göknar vb.) sonbaharda ekildiği taktirde bahara kadar geçen sürede toprakta katlama olacağından ayrıca katlamaya gerek duyulmaz. Buna karşın tohumu sonbaharda ekme gibi bir şansımız olmadığı taktirde katlamayı yapmak zorundayız.
Bu durumda katlamaya başlama zamanı önem kazanmaktadır. Örneğin sedir tohumunu Ocak ayında temin ettik ve normal olarak ta Nisan ayında ekmek istiyoruz.. Sedir tohumunun bir aylık bir soğuk katlama isteği olduğunu düşünürsek katlamaya Mart ayında başlamak durumundayız.
Aksi taktirde Ocak ayında temin ettiğimiz tohumu hemen katlamaya aldığımız taktirde Şubat ayında ekmek gerekecektir. Eğer sera gibi bir ortamımız yok ise Şubat ayında katlamadan çıkan tohumları zayi etmek durumunda kalabiliriz. Bu nedenle ekeceğimiz türün özelliğine göre ekim zamanımızı belirleyip katlama süresi kadar önceden katlamaya başlamak gerekmektedir.
Ağaç ve Çalı Türlerine Göre Tohumların Ekim Öncesi Göreceği İşlemler;
Türkiye’de özel fidan üreticileri yerli türler yanında ağırlıklı olarak yabancı tür (exzotik) tohumları kullanmaktadır. Bu nedenle aşağıda bazı yerli türler ile ağırlıklı olarak ta yabancı tür tohumların ekim öncesi göreceği işlemler tablo halinde verilmiştir.
TOHUMLARIN EKİM ÖNCESİ GÖRECEĞİ İŞLEMLER
Tohum Türü Öneriler
Abies bornmülleriana-Uludağ göknarı
Abies nordmanniana- Doğu Karadeniz göknarı
Abies Equi trojani- Kazdağı göknarı
Abies cilicia-Toros göknarı
Sonbaharda ekilemediği taktirde 21 gün soğuk katlama yapılmalıdır.
Abies concolor- Gümüşi göknar
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Abies pinsapo- İspanya göknarı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Acer palmatum atropurpureum- Kırmızı yapraklı Japon akçaağacı
37.7 C derece sıcak suda 24-48 saat tutulmalı, tohumların suyu süzüldükten sonra yarı yarıya turba ile karıştırılarak naylon torbaya konulmalı ve 21 C derecede (Oda sıcaklığında) 60 gün ve 60 günden az olmamak üzere 120 güne kadar soğuk katlama yapılmalıdır.
Cedrus libani-Toros sediri
Sonbaharda ekilemediği taktirde 30 gün soğuk katlama yapılmalıdır.
Cedrus atlantica- Atlas sediri
24 saat suda ıslatılmalı, katlamaya gerek duyulmaz
Cedrus deodora- Himalaya sediri
Atlas sedirinde olduğu gibi. Ancak 14-30 gün soğuk katlama hızlı sonuç alınmasını sağlar.
Cupressus arizonica- Arizona servisi, Mavi servi
24 saat suda ıslatılmalı, 30 gün soğuk katlama yapılmalı.
(Mantar için 1 galon suya 4 yemek kaşığı Captan mantar ilacı katılarak soğuk katlama yapılmalı.)
Ginko biloba- Fil kulağı, ginko
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Larix decidua- Melez
24 saat suda ıslatılmalı
Liriedendron tulipifera- Lale ağacı
24 saat suda ıslatılmalı, 180 gün soğuk katlama yapılmalı
Magnolia soulengena- Manolya
24 saat suda ıslatılmalı, 120 gün soğuk katlama yapılmalı
Photinia willosa- Alev ağacı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Picea orientalis-Doğu ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea abies- Batı ladini, Avrupa ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea engelmannii- Engelmani ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Picea omorica- Sırp ladini
24 saat suda ıslatılmalı,
Picea pungens glauca- Mavi ladin
24 saat suda ıslatılmalı
Picea sitchensis- Sitka ladini
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus nigra- Karaçam, Pinus buritia-Kızılçam,
Pinus pinea-Fıstıkçamı
Pinus halepensis- Halep çamı
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus griffithi-Pinus excelsa- Ağlayan çam
24 saat suda ıslatılmalı
Pinus mugo- Bodur çam, Mugo çamı
24 saat suda ıslatılmalı
Platanus acerifolia- Londra çınarı
24 saat suda ıslatılmalı, 90 gün soğuk katlama yapılmalı
Poulovnia tomentosa- Pavlonya
Toprak yüzeyine ekilmeli ve sıkıştırlımalı
Psudotsuga taxifolia- Duglaz
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Sekoya gigentea- Sekoya
24 saat suda ıslatılmalı, 30 gün soğuk katlama yapılmalı
Taxus baccata- Porsuk
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Sonbaharda ekildiğinde baharda çimlenebilir, katlamaya gerek kalmaz.
Thuja orientalis- Doğu mazısı
24 saat suda ıslatılmalı, 60 gün soğuk katlama yapılmalı
Tilia americana- Amerikan ıhlamuru
Sıcak sudan geçirilmeli, 24 saat suda tutulmalı ve 90 gün soğuk katlama yapılmalı
Wisteria sinensis- Mor salkım
24 saat suda ıslatılmalı.
Prof.Dr. Suad ÜRGENÇ