Bu makalede kuşlarımızın yemlerinde bulunan tohumlar ve çekirdekler incelenmiştir, haklarında bilgi ve görselli örnekler verilmiştir.
TOHUMLAR1- ASPUR (KANARYA YEMİ VE İNCE YEM OLARAK DA BİLİNİR) :
Aspur ya da bilimsel adı olan “Phalaris canariensis” olarak bilinir. Buğdaygiller familyasına mensup olan bu bitkinin anavatanı aslında Akdeniz bölgesidir. Ancak şu anda dünyanın pek çok yerinde kuş yemlerinde kullanılmak üzere yetiştirilmektedir. Dik bir şekilde uzayan aspur bitkisinin dikey uzunluğu 61 santimetreden 183 santimetreye kadar ulaşabilir. Aspur sıcağı seven bir yaz bitkisidir. Verimli bir şekilde yetişmesi için sıcak bir iklim gereklidir.
Aspurun yemlerimizle olan bağlantısına gelecek olursak bir muhabbet kuşu yeminde %50’ye varan bir oranda bulunabilir. Bu oran yaz aylarında %35, kış aylarında ise %50 olarak çoğu üretici tarafından önerilmektedir. Aspurun besin değerlerine gelecek olursak %70 karbonhidrat, %12 su, %2 yağ, %1.8 mineral ve geri kalan kısım ise nişasta, B1, B2 vitaminleri ve az miktarda A vitamini olarak sıralanabilir. Çok besleyici bir tohumdur, kış aylarında kuşları ısıtmak için de kullanılır. Ayrıca sulanan dışkıları katılaştırmak ve ishal zamanlarında kullanılır. Kabuğu kolay soyulduğu için kuşların yem içindeki favori tohumlarıdır diyebiliriz. Hatta bazı yemlerde çok yüksek oranda bulunduğu için kuşlar sadece bu tohumu yer ve tohum seçmeye başlayabilir. Özet olarak kuşların en sevdikleri tohumlardan olduğunu ve yemlerde %50’ye kadar bulunabileceğini söyleyebiliriz.
2- YULAF (SOYULMUŞ İÇ YULAF OLARAK GEÇER) :
Yulaf ya da bilimsel adıyla “Avena Sativa” olarak bilinen İngilizce’de de “Oatseed” olarak geçen bir tahıl türüdür. Yulafın anavatanı ise Ortadoğu bölgesidir. Diğer tahıllara göre daha iyi bir sıcaklık ve su toleransına sahip olan yulafın verimli şekilde büyüyebilmesi için sıcak bir iklime ihtiyacı vardır. Yulafın beyaz, sarı, siyah, kırmızı ya da boz tohumlu olmak üzere birçok türü vardır. Hepsinin sıcaklık toleransı farklıdır ancak genel olarak sıcak iklim isterler.
Yulafın bizim için gerekli olan asıl kısmına gelecek olursak yulaf soyulmuş olarak muhabbet kuşlarımızın yemlerinde bulunur. Yemlerdeki oranları değişiklik gösterir. Kimi yemde ise yulaf bulunmaz. Çoğu üretici yulafın kuş yemlerinde bulunması gerektiğini savunur. Bence de yemlerde mutlaka bulunması gereken bir tohum. Kimi yemlerde %5 kimi yemlerdeyse %1 gibi oranlarda bulunur. Benim şahsi fikrim %5 yulaf oranının yemlerde ideal olduğu hakkındadır. Muhabbet kuşlarının yöneldiği, sevdiği tohumlardan biri olduğu için ödül yemi olarak da kullanılabilir. Benimkiler yulafa bayılıyor. Özellikle Boncuk Bey yulaf gördü mü hiç affetmiyor ama yulafı da dal darı gibi az miktarda vermek gerekiyor çünkü yağlı bir tohum olduğu için fazlası kuşlarda yağlanmaya yol açabilir. Bu yüzden kararında vermek çok önemlidir. İsterseniz haftada 1 defa kuşlarınıza yulaf ikram edebilirsiniz.
Yulafın faydalarına gelecek olursak bazı üreticiler ishali kestiğini söylüyor. Bazı üreticiler ise bu iddiayı reddediyor. Denemek lazım. Bir diğer faydası ise kuşları serinletmesi. Yaz aylarında kuşlarınızı serinletmek için yulaf miktarını artırabilirsiniz. Bu yulafın çok değişik etkilerinden birisidir. Ayrıca tüy dönemlerinde kuşlara vermek yararlıdır. Çoğu üretici bunu önerir. Kuşları tüyden kısa sürede çıkarır.
Besin değerlerine gelecek olursak tüm kuş tohumları içerisindeki en yüksek mineral oranına sahip tohumdur. Genel besin değerlerine gelecek olursak %67 karbonhidrat, %16 protein, %10 lif, %6,3 yağ, %8 su ve geri kalan kısımda kalsiyum, potasyum, fosfor, sodyum, demir, magnezyum ve çinko olarak sıralanabilir. Kısacası yemlerde %5’e kadar bulunması gerekir ve ödül olarak kuşlarınıza verebilirsiniz.
3- NİJER TOHUMU (NYJER SEED): Nijer tohumu kuşlar için uyarıcı ve kuvvetlendirici etkiye sahip bir tohumdur. Nijer tohumunun kuşlar üzerindeki asıl kullanılma amacı kuşları kızıştırmalıdır. Çoğu üretici normal yemlerde %1 ya da %2 oranında bulunan Nijer tohumunun yemdeki miktarını üretim sezonlarında kuşları kızıştırmak için artırmaktadır. Kimisi de ayrı bir yemlikte Nijer tohumunu servis etmektedir. Benim düşüncem ise normal yemden ayrı olarak verilmesi yönündedir. Nijer tohumunun verilme oranı da çok önemlidir. Olması gerektiğinden fazla Nijer tohumu kullanımı kuşları zamansız olarak doğal döngülerinin dışında tüye sokmaktadır. Bu yüzden dozunu ayarlamak önem arz eder.
Nijer tohumunun besin değerlerine gelecek olursak %25 protein, %35 yağ, %10 su, %15 karbonhidrat ve %15 lif içerir. Protein bakımından diğer tohumlara göre oldukça zengin olan Nijer tohumu çok besleyicidir. Yağ oranı da yüksek olduğu için fazlası kuşlarda obeziteye yol açar. Fazla yağlı olduğu için kış mevsiminde kuşları ısıtmak için de kullanılır. Normalde %1 olarak önerdiğim yemdeki Nijer oranı kış aylarında %3’e kadar çıkabilir. Eğer istenirse ayrı bir yemlikte de servis edilebilir. Özete gelecek olursak Nijer tohumu yağ ve protein bakımından oldukça zengin bir tohum olduğu için yemlerde oranı iyi ayarlanmalıdır. Yoksa kötü sonuçlar doğabilir.
4- KETEN TOHUMU (FLAXSEED): Keten tohumu ketengiller familyasından keten cinsinin en yaygın olarak yetiştirilen türüdür. Boyu türüne göre 15 illa 60 santimetre arasında değişen bir bitkidir. Neredeyse her çeşit toprakta yetiştirilebilir. Toprak ve iklim toleransı yüksek bir bitki olan keten tohumu oldukça yağlı bir tohumdur. Çoğu kuş yeminde keten tohumu bulunmaz. Keten tohumu bulunan yemlerdeyse ketenin oranı %1 ila %3 arasında değişir. %1 ya da %2 şahsi düşünceme göre yemde olması gereken keten oranıdır. Yağ oranı nedeniyle kış aylarında kuşları sıcak tutmak için ekstra olarak kullanılabilir. Besin değerlerine gelecek olursak:
5- DARI TÜREVLERİ (PANICUM): Buğdaygiller familyasına mensup darılar, kuşlarımızın yemlerinde ana kısmı oluşturan en önemli tohumlardır. Darının birçok alt türü vardır. Bunlar ak darı, sarı darı, kızıl darı, siyah darı, Japon darısı, kızıl dal darı ve sarı dal darıdır. Şimdi bunları inceleyelim.
A) AK DARI (WHITE MILLET): Ak darı muhabbet kuşlarının ana besinidir. Sadece ak darı ile kuşlarını besleyen bazı üreticiler bile vardır. (Bkz: Ayhan Otçuoğlu). Şahsi fikrimi soracak olursanız bir yemde ak darı %40 oranında bulunmalıdır. Kolay sindirilebilir bir yapıda olduğu için kuşların yöneldikleri başlıca tohumlardan biridir. Çok yüksek karbonhidrat içerdiğinden dolayı kuşları doyuran ana besindir. Besin değerlerine gelecek olursak:
B) SARI DARI (YELLOW MILLET): Sarı darı ak darıdan sonra kuşların tercih ettiği 2. darı çeşididir. Bunun sebebi sarı darının ak darıdan daha kalın kabuklu olup kuşlar tarafından daha zor soyulmasıdır. Ayrıca ak darıdan daha zor sindirilen bir tohumdur. Kimi yemlerde sarı darı ağırlıktadır, kimi yemlerdeyse sarı darı 2. ya da 3. ağırlıktaki tohum olarak kullanılır. Benim düşüncem 3. ağırlıkta olması yönündedir. Şimdi de besin değerlerini inceleyelim. Bakalım sarı darı nasıl bir tohummuş.
TOHUMLAR
Aspur ya da bilimsel adı olan “Phalaris canariensis” olarak bilinir. Buğdaygiller familyasına mensup olan bu bitkinin anavatanı aslında Akdeniz bölgesidir. Ancak şu anda dünyanın pek çok yerinde kuş yemlerinde kullanılmak üzere yetiştirilmektedir. Dik bir şekilde uzayan aspur bitkisinin dikey uzunluğu 61 santimetreden 183 santimetreye kadar ulaşabilir. Aspur sıcağı seven bir yaz bitkisidir. Verimli bir şekilde yetişmesi için sıcak bir iklim gereklidir.
Aspurun yemlerimizle olan bağlantısına gelecek olursak bir muhabbet kuşu yeminde %50’ye varan bir oranda bulunabilir. Bu oran yaz aylarında %35, kış aylarında ise %50 olarak çoğu üretici tarafından önerilmektedir. Aspurun besin değerlerine gelecek olursak %70 karbonhidrat, %12 su, %2 yağ, %1.8 mineral ve geri kalan kısım ise nişasta, B1, B2 vitaminleri ve az miktarda A vitamini olarak sıralanabilir. Çok besleyici bir tohumdur, kış aylarında kuşları ısıtmak için de kullanılır. Ayrıca sulanan dışkıları katılaştırmak ve ishal zamanlarında kullanılır. Kabuğu kolay soyulduğu için kuşların yem içindeki favori tohumlarıdır diyebiliriz. Hatta bazı yemlerde çok yüksek oranda bulunduğu için kuşlar sadece bu tohumu yer ve tohum seçmeye başlayabilir. Özet olarak kuşların en sevdikleri tohumlardan olduğunu ve yemlerde %50’ye kadar bulunabileceğini söyleyebiliriz.
2- YULAF (SOYULMUŞ İÇ YULAF OLARAK GEÇER) :
Yulaf ya da bilimsel adıyla “Avena Sativa” olarak bilinen İngilizce’de de “Oatseed” olarak geçen bir tahıl türüdür. Yulafın anavatanı ise Ortadoğu bölgesidir. Diğer tahıllara göre daha iyi bir sıcaklık ve su toleransına sahip olan yulafın verimli şekilde büyüyebilmesi için sıcak bir iklime ihtiyacı vardır. Yulafın beyaz, sarı, siyah, kırmızı ya da boz tohumlu olmak üzere birçok türü vardır. Hepsinin sıcaklık toleransı farklıdır ancak genel olarak sıcak iklim isterler.
Yulafın bizim için gerekli olan asıl kısmına gelecek olursak yulaf soyulmuş olarak muhabbet kuşlarımızın yemlerinde bulunur. Yemlerdeki oranları değişiklik gösterir. Kimi yemde ise yulaf bulunmaz. Çoğu üretici yulafın kuş yemlerinde bulunması gerektiğini savunur. Bence de yemlerde mutlaka bulunması gereken bir tohum. Kimi yemlerde %5 kimi yemlerdeyse %1 gibi oranlarda bulunur. Benim şahsi fikrim %5 yulaf oranının yemlerde ideal olduğu hakkındadır. Muhabbet kuşlarının yöneldiği, sevdiği tohumlardan biri olduğu için ödül yemi olarak da kullanılabilir. Benimkiler yulafa bayılıyor. Özellikle Boncuk Bey yulaf gördü mü hiç affetmiyor ama yulafı da dal darı gibi az miktarda vermek gerekiyor çünkü yağlı bir tohum olduğu için fazlası kuşlarda yağlanmaya yol açabilir. Bu yüzden kararında vermek çok önemlidir. İsterseniz haftada 1 defa kuşlarınıza yulaf ikram edebilirsiniz.
Yulafın faydalarına gelecek olursak bazı üreticiler ishali kestiğini söylüyor. Bazı üreticiler ise bu iddiayı reddediyor. Denemek lazım. Bir diğer faydası ise kuşları serinletmesi. Yaz aylarında kuşlarınızı serinletmek için yulaf miktarını artırabilirsiniz. Bu yulafın çok değişik etkilerinden birisidir. Ayrıca tüy dönemlerinde kuşlara vermek yararlıdır. Çoğu üretici bunu önerir. Kuşları tüyden kısa sürede çıkarır.
Besin değerlerine gelecek olursak tüm kuş tohumları içerisindeki en yüksek mineral oranına sahip tohumdur. Genel besin değerlerine gelecek olursak %67 karbonhidrat, %16 protein, %10 lif, %6,3 yağ, %8 su ve geri kalan kısımda kalsiyum, potasyum, fosfor, sodyum, demir, magnezyum ve çinko olarak sıralanabilir. Kısacası yemlerde %5’e kadar bulunması gerekir ve ödül olarak kuşlarınıza verebilirsiniz.
3- NİJER TOHUMU (NYJER SEED): Nijer tohumu kuşlar için uyarıcı ve kuvvetlendirici etkiye sahip bir tohumdur. Nijer tohumunun kuşlar üzerindeki asıl kullanılma amacı kuşları kızıştırmalıdır. Çoğu üretici normal yemlerde %1 ya da %2 oranında bulunan Nijer tohumunun yemdeki miktarını üretim sezonlarında kuşları kızıştırmak için artırmaktadır. Kimisi de ayrı bir yemlikte Nijer tohumunu servis etmektedir. Benim düşüncem ise normal yemden ayrı olarak verilmesi yönündedir. Nijer tohumunun verilme oranı da çok önemlidir. Olması gerektiğinden fazla Nijer tohumu kullanımı kuşları zamansız olarak doğal döngülerinin dışında tüye sokmaktadır. Bu yüzden dozunu ayarlamak önem arz eder.
Nijer tohumunun besin değerlerine gelecek olursak %25 protein, %35 yağ, %10 su, %15 karbonhidrat ve %15 lif içerir. Protein bakımından diğer tohumlara göre oldukça zengin olan Nijer tohumu çok besleyicidir. Yağ oranı da yüksek olduğu için fazlası kuşlarda obeziteye yol açar. Fazla yağlı olduğu için kış mevsiminde kuşları ısıtmak için de kullanılır. Normalde %1 olarak önerdiğim yemdeki Nijer oranı kış aylarında %3’e kadar çıkabilir. Eğer istenirse ayrı bir yemlikte de servis edilebilir. Özete gelecek olursak Nijer tohumu yağ ve protein bakımından oldukça zengin bir tohum olduğu için yemlerde oranı iyi ayarlanmalıdır. Yoksa kötü sonuçlar doğabilir.
4- KETEN TOHUMU (FLAXSEED): Keten tohumu ketengiller familyasından keten cinsinin en yaygın olarak yetiştirilen türüdür. Boyu türüne göre 15 illa 60 santimetre arasında değişen bir bitkidir. Neredeyse her çeşit toprakta yetiştirilebilir. Toprak ve iklim toleransı yüksek bir bitki olan keten tohumu oldukça yağlı bir tohumdur. Çoğu kuş yeminde keten tohumu bulunmaz. Keten tohumu bulunan yemlerdeyse ketenin oranı %1 ila %3 arasında değişir. %1 ya da %2 şahsi düşünceme göre yemde olması gereken keten oranıdır. Yağ oranı nedeniyle kış aylarında kuşları sıcak tutmak için ekstra olarak kullanılabilir. Besin değerlerine gelecek olursak:
- %19 protein
- %42,9 yağ
- %28,6 karbonhidrat
- %28,6 lif
- %4,76 yağlı asitler
- %0,286 kalsiyum
- %0,00514 demir
- %0,0024 sodyum olarak sıralanabilir.
5- DARI TÜREVLERİ (PANICUM): Buğdaygiller familyasına mensup darılar, kuşlarımızın yemlerinde ana kısmı oluşturan en önemli tohumlardır. Darının birçok alt türü vardır. Bunlar ak darı, sarı darı, kızıl darı, siyah darı, Japon darısı, kızıl dal darı ve sarı dal darıdır. Şimdi bunları inceleyelim.
A) AK DARI (WHITE MILLET): Ak darı muhabbet kuşlarının ana besinidir. Sadece ak darı ile kuşlarını besleyen bazı üreticiler bile vardır. (Bkz: Ayhan Otçuoğlu). Şahsi fikrimi soracak olursanız bir yemde ak darı %40 oranında bulunmalıdır. Kolay sindirilebilir bir yapıda olduğu için kuşların yöneldikleri başlıca tohumlardan biridir. Çok yüksek karbonhidrat içerdiğinden dolayı kuşları doyuran ana besindir. Besin değerlerine gelecek olursak:
- %72,8 karbonhidrat
- %4,22 yağ
- %11,02 protein
- %8,5 lif
- B1, B3 ve B6 vitaminleri
- Bakır, manganez, fosfor, demir ve magnezyum mineralleri olarak sıralanabilir.
- Yukarıda da görüldüğü üzere ak darının karbonhidrat oranı oldukça yüksektir ki az önce söylediğim gibi bazı üreticiler sadece ak darı kullanmaktadır. Tabi ne kadar sağlıklıdır orası ayrı konu. Çok doyurucu olduğundan dolayı kuşları her türlü doyurur ve düşük yağ oranı sebebiyle yağlanma da yapmaz. Üreticiler tarafından yaz aylarında %50 kış aylarındaysa %35-40 arasında bir oranda yemde bulunması gerektiği söylenmektedir. Benim önerim de aynı doğrultudadır. Özetle şunu söyleyebilirim ki ak darı kuşların ana tohumudur ve yemde en az %35 oranında bulunmalıdır.
B) SARI DARI (YELLOW MILLET): Sarı darı ak darıdan sonra kuşların tercih ettiği 2. darı çeşididir. Bunun sebebi sarı darının ak darıdan daha kalın kabuklu olup kuşlar tarafından daha zor soyulmasıdır. Ayrıca ak darıdan daha zor sindirilen bir tohumdur. Kimi yemlerde sarı darı ağırlıktadır, kimi yemlerdeyse sarı darı 2. ya da 3. ağırlıktaki tohum olarak kullanılır. Benim düşüncem 3. ağırlıkta olması yönündedir. Şimdi de besin değerlerini inceleyelim. Bakalım sarı darı nasıl bir tohummuş.
Son düzenleme:
takıl kafana göre